سرویس تاریخ «انتخاب»: خط آهن مهم تاریخی حجاز اردوغان به دنبال احیای آن است، در اوایل قرن بیستم ساخته شد.
قطار حجاز یک خط راهآهن مهم بود که در اوایل قرن بیستم ساخته شد و دمشق (در سوریه امروزی) را به مدینه (در عربستان سعودی) متصل میکرد، با مقصد نهایی مورد نظر مکه. این راهآهن عمدتاً تحت فرماندهی امپراتوری عثمانی و به دستور سلطان عبدالحمید دوم ساخته شد، با هدف تسهیل حمل و نقل حجاج به شهرهای مقدس اسلامی، همچنین تقویت اقتصاد منطقه و استحکام کنترل عثمانی بر استانهای عربی خود.
یک نکته جالب در مورد راهآهن حجاز این است که از چندین کشور امروزی عبور میکرد، از جمله سوریه، اردن و عربستان سعودی. در طول دوران فعالیت خود، این راهآهن حدود ۱۳۰۰ کیلومتر (۸۱۰ مایل) طول داشت و به نمادی از جاهطلبی عثمانی و مدرنیته در منطقه تبدیل شد. این راهآهن همچنین نقش مهمی در شکلگیری روابط میان این کشورها ایفا کرد، بهویژه در زمینه شورش عربی در دوران جنگ جهانی اول، زمانی که نیروهای عرب تحت حمایت بریتانیا بخشهایی از راهآهن را برای مختل کردن کنترل عثمانی تخریب کردند.
در جنگ جهانی اول، راهآهن حجاز نقش مهمی در تحولات سیاسی و نظامی منطقه ایفا کرد. این راهآهن که به دستور امپراتوری عثمانی ساخته شده بود، برای حمل و نقل سریع حجاج و کالاهای مختلف از دمشق به مکه و مدینه استفاده میشد، اما در دوران جنگ جهانی اول، اهمیت آن تغییر کرد و به هدف استراتژیک تبدیل شد.
در سال ۱۹۱۶، شورش عربی علیه امپراتوری عثمانی به رهبری شریف حسین بن علی آغاز شد. این شورش، که با حمایت بریتانیا صورت گرفت، هدف اصلی آن استقلال کشورهای عربی از سلطه عثمانی بود. یکی از اهداف مهم شورشیان، تخریب راهآهن حجاز بود که به عنوان شریان اصلی ارتباطی و حملونقل برای عثمانی محسوب میشد.
در این راستا، لورنس عربستان (T.E. Lawrence)، افسر بریتانیایی که به حمایت از شورشیان عرب پرداخته بود، نقشی کلیدی در مهاجمه و تخریب راهآهن حجاز ایفا کرد. او از جنگجویان عرب خواست تا به حملات چریکی علیه قطارها و ایستگاههای راهآهن حجاز بپردازند. تخریب این راهآهن موجب اختلال در حمل و نقل نیروهای عثمانی و منابع نظامی شد و کنترل عثمانی بر مناطق عربی را تضعیف کرد.
این تخریبها و اختلالات در نهایت به کاهش توان نظامی و لجستیکی عثمانی در منطقه منجر شد و بخش عمدهای از این راهآهن که در بیابانهای عربستان قرار داشت، نابود شد. پس از جنگ، راهآهن حجاز دیگر نتوانست مانند گذشته به کار خود ادامه دهد و بخشهای زیادی از آن به دلیل حملات و ناآرامیها تخریب شد.
با وجود اهمیت تاریخی آن، راهآهن حجاز با چالشهای زیادی روبهرو شد، از جمله موانع جغرافیایی، مشکلات مالی و ناآرامیهای سیاسی، و بسیاری از آن پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی از بین رفت. امروزه، باقیماندههایی از راهآهن، مانند ایستگاههای متروکه و قطعات ریل، هنوز در برخی مناطق وجود دارند.
پروژههای اقتصادی و خدماتی جدیدی به دنبال دستور مستقیم رئیسجمهور ترکیه، آغاز شده است که در آخرین جلسه دولت، به بازسازی سوریه بر اساس نیازهای این کشور تاکید کرد. اردوغان از تمام وزارتخانهها خواسته است که در زمینههای مختلف برای بازگشایی مؤسسات و سازمانهای عمومی سوریه همکاری کنند و سیستم دولتی آن را دوباره تأسیس کنند.