سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب «پیکان سرنوشت ما» با گردآوری و نگارش مهدی خیامی توسط نشر نی در سال ۹۷ منتشر شده است. این کتاب، خاطرات احمد خیامی، موسس ایران ناسیونال (ایران خودرو)، فروشگاههای کوروش و بانک صنعت و معدن است. «انتخاب» روزانه ساعت ۶ عصر، بخشهایی از این کتاب هیجان انگیز را منتشر میکند.
جی. ام جنرال موتور امریکا - تولیدکننده ماشینهای شورلت پونتیاک الدزموبیل و بیوک - داده است تا بتوانند انواع اتومبیلهای خود را در ایران مونتاژ کنند. تا آنجا که اطلاع دارم جنرال موتور تعدادی خودرو در ایران مونتاژ کرد، ولی نمیدانم قسمتی از قطعات اتومبیل را در ایران میساختند یا نه؛ این شرکت کارهای خود را در کارخانه مونتاژ جیپ و رامبلر انجام میداد. باری مجبور بودیم به قیمت پیکان بابت هر دستگاه ۲۵۰۰ تومان اضافه کنیم و عین آن مبلغ را به وزارت دارایی بپردازیم و چون هزینههای تولید در داخل روز به روز اضافه میشد، قیمت پیکان کار را به هجده هزار تومان و پیکان جوانان را به بیست هزار تومان رساندیم ولی به قیمت پیکان وانت چیزی اضافه نشد و بهای آن همان چهارده هزار تومان باقی ماند. از اتوبوسهای ما دارای دو نوع شاسی بودند یکی ۳۰۲ اچ و دیگری اج. ال. که دومی به اندازه یک ردیف صندلی از اولی بزرگتر بود بعدها اتوبوسهای شهری را روی ۳۰۲ اچ. ال. میساختیم و تقریباً کلیه اتوبوسهای مسافربری را به شکل لوکس با صندلیهای مخصوص و تزئینات بیشتری تولید میکردیم.
اتوبوسهای لوکس را به قیمت شصت هزار تومان نقد و بقیه با اقساط ماهیانه پنج هزار تومان برای هر دستگاه جمعاً ۱۸۵۰۰۰ تومان و اتوبوسهای شهری را با ۵۴ صندلی بدون محاسبه صندلی راننده از قرار هر دستگاه ۱۶۵۰۰۰ تومان به شکل نقد میفروختیم. این قیمت را تا هشت سال بعد که مجبور به ترک ایران ناسیونال شدم ثابت نگه داشتیم و حتی یک شاهی هم به آن اضافه نکردیم در صورتی که به ارزش این اتوبوسها در آلمان ظرف هشت سال بیشتر از شصت درصد اضافه شده بود همین طور از ابتدا قیمت مینی بوسهای ۳۰۹ حدود ۵۵۰۰۰ تومان - ۲۵۰۰۰ تومان نقد و بقیه به اقساط ماهیانه ۱۲۰۰ تومان بود و تا مدتها هیچ تغییری در قیمتش. ندادیم هزینههای تولید در ایران بسیار بالا رفته بود، ولی به دلیل افزایش تولید و اینکه از اتوبوسها در روزهای اول ۳۵۰۰۰ تومان و از مینی بوسها ۲۰۰۰۰ تومان درآمد داشتیم مقداری از درآمد کم شده بود و انصاف نمیدیدیم درآمد خود را بالا ببریم و با درآمدی کمتر میساختیم.
از سال سوم تولید پیکان و سال چهارم تولید اتوبوسها و مینی بوسها، همیشه برای یک سال پیش فروش داشتیم اما تمام سفارشها را در موعد مقرر، حتی گاهی چند روز زودتر تحویل میدادیم قیمت پیکان هم تا آخرین روزی که امور ایران ناسیونال صد درصد در اختیارم بود افزایش پیدا نکرد با وجود آنکه در روز تحویل هر د دستگاه سواری را پنج یا شش هزار تومان و اتوبوسها را ۲۵۰۰۰ تومان و مینی بوسها را ۱۰۰۰۰ تومان اضافه میخریدند البته محمود میگفت این درست نیست که خریداران سواری و حتی نمایندگان پیکان را هر دستگاه شش هزار تومان اضافه بفروشند و ما با دستگاهی هزار یا ۱۲۰۰ تومان سود بسازیم.
تقریباً پنجاه درصد پیکانها در نمایندگیها به فروش میرسید و برای هر دستگاه هزار تومان حق نمایندگی میدادیم. لذا در فروش پیکانهای کار و وانت بیشتر از هزار تومان و از پیکانهای جوانان ۱۲۰۰ تومان بیشتر برای ما نمیماند و آنها که در سازمان فروش به فروش میرسید هر دستگاه بین دوهزار تا ۲۵۰۰ تومان خالص برای ما داشت و این درآمد افزایش پیدا میکرد، چون تولید مرتباً زیاد میشد:در سال چهارم شصت هزار دستگاه در سال پنجم ۱۲۰۰۰۰ دستگاه و در سال ششم ۲۵۰۰۰۰ دستگاه تولید کردیم. چون سالنهای مخصوص سواری و اتاق رنگ قدرت تولیدی را که پیشبینی میکردیم نداشتند، نقشههای ساخت اتاق رنگ اتوماتیک و سالنهای جدیدی برای مونتاژ قطعات تهیه و شروع به ساخت ساختمانها کردیم. کارخانه جدید میتوانست در دو شیفت در شبانه روز تا نزدیک به هزار دستگاه پیکان تولید کند.