یورو نیوز: آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید با وجود اختلال‌هایی که تغییرات اقلیمی در بخش انرژی ایجاد کرده هنوز هم یک نشانه امیدوارکننده وجود دارد؛ اقتصاد کشورها در حال رشد است اما سرعت افزایش آلودگی‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی دیگر مثل قبل بالا نمی‌رود.
زلزله، سیل، سونامی، آتشفشان، ریزش بهمن و «گرمای شدید» فهرستی از بلایای طبیعی بر اساس رده‌بندی سازمان ملل هستند. دوشنبه هفته قبل وقتی تهران برای دهمین بار فقط در ۳۰ روز گذشته دمای بالای ۴۰ درجه را تجربه کرد، یک رکورد جابه‌جا شد؛ «رکورد گرم‌ترین مرداد پایتخت در نیم قرن اخیر».
افزایش بی‌سابقه دما در سال ۲۰۲۴ باعث رشد چشمگیر مصرف برق در جهان شد؛ اما منابع تجدیدپذیر بخش زیادی از این نیاز را تامین کردند. این بخشی از یافته‌های گزارش تازه آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) است که نشان می‌دهد با وجود برخی موانع ناشی از تغییرات اقلیمی، روند جدایی رشد اقتصادی از میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای همچنان ادامه دارد.
گرمای بی‌سابقه در سال ۲۰۲۴ مصرف برق را در جهان افزایش داد، اما بخش زیادی از این رشد با انرژی‌های تجدیدپذیر جبران شد. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش تازه‌اش می‌گوید با وجود چالش‌های اقلیمی، روند جدایی رشد اقتصادی از افزایش گازهای گلخانه‌ای همچنان ادامه دارد.
گرمای شدید هوا در بسیاری از کشورها باعث شد مردم بیش از گذشته از وسایل سرمایشی استفاده کنند. این موضوع در کنار افزایش تقاضا در بخش صنعت، گسترش حمل‌ونقل برقی و گسترش هوش مصنوعی، مصرف انرژی را بالا برد.
به گفته آژانس بین‌المللی انرژی در سال گذشته تقاضای جهانی برای انرژی ۲.۲ درصد افزایش یافت؛ عددی که با وجود آنکه کمتر از رشد ۳.۲ درصدی تولید ناخالص داخلی بود اما تقریبا دو برابر میانگین رشد سالانه ۱.۳ درصدی بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ به حساب می‌آید.
فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید: «در دنیای امروز روایت‌های متفاوتی درباره انرژی وجود دارد اما آن‌چه مسلم به نظر می‌رسد، رشد سریع مصرف برق در جهان است. همین باعث شده مصرف کلی انرژی بالا برود و روند کاهشی مصرف در کشورهای پیشرفته نیز معکوس شود.»
او می‌افزاید: «در سال ۲۰۲۴ تقاضا برای همه سوخت‌ها و فناوری‌های انرژی افزایش یافت؛ بیشترین سهم این رشد را منابع تجدیدپذیر به خود اختصاص دادند و پس از آن، گاز طبیعی قرار داشت. هم‌زمان، گسترش سریع انرژی خورشیدی، بادی، هسته‌ای و خودروهای برقی باعث شده پیوند میان رشد اقتصادی و افزایش آلاینده‌ها هرچه بیشتر تضعیف شود.»
یکی از روندهای نگران‌کننده‌ای که در گزارش سال ۲۰۲۵ آژانس بین‌المللی انرژی درباره وضعیت جهانی انرژی به آن اشاره شده، چرخه معیوب میان افزایش دما و رشد انتشار گازهای گلخانه‌ای است.
موج گرمای شدید در چین و هند که نیاز به خنک‌کننده‌ها را بالا برد، عامل بیش از ۹۰ درصد از افزایش جهانی مصرف زغال‌سنگ در سال گذشته بودند.
به گفته این آژانس، دمای بی‌سابقه در نقاط مختلف جهان سهم مهمی در رشد ۰.۸ درصدی سالانه انتشار دی‌اکسیدکربن داشته و میزان این گاز را به ۳۷.۸ میلیارد تن رسانده است.
با این حال، از سال ۲۰۱۹ تاکنون استفاده از انرژی خورشیدی و بادی، انرژی هسته‌ای، خودروهای برقی و پمپ‌های حرارتی باعث شده سالانه از انتشار ۲.۶ میلیارد تن دی‌اکسیدکربن جلوگیری شود؛ رقمی که معادل حدود ۷ درصد از کل انتشار این گاز در جهان است.
از دیگر نکات امیدوارکننده گزارش این است که بیشتر افزایش تقاضای برق در سال ۲۰۲۴ با منابع کم‌کربن تامین شده و ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر در جهان به حدود ۷۰۰ گیگاوات رسیده است.
وضعیت انرژی در اروپا
تحول در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر در اروپا همچنان با سرعت ادامه دارد. سال گذشته، سهم برق تولید شده از انرژی بادی و خورشیدی در اروپا به رکورد ۲۸ درصد رسید و و برای نخستین‌بار از مجموع سهم زغال‌سنگ و گاز در تولید برق فراتر رفت.
در مجموع حدود نیمی از برق تولیدی اروپا از منابع تجدیدپذیر تامین شده است. افزایش بارندگی‌‌ها پس از خشکسالی‌های سال ۲۰۲۳ نیز به افزایش تولید برق آبی کمک کرده‌اند.
با این حال شرایط نامناسب وزش باد در اروپا باعث شد استفاده از سوخت‌های فسیلی در بخش برق بالا برود.
به‌طور کلی، تقاضای انرژی در اتحادیه اروپا برای نخستین‌بار از سال ۲۰۱۷ ( به‌جز سال ۲۰۲۱ که مصرف انرژی پس از همه‌گیری کرونا، موقتا بالا رفته بود) دوباره افزایش پیدا کرده است. با این حال، انتشار دی‌اکسیدکربن ناشی از مصرف انرژی در این منطقه ۲.۲ درصد کاهش داشته است.
فاتح بیرول می‌گوید: «از کند شدن روند رشد تقاضا برای نفت در جهان تا گسترش خودروهای برقی و نقش روزافزون برق در اقتصاد، همگی روندهایی هستند که آژانس از قبل پیش‌بینی کرده بود و حالا به وضوح در داده‌های سال ۲۰۲۴ دیده می‌شوند.»
