بحران مازوت سوزی در ایران، هرساله موجب افزایش بیماری‌ها و اعتراض شهروندان شده است؛ از سوی دیگر دولت نیز مدعی است که به علت افزایش مصرف گاز و ناترازی‌های موجود ناچار به استفاده از گازوییل و مازوت است. اما مازوت در کشور‌های توسعه یافته نیز به صورت موقت و دائم مصرف می‌شود؛ مصرفی که زیان‌های مشابه در ایران را ندارد؛ به واقع چرا مازوت در ایران بسیار زیان بار است، اما در اروپا نیست؟
علی حسینی، کارشناس انرژی، درباره مازوت سوزی در تابستان و زمستان به «انتخاب» گفت: موضوع مازوت سوزی برخلاف آنچه در اخبار به گوش می‌رسد عجیب نیست؛ طبیعی است که در ایران سیستم برق کشور به شکلی است که از گاز برای تولید استفاده کنند، اما در تعداد مشخصی از روز‌های سال ظرفیت گاز کشور پاسخگوی کل مصرف در بخش خانگی و نیروگاه‌ها نیست و در همه جای دنیا سوخت مایع، سوختی است که برای از بین بردن ناترازی‌های موقت از آن استفاده می‌شود. دولت باید سعی کند تعداد روز‌های ناترازی را به موازات سرمایه گذاری در گازرسانی کمتر کند. هرچقدر هم که دولت تلاش کند، بدیهی است که ما در ایامی از سال به مشکل کمبود گاز بربخوریم و از گازوییل و مازوت استفاده کنیم؛ همانطور در تابستان هم به مشکل کمبود بنزین برمی خوریم.
وی در ادامه درباره مدیریت تولید و صادرات گاز توسط دولت بیان کرد: دولت باید ظرفیت گاز را افزایش دهد و فرصت فوق العاده صادرات گاز به کشور‌های حوزه خلیج فارس استفاده کند، چون پروفایل مصرف ما متفاوت است. در زمستان مصرف ما بالا می‌رود و در تابستان کم می‌شود، کشور‌های خلیج فارس در تابستان به علت مصرف کولر شدید مصرف گاز بالا می‌رود و در زمستان پایین می‌آید؛ نتیجتا ایجاد قرارداد با کشور‌هایی که آب و هوای برعکس دارند باعث می‌شود که دولت فرصتی پیدا کند تا گاز زیادی را تولید کرده و در تابستان صادر کند. در زمستان نیز فرصت داریم تا مصرف کافی داشته باشیم و جایی هم که کم می‌آوردیم از مازوت استفاده کنیم.
این کارشناس انرژی درباره ایجاد مشکل محیط زیستی توسط مازوت و گازوییل اظهار داشت: مشکل اصلی استفاده از مازوت و گازوییل شیرین نشده است. در خیلی از کشور‌هایی که منابع گازی ندارند، نیروگاه‌ها به کل از مازوت استفاده می‌کنند. یکی از بزرگترین کشور‌هایی که تمام نیروگاه هایش از سوخت مایع استفاده می‌کند عربستان است. این مسئله سوالی را ایجاد می‌کند که چرا در اروپا و منطقه این همه کشور از سوخت مایع استفاده می‌کنند و هوایشان آلوده نمی‌شود، اما در ایران چند هفته که مازوت می‌سوزانیم هوا آلوده می‌شود؟ علت این است که سرمایه گذاری درست در صنعت پالایش ما صورت نگرفته است. یعنی زمانیکه ناترازی نداریم، مازوت‌های ۵۰۰۰ پی پی ام سولفور تولید می‌کنیم؛ وقتی به ناترازی می‌خوریم هم به استفاده از همین مازوت در نیروگاه می‌شویم که با این حجم سولفور دچار مشکل می‌شویم.
وی در رابطه با علت عدم سرمایه گذاری در زمینه بهبود کیفیت گازوییل و مازوت اشاره کرد کرد: علت اصلی مشکل این است که پالایش و پخش یک سازمان معلق است که وظایف آن مشخص نیست. به جز یک پالایشگاه دیگر پالایشگاه‌ها در خصوصی سازی واگذار شده است و اجازه سرمایه گذاری نیز صورت نمی‌گیرد. پالایش و پخش الان فقط به کمیت فکر می‌کند که بنزین و مازوت و گازوییل را فقط برساند. اینکه این حجم از تولید گازوییل و مازوت با سرمایه گذاری و شیرین سازی و توزیع با کیفیت نه تنها در زمستان که به مشکل طبیعی می‌خوریم باعث چالش نمی‌شود؛ در باقی ایام سال نیز کشور‌های محل صادرات ما یمن و پاکستان نیستند بلکه تمام کشور‌ها این مازوت را از ما خریداری می‌کنند. از بین رفتن ساختار شکل ملی پالایش و پخش باعث این وضعیت شده است.
او درباره چالش‌های شرکت پالایش در زمینه تولید مازوت و گازوییل بیان کرد: این شرکت نه صاحب پالایشگاه است و نه اجازه سرمایه گذاری دارد بلکه فقط شرکت پخش است. کسی در کشور مسئول پالایش کردن سوخت‌های مایع نیست. الان پالایش و پخش بگوید من تمام مازوت کشور را می‌خواهم شیرین کنم، اجازه سرمایه گذاری ندارد. در این دولت و دولت قبل هم مکانیسم‌هایی که شیرین سازی را جذاب کند، از بین رفته است. وزارت نفت باید مازوت و گازوییل را در مناقصاتی به بخش خصوصی واگذار کند تا بخش خصوصی در آن سرمایه گذاری کند. این موضوع می‌تواند بی نهایت به مدیریت کردن منابع در وزارت نفت کمک کند و این مشکل را تبدیل به یک چالش عمومی نکند. در این بین اصلا به این موضوع اشاره نمی‌شود که آلمان و انگلیس و عربستان هم مازوت می‌سوزانند، اما در این زمینه سرمایه گذاری کرده اند. واحد‌های شیرین سازی سرمایه گذاری زیادی هم نمی‌خواهد.
حسینی گفت: کشور ما مشکل رگولاتوری دارد. شرکت پالایش و پخش تمام شرکت‌های خود را از دست داده و متولی و رگولاتور صنعت پالایش و پخش در کشور مشخص نشده است. این وضعیت باعث می‌شود وقتی مشکلاتی مانند مازوت سوزی پیش می‌آید کسی در کشور پاسخگوی دقیق نباشد.
