سنت آمریکایی «جمعه سیاه» که به دلایل نامشخص هر سال در ایران نیز پررنگ تر می شود امسال شکل عملی تری به خود گرفت که البته با اتفاقی عجیب در آن نه تنها مانند نمونه آمریکایی خود عمل نکرد بلکه موجب نارضایتی بسیاری از خریداران نیز شد.
به گزارش «انتخاب»، بلک فرایدی یا جمعه سیاه به آخرین جمعه ماه نوامبر گفته می شود. یعنی درست پس از برگزاری جشن موسوم به شکرگذاری و در آستانه سال نو میلادی. در این روز که به جز آمریکا، چند کشور اروپایی نیز مشابه آن را برگزار می کنند، فروشگاه های بزرگ تخفیف هایی تا 70 درصد به مشتریان خود می دهند.
اما اینکه چرا باید نمونه ایرانی این جمعه سیاه باید همزمان با نمونه آمریکایی آن برگزار شود برای کسی روشن نیست. همان گونه که ذکر شد نزدیکی به سال نو میلادی، توجیه مناسبی برای قرار دادن چنین روزی در تقویم است اما نه برای نمونه ایرانی آن.
با این وجود امسال دست کم دو فروشگاه بزرگ اینترنتی و چند برند کفش و لباس در تهران چنین روزی – سوم آذر ماه - را رسمیت دادند و مانند نمونه های خارجی هم صف خرید تشکیل شد و هم ترافیک خرید آنلاین. با این حال اعتراض های مردمی به ویژه در شبکه های اجتماعی نشان داد که غالب کالاهای عرضه شده در این روز، حتی قیمتی بالاتر از زمان عادی خود داشتند. در واقع خریداران با یک اتفاق عجیب مواجه شده بودند؛ به این ترتیب که فروشگاه ها ابتدا قیمت کالاها را تا دو برابر افزایش می دادند و سپس کمتر از 50 درصد روی آن تخفیف می دادند. به بیان ساده تر، نه تنها تخفیفی در کار نبود بلکه قیمت عادی کالا نیز افزایش یافته بود.
اگرچه نمی توان این موضوع را به تمامی کالاهای ارائه شده در این روز تعمیم داد اما تعدد این کالاها چنان سایه سنگینی روی کل جمعه سیاه انداخته بود که کام بسیاری از خریداران را تلخ کرد.
به گفته کارشناسان چهار دلیل را می توان برای تخفیف های نجومی فروشگاه ها در دنیا یافت: یکی به خاطر اتمام تاریخ مصرف کالاها، دوم به دلیل فصلی بودن برخی محصولات، سوم به علت از مد افتادن، چهارم به دلیل تغییر شغل فروشگاه.
اما اتفاقی که روز جمعه گذشته در کشور رخ داد تقریبا هیچ یک از این موارد را دربرنمی‌گرفت؛ در فروشگاه ها، صف خرید حتی از شب گذشته شکل گرفت؛ اما عمده کالاهایی که به دست مشتریان رسید تخفیفی در قیمت آن اعمال نشده بود. این موضوع به ویژه در فروشگاه های کفش که در این حراج شرکت کرده بودند به چشم می خورد.
در فروشگاه های اینترنتی وضع حتی بدتر بود. با ورود به ساعت 24 و آغاز روز جمعه سوم آذر، دو سایت مشهور فروش اینترنتی کلیک باران شد و در همان دقایق اولیه سرور آنها پایین آمد.
با شروع حراج، سایتهای فروش اینترنتی با مشکلات فنی متعدد مواجه شدند
این موضوع اولین اعتراضات در شبکه های اجتماعی را به دنبال داشت؛ اما پس از رفع مشکل، اتفاقاتی رخ داد که بسیاری از خریداران را پشیمان کرد.
عرضه پاوربانک 119 هزار تومانی در حراجی به قیمت 179 هزار تومان که پس از تخفیف 117 هزار تومان عرضه شد
قیمت عجیب 990 هزار تومانی برای شلوار جین و عرضه آن به قیمت 15 هزار تومان با 98 درصد تخفیف
دوربین 3.9 میلیونی در حراجی 4.8 قیمت خورد و پس از تخفیف 4.1 میلیون تومان عرضه شد
محصولی که در یک سایت 108 هزار تومان پس از تخفیف قیمت خورد اما از آنجا که سایت رقیب 86 هزار تومان روی آن قیمت گذاشته بود، سایت اولیه قیمت خود را به 135 هزار تومان افزایش داد و پس از تخفیف 75 هزار تومان ارائه داد
به طور مثال، قیمت دوربینی قبل از جمعه سیاه، 3.9 میلیون تومان بود برای این روز 4.8 میلیون قیمت خورد و پس از تخفیف 4.1 میلیون فروخته شد. یا قیمت پاوربانکی که 119 هزار تومان بود در سوم آذر 179 هزار تومان قیمت خورد و با تخفیف 117 هزارتومان عرضه شد یا در نمونه هایی عجیب قیمت یک شلوار جین 990 هزار تومان قیمت خورده و پس از تخفیف 98 درصدی(!)، 19 هزار تومان عرضه شد.
نمونه های اینچنینی در حراج روز جمعه بسیار است. حراج زدن در فروشگاه ها، قواعد و مقررات خاص خود را دارد و طبیعتا با تخطی از آن، باید با متخلف برخورد شود. اما در مورد فروشگاه های اینترنتی سردرگمی زیادی وجود دارد؛ هنوز معلوم نیست چه نهادی باید نظارت بر اینگونه حراجی ها را بر عهده بگیرد و چه تضمینی وجود دارد که مانند حراجی اخیر، خریداران با اتفاقات مشابه نخورند.
در حالی که تعدادی از فروشگاه‌های اینترنتی همزمان با فروشگاه‌های آمریکایی و اروپایی حراج جمعه سیاه (بلک فرایدی) راه انداختند، نحوه قیمت‌گذاری‌ها به گونه‌ای است که به نظر می‌رسد این واحدها حقوق مصرف کنندگان را از طریق تبلیغات اغواکننده و نقض قانون حمایت از مصرف کنندگان ضایع کردند.
