مسلمانان سرتاسر جهان پس از یک ماه روزه‌داری و عبادت، عید فطر را جشن می‌گیرند. در این گزارش با آداب و رسوم جشن گرفتن عید بزرگ مسلمانان در اقصی نقاط جهان آشنا می‌شوید.
مصر
به گزارش بخش فرهنگ ایسنا، دولت مصر به مناسبت عید فطر، سه روز را تعطیل رسمی اعلام می‌کند و نه تنها دانشگاه‌ها، مدرسه‌ها و اداره‌ها، بلکه بسیاری از مغازه‌ها و رستوران‌ها هم در این سه روز تعطیل هستند. مصری‌ها روز عید فطر را با خوردن صبحانه‌ای سبک آغاز می‌کنند و زن و مرد و پیر و جوان برای خواندن نماز عید آماده می‌شوند. پس از اقامه نماز، از دوستان، آشنایان و خویشاوندان دیدن می‌کنند و به هم، عید مبارکی می‌گویند.
دید و بازدید‌ها به روز اول محدود می‌شود تا خانواده‌ها در دو روز دیگر به سینما، پارک، تئاتر یا ساحل بروند و از تعطیلات خود استفاده کنند. سواحل رود نیل و حرم‌الشیخ از جمله مناطق محبوب خانواده‌های مصری در روزهای عید است. کودکان که حتما لباس نو و عیدی نقدی هدیه می‌گیرند، اما در این روز مادران، همسران، خواهران و دختران مصری هم از سوی افراد مورد علاقه‌شان تحفه‌ای به رسم تبریک عید دریافت می‌کنند.
مردم این کشور در جمع‌های خانوادگی‌شان همه نوع خوراکی محلی ازجمله کاک، فتا و کلوچه‌هایی مغزدار میل می‌کنند. برخی این شیرینی‌جات را در خانه تهیه می‌کنند و بعضی دیگر در صف‌های طولانی روزهای آخر ماه رمضان شیرینی‌فروشی‌ها می‌ایستند و آن‌ها را می‌خرند.
عید فطر برای کودکان مصری حال و هوای دیگری دارد، آن‌ها با پول عیدی خود به پارک و شهربازی می‌روند و از دیدن کارناوال‌های خیمه‌شب‌بازی و قصه‌گویی‌های خیابانی لذت می‌برند. تلویزیون مصر هم برنامه‌های متعددی در این روزها تدارک می‌بینند و خانواده‌ها را دور هم جمع می‌کند.
انگلستان
گرچه عید فطر جزو تعطیلات رسمی انگلستان نیست، اما مسلمانان این کشور صبح زود برای اقامه نماز عید راهی مساجد می‌شوند. مسئولین ادارات و مدارس در این روز با جامعه مسلمانان همراهی می‌کنند و یک روز را به آن‌ها مرخصی می‌دهند. مردان آسیای جنوبی که در این کشور مقیم هستند معمولا در روز عید فطر جبه، دشداشه و شروانی به تن و زنان آن‌ها شال قرمز به سر می‌کنند. همه راهی مسجد می‌شوند و پس از ادای نماز، راهی قبرستان می‌شوند تا برای رفتگان طلب آمرزش و رحمت کنند. دیدار از دوستان و آشنایان در سطح شهر و پختن شیرینی‌ها و غذاهای محلی از دیگر سنت‌هایی است که مسلمانان هر کشوری به رسم خود در انگلستان اجرا می‌کنند.
تونس
در تونس، پایان گرفتن ماه مبارک رمضان برابر است با چهار روز جشن که دو روز آن موسوم به عید اول و دوم، تعطیل رسمی است. آماده کردن مقدمات برای این جشن از روزها پیش صورت می‌گیرد. بیسکویت‌ها و شیرینی‌جات خاصی همچون باقلوا و کاک پخته و در روز عید بین دوستان و اعضای فامیل پخش می‌شود.
مردان تونسی صبح زود برای اقامه نماز عید، راهی مسجد می‌شوند اما زن‌ها در خانه می‌مانند و مقدمات جشن را فراهم می‌کنند. آن‌ها برای کودکان اسباب‌بازی یا لباس نو می‌خرند و ناهار را در خانه یکی از والدین خود صرف می‌کنند. پخش موسیقی، انواع خوراکی و هدیه در میان جمع‌های فامیلی از جمله رسوم تونسی‌ها برای عید فطر است.
استرالیا
ائتلافی در سیدنی از سال 1987 با برگزاری جشن و برنامه‌های مختلف در روزهای پس از عید فطر به مسلمانان و پیروان دیگر ادیان جهان، خدمات عرضه می‌کند. طی سال‌های اخیر ده‌ها هزار نفر در این فستیوال که دیگر از مرزهای سیدنی گذشته، شرکت می‌کنند. در کانبرا، پایتخت استرالیا، پلیس فدرال اسپانسر برپایی جشنواره عید فطر است. بزرگترین جشن مسلمانان استرالیا هم با ترتیب دادن برنامه‌های متعدد تفریحی و فرهنگی در شهر ملبورن برگزار می‌شود.
آفریقای جنوبی
هر ساله صدها مسلمان در عصر آخرین روز ماه رمضان در منقطه «گرین پوینت» کیب‌تاون گرد هم جمع می‌شوند تا هلال ماه شوال را تماشا کنند. همه اقشار در این تجمع با هم دیدار می‌کنند و خوراکی‌های مختلف خود را با دیگران سهیم می‌شوند. پس از غروب آفتاب، نماز مغرب به جماعت برگزار می‌شود و سپس رویت هلال ماه به طور رسمی اعلام می‌شود.
به غیر از خواندن نماز عید در مسجد، دیدار از همسایه‌ها و خویشاوندان از سنت‌های هر ساله مردم آفریقای جنوبی است. اکثر مردم لباس‌های نو و رنگارنگ می‌پوشند. کیک، بیسکویت، پای، سمبوسه و تارت از جمله خوراکی‌های لذیذی هستند که در این روز سرو می‌شوند. ناهار در جمع‌های خانوادگی خورده می‌شود. هدیه دادن هم از دیگر رسوم مردم این کشور در عید فطر است.
پاکستان
پاکستانی‌ها جامه‌های نو به تن می‌کنند و منتظر ادای نماز عید فطر می‌شوند. کمک به فقرا به تعداد اعضای خانواده، از رسوم مسلمانان این کشور است که با هدف سهیم کردن همگان در شادی این روز انجام می‌شود. پاکستانی‌ها پس از خاتمه یافتن ماه مبارک رمضان، سه روز تعطیلات دارند اما جشن‌ها و رسم و رسومات پس از آن، تا یک ماه طول می‌کشد. مردم پس از خواندن نماز عید که در پارک و یا محوطه‌ای بزرگ و باز برپا می‌شود، یکدیگر را در آغوش می‌کشند، عید را به هم تبریک می‌گویند و در راه بازگشت به خانه برای فرزندانشان بادکنک و شیرینی می‌خرند. پس از آن خانواده‌ها صبحانه‌ای دسته‌جمعی میل می‌کنند و از شیرینی‌جات و دسرهای بخصوصی مثل شیره خرما که از شیر، کره، خرما، میوه خشک و رشته فرنگی درست شده، لذت می‌برند.
شبه قاره هند
شب قبل از عید فطر در شبه قاره هند، «چاند رات» نام دارد که به معنای «شب ماه» است. مسلمانان این کشورها که شامل هند، پاکستان، بنگلادش، نپال و بوتان می‌شود، معمولا در این روز به مراکز خرید می‌روند و خرید عید خود را به صورت خانوادگی انجام می‌دهند. رسم است که زنان بویژه دختران جوان، به دست‌ها و پاهای خود حنا می‌زنند و با به دست کردن النگوهای رنگارنگ، شادی روز عید را جشن می‌گیرند.
عیدی دادن به کودکان، خرید لباس نو، رفتن به عیددیدنی، هدیه دادن و ادای احترام به بزرگ‌ترهای فامیل و دریافت خوراکی‌های محلی و شیرینی‌جات به عنوان تبرک، از جمله رسوم مردم شبه قاره هند در روزهای عید فطر است. برخی از خانواده‌ها هم به قبرستان می‌روند و برای آمرزش روح رفتگان خود دعا می‌کنند. مسلمانان این منطقه پیش از پایان نماز عید، فطریه خود را پرداخت می‌کنند و ذکات خود را که معمولا به شکل لباس نو و غذاست، بین فقرا تقسیم می‌کنند.
عربستان سعودی
عید فطر با تشریفات خاصی در عربستان جشن گرفته می‌شود؛ آن‌ها خانه‌های خود را تزیین می‌کنند، غذاهای رنگارنگ می‌پزند و همراه با دوستان و خویشان خود میل می‌کنند. جمع شدن در خانه بزرگانِ خانواده پدری از رسوم مردم عربستان است. کودکان دم در خانه بزرگترها صف می‌کشند و بعد از عیدی گرفتن به صرف ناهار می‌پردازند. ساک‌های تزیین‌شده که دربردارنده اسباب‌بازی و شمع می‌شوند هم به عنوان عیدی به کوچکترها داده می‌شود. بسیاری از مغازه‌دارها در روز عید سخاوت خود را با دادن هدیه‌ای در کنار خرید هر مشتری نشان می‌دهند. در این روز حتا غریبه‌ها هم به هم تبریک می‌گویند.
یکی دیگر از رسوم سعودی‌ها، خرید برنج و ارزاق و توزیع آن‌ها بر در خانه فقرا به صورت ناشناس است. در برخی محله‌های این کشور از جمله «القسیم» رسم است پس از ادای نماز عید فطر، فرشی بزرگ در یکی از خیابان‌ها پهن می‌شود و همسایه‌ها مشغول پخت انواع و اقسام غذاها می‌شوند و در پایان، آن‌ها را بین همه خانه‌های اهل محل پخش می‌کنند.
ترکیه
ترک‌ها سه روز را برای عید فطر تعطیل رسمی اعلام می‌کنند و جشن می‌گیرند. مردم در روز عید بهترین لباس خود را که به «بایرام لیک» معروف است و مخصوص روزهای عید است، تن می‌کنند و به دیدن همسایه‌ها، دوستان، آشنایان و اعظای فامیل می‌روند. رفتن به قبرستان با دسته‌های بزرگ گل و ظروف آب از دیگر سنت‌های مسلمانان ترکیه است.
ترک‌ها در این روز به دیدن بزرگترها می‌روند، دست راست ایشان را می‌بوسند و روی پیشانی خود قرار می‌دهند. کودکان هم در همه خانه‌ها را می‌زنند و عید مبارکی می‌گویند و آبنبات و شیرینی‌های سنتی مثل باقلوا، شکلات یا پول هدیه می‌گیرند. در سرتاسر این کشور برنامه‌هایی به منظور جمع‌آوری کمک برای نیازمندان تدارک دیده می‌شود. مثلا کنسرت‌ها و مراسم تفریحی و سرگرمی برگزار می‌شود و پول حاصل از آن به فقرا داده می‌شود.
افغانستان
جمعیت پشتوی افغانستان به عید فطر، «کوچنی اختر» می‌گویند و سه روز را به این مناسبت جشن می‌گیرند. محیا شدن برای مراسم عید فطر از 10 روز پیش از پایان ماه رمضان آغاز می‌شود. «خانه‌تکانی» یکی از سنت‌های افغانی‌ها پیش از فرا رسیدن عید است. رفتن به بازار برای خرید لباس نو و شیرینی‌جات از دیگر رسوم هر ساله مسلمانان افغان است. آن‌ها در روز عید با شورنخود، کیک و کلوچه از میهمانان خود پذیرایی می‌کنند. افغان‌ها بعد از اقامه نماز عید فطر، به خانه‌های یکدیگر می‌روند، عید را به هم تبریک می‌گویند و برای هم آرزوی قبولی طاعات و قسمت شدن زیارت حج می‌کنند.
چین
از 56 گروه مذهبی که در چین وجود دارند، 10 گروه که جمعیت‌شان به حداقل 18 میلیون نفر می‌رسد، مسلمان هستند و عید فطر را جشن می‌گیرند. در برخی استان‌های این کشور همچون شینگ‌ژیان و نینگ‌ژیا یک تا سه روز برای همه مسلمانان و غیرمسلمانان تعطیل رسمی است، اما در نواحی دیگر فقط به مسلمانان یک روز مرخصی داده می‌شود. مردم مسلمان چین در این روز بر سر قبر «سید اجل عمر شمس‌الدین» سیاستمدار پارسی در سلسله یوان چین می‌روند، آن‌جا را غبارروبی می‌کنند و به قرائت قرآن می‌پردازند. برخی دیگر هم به آرامگاه رفتگان سری می‌زنند و خیراتی برایشان پخش می‌کنند.
اندونزی
عید فطر از تعطیلات ملی اندونزی به حساب می‌آید. بسیاری از بانک‌ها، ادارات دولتی و خصوصی در طول روزهای جشن عید فطر تعطیل هستند. در روزهای پایانی ماه رمضان مراکز خرید مملو از افرادی است که برای خرید کفش، صندل و لباس نو از خانه خارج شده‌اند. جوانان برمه‌ای گروه‌های سرودی به نام «جاگو» در ماه رمضان تشکیل می‌دهند. «جاگو» در زبان هندی به معنای «بیدار شو» است و اعضای این گروه‌ها تنها با استفاده از سازدهنی به اجرا می‌پردازند. این جوانان سحرهای ماه مبارک رمضان در محله خود به آوازه‌خوانی می‌پردازند تا همسایگان خود را برای خوردن سحری و انجام عبادات در ماه رمضان بیدار کنند. آهنگ‌های آن‌ها از موسیقی فیلم‌های معروف هندی برگرفته شده اما ترانه‌هایشان به روزه‌داری، فواید اطاعت خداوند و واجبات و محرمات دینی می‌پردازد. به این ترانه‌ها در پاکستان و هند «قوالی» می‌گویند. گروه‌های «جاگو» در روز عید فطر هم به خانه‌های مردم سر می‌زنند و غذا و هدیه دریافت می‌کنند.
آمریکا
مسمانان مقیم آمریکا نماز عید فطر را در مرکز اسلامی، پارک‌ها و تالارهای گردهمایی اقامه می‌کنند. در این روز مسلمانان با ملیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف گرد هم جمع می‌شوند. در برخی شهرها آن‌قدر تعداد مسلمانان زیاد است که نماز عید را در چند نوبت برگزار می‌کنند.
دید و بازدید روز عید و شرکت در میهمانی‌های کوچک و بزرگ که از سوی مراکز اسلامی یا ثروتمندان خیر برپا شده، از رسوم مسلمانان آمریکا در سه روز تعطیلات عید فطر است. کودکان از بزرگتر‌هایشان هدیه می‌گیرند و میهمانان از غذاهای شیرین و تندمزه لذت می‌برند. جمع‌آوری کمک برای مستمندان هم از دیگر رسوم این منطقه است. اداره پست آمریکا از سال 2001 تاکنون هر ساله تمبرهای پستی را به مناسبت عید فطر روانه بازار می‌کند.
کانادا
درست مثل مسلمانان آمریکا، کانادایی‌ها هم روز عید فطر را مرخصی می‌گیرند تا در مکان‌های تعیین‌شده به اقامه نماز عید بپردازند. به دلیل اهمیت این عید برای مسلمانان دانشجویان دانشگاه‌های کانادا حتی دو یا سه روز را مرخصی می‌گیرند تا تعطیلات خود را در کنار خانواده باشند. جمعیت زیادی از مسلمانان در شهرهای مونترال، تورنتو، کالگری، ونکوور و اوتاوا نماز عید را شانه به شانه هم به جای می‌آورند. مکان‌هایی به نام «خانه باز» هم برای دیدار از دیگر مسلمانان در نظر گرفته شده تا با هم ملاقات کنند و عید را تبریک بگویند. مسجدها و مراکز مذهبی هم جشن‌هایی را برای حضور دسته‌جمعی مسلمانان محیا می‌کنند.
