ایسنا: یکی از مهمترین عوامل در سلامتی و طول عمر انسان رعایت دستورهای بهداشتی در تغذیه است و یکی از مشکلات افراد در عصر حاضر ابتلا به انواع بیماری‌های گوارشی است. این مشکلات شامل طیف وسیعی از بیماری‌ها مانند دردهای معده و روده تا ابتلا به سرطان‌های گوارشی و نهایتا مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری‌هاست.
در این بیماری‌ها عوامل متعددی دخیل هستند که می‌توان به ارتباط مصرف غذای داغ با سرطان معده، ارتباط پرخوری و خوردن لقمه‌های بزرگ و نجویده و نیز خوردن با عجله غذا با گستریت یا التهاب معده اشاره کرد.
در این زمینه مواردی به صورت ساده و عملی در قرآن و احادیث بیان شده و سفارش شده است که افراد آنها را رعایت کنند تا از بروز مشکلات پیشگیری کنند. در صورتی که انسان‌ها بدانند چه باید بخورند و چگونه بخورند و اصول تغذیه را در زندگی خود رعایت کنند، بسیاری از بیماری‌ها از بین خواهد رفت و تاثیرات مثبت آن در جنبه‌های مختلف فردی و اجتماعی نمایان خواهد شد و جامعه بشری از سلامت بیشتری برخوردار خواهد بود.
رهنمودهای اسلام در این زمینه فوق‌العاده مهم و ارزشمند است و پیروی از آنها نه فقط سلامت جسم را تضمین خواهد کرد بلکه سلامتی و شادابی روح و جان را نیز به همراه دارد در فرهنگ دینی با توجه به هدف خلقت جهان هستی و جایگاه ویژه انسان در نظام آفرینش، تغذیه ابزاری است تا انسان را در جهت رشد و کمال سوق دهد نه آنکه خودش هدف زندگی قرار بگیرد.
اصل اعتدال در تغذیه
رعایت اعتدال و عدم اسراف و تبذیر در تغذیه، یکی از مهمترین اصول مطرح شده در قرآن و به‌طور کلی روش قرآن و اسلام روشی موزون و معتدل است. خداوند می‌فرماید کُلُوا وَاشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا (اعراف: ۳۱)؛ بخورید و بیاشامید و زیاده‌روی نکنید.
از این آیه چنین بر می‌آید که به‌طور کلی انسان‌ها در برابر نعمت‌های خداوند راه افراط را طی می‌کنند و به همین دلیل بلافاصله بعد از ذکر حکم، مسلمانان را از اسراف و زیاده‌روی بر حذر می‌دارد. جمله کُلُوا وَاشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا، اگرچه ساده به نظر می‌رسد اما امروزه ثابت شده که یکی از مهمترین و اساسی‌ترین دستورات بهداشتی است که قرآن آن را بر اساس طبع انسان بیان کرده است. نتایج تحقیقات دانشمندان نیز نشان داده است که سرچشمه بسیاری از بیماری‌ها، غذاهای اضافی است که به صورت جذب نشده در بدن انسان باقی می‌ماند و منبعی برای ابتلا به انواع عفونت‌ها و بیماری‌ها ایجاد خواهند کرد.
چند وعده غذا بخوریم؟
در روایات اسلامی برای تداوم سلامت و شادابی انسان خوردن ۲ وعده غذا در صبح و شام توصیه شده است، اهل بهشت که در دارالسلام جاوید هستند نیز همین ۲ وعده غذا را می‌خوردند. شخصی به امام صادق (ع) از درد معده شکایت کرد حضرت به او امر فرمودند که ۲ نوبت غذا بخور، صبح و غروب و بین آن ۲ غذا نخور که موجب فساد بدن می‌شود آنگاه این آیه را تلاوت کردند: رِزْقُهُمْ فِیهَا بُکْرَةً وَ عَشِیًّا همچنین در احادیث وارد شده که صبحانه و شام را ترک نکنید.
امام صادق (ع) فرمودند مومن را بایسته است که تا غذا نخورده از خانه بیرون نرود چرا که این کار به او استواری بیشتر می‌دهد. همچنین پیامبر (ص) می‌فرمایند خوردن شام را ترک نکنید هر چند به مشتی خرما باشد زیرا واگذاشتن آن، انسان را پیر می‌کند.
صبحانه
از نظر علمی خوردن غذای کامل در صبح باعث می‌شود تا احساس گرسنگی در ظهر به حداقل برسد و نیاز به خوردن ناهار نباشد و به خوردن غذای سبک اکتفا شود در نتیجه دچار کسالت و رخوت نخواهیم شد و احتیاج به خواب پیدا نخواهیم کرد. فرد تا عصر می‌تواند به امور زندگانی و معنوی خود برسد به همین دلیل اول شب با اشتهای کامل شام می‌خورد و تا موقع خواب نیز غذای او هضم می‌شود و می‌تواند به امور معنوی شبانه خود برسد.
این در حالی است که افراد غالبا برعکس عمل کرده و صبحانه مختصر میل می‌کنند و در هنگام ظهر با گرسنگی زیاد ناچار به خوردن غذای مفصلی می‌شوند و احساس سنگینی و خواب آلودگی کرده و تا عصر می‌خوابند و تا عصر از امور روزانه خود عقب می‌مانند و چون اول شب اشتها ندارند لذا شام را دیرتر خورده و با شکم پر می‌خوابند و از امور معنوی شبانه خود باز می‌مانند در نتیجه یک عادت غذایی غلط برخلاف تعالیم طب اسلامی شکل می‌گیرد و نتیجه آن ابتلا به بیماری‌های گوناگون است وقتی به فلسفه روزه‌داری دقت کنیم در می‌یابیم که علت سلامتی بدن در ایام روزه‌داری بنا به دلایل ذکر شده در بالاست.
روزه
روزه یکی از مهمترین عبادات و عامل موثری برای پرورش روح تقوا و پرهیزگاری در تمام زمینه‌ها و همه ابعاد است. خداوند می‌فرماید: یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (بقره: ۱۸۳) ای کسانی که ایمان آورده‌اید روزه بر شما مقرر شده است، همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بودند مقرر شده بود باشد که پرهیزگاری کنید.
در طب امروز و همچنین طب قدیم اثر معجزه‌آسای روزه‌داری در درمان انواع بیماری‌ها به اثبات رسیده است و پزشکان بسیاری به این حقیقت اشاره کرده‌اند زیرا عامل بسیاری از بیماری‌ها زیاده‌روی در مصرف غذاهای مختلف است چون مواد جذب نشده به صورت چربی‌های مزاحم در نقاط مختلف بدن یا چربی و قند اضافی در خون باقی می‌ماند و موجب پرورش انواع میکرب‌های بیماری‌های عفونی می‌شود و در این حال بهترین راه برای مبارزه با این بیماری‌ها نابود کردن این عوامل با روزه است.
الکسی سوفورین، دانشمند روسی که تجربه روزه درمانی خود و دیگران را منتشر کرده است، عقیده دارد که با روزه ۹۵ درصد از بیماری‌های جسم همراه با عفونت‌های ذخیره شده از بدن بیرون می‌روند. او در کتاب خود می‌نویسد، درمان از طریق روزه فایده زیادی برای درمان کم خونی، ضعف روده‌ها، التهاب، سل، اسکلیروز روماتیسم، نقرس، بیماری‌های چشم، مرض قند، بیماری‌های پوستی، بیماری‌های کلیه، کبد و بیماری‌های دیگر دارد. او تاکید کرد معالجه از طریق امساک اختصاص به بیماری‌های فوق ندارد بلکه بیماری‌هایی که مربوط به اصول جسم انسان است و با سلول‌های جسم آمیخته شده همانند سرطان سفلیس، سل و طاعون را نیز شفا می‌بخشد و نتیجه می‌گیرد آثار روزه و امساک عجیب است و باید گفت که روزه اعجاز می‌کند.
غذایی که انسان بدون رعایت نظم بهداشتی مصرف می‌کند در بافت‌ها ذخیره می‌شود و به نوبت برای سوخت و ساز بدن مصرف می‌شود، به‌عنوان مثال اکسیژنی که امروز وارد بدن می‌شود ۶ ماه بعد خارج می‌شود و کلسیم امروز ۱۸۰ روز بعد مصرف خواهد شد بنابراین انسان به سبب این انباشتگی غذایی هر از چند گاهی نیازمند تصفیه و پاکسازی بدن است که امساک از غذا موثرترین راه‌حل‌هاست.
بوخنگر از دانشمندان روم در این باره چنین گفته که اولین بیماری مربوط به پرخوری و نخستین درمان نیز روزه‌داری است.
منبع
برگرفته از «اعجاز علمی قرآن با تاکید بر بهداشت تغذیه»، محمد خدایی
