سرویس تاریخ «انتخاب»؛ در قسمت پیشین فرازهایی از متن سخنرانی تند دکتر مصدق را در کاخ صلح دادگاه لاهه در آن نخستین جلسه این دادگاه بر سر مسئل نفت ایران آوردیم و نوشتیم که پس از پایان سخنان نخست‌وزیر ایران نوبت به مشاور حقوقی ایران یعنی هانری رولان رسید؛ وکیل بلژیکی در جایگاه قرار گرفت و طی یک قرار شش قسمتی از دادگاه تقاضا کرد این نکات را اعلام دارد:
۱- دولت انگلیس هدف خود را آن‌طوری که در تقاضای اصلی خود اعلام داشته تغییر داده است و باید دادگاه ادعاهای دولت انگلیس را غیر قابل قبول اعلام کند زیرا دولت انگلیس از دادگاه تقاضا کرده است که دولت ایران را محکوم سازد هم جبران خسارت شرکت سابق را بنماید، در عین حال تقاضای بازگشت اموال کمپانی مزبور را کرده است و تصمیم درباره غرامت مورد تقاضا به وسیله میانجی‌گری اتخاذ گردد.
۲- دادگاه باید به عدم صلاحیت خود رای بدهد.
۳- صلاحیت دادگاه در مواردی است که بین طرفین در آن موارد توافق حاصل باشد.
۴- ادعاهای انگلیس موافق با تعهدات دولت انگلیس نیست.
۵- ادعای انگلیس برای پرداخت خسارت قابل قبول نیست زیرا شرکت سابق از انجام مقرراتی که قانون‌گذاری ایران تصویب کرده سر باز زده بود.
۶- منشور ملل متحد نیز مانند مقررات جامعه ملل گذشته که می‌گفت دادگاه در مسائلی که علی‌الاصول و الزاما مربوط به قضاوت و حقوق داخلی ملی است صلاحیت ندارد در این امر تاویل و تعبیر گردد.
رولان از جانب ایران طی این قرار ۶ ماده‌ای تقاضای انگلیس را برای لغو مقررات ملی کردن نفت و جبران خسارت مجددا رد کرد.
در بیانیه‌ای که رولان قرائت کرد هم‌چنین اعلام شد مطالبی که در قوانین مورخ ۲۹ مارس [۸ فروردین ۱۳۳۰] و ۲۱ مه [۳۰ اردی‌بهشت ۱۳۳۰] سال ۱۹۵۱ ملی کردن صنعت نفت آمده نباید هدف مداخله هیچ عضوی از سازمان ملل متحد شود.
سخنرانی رولان برگرفته از «باختر امروز» سه‌شنبه ۲۰ خرداد ۱۳۳۱.
هیچ‌گونه امکان اخلاقی یا سیاسی وجود ندارد تا به استناد آن دادگاه، ملی کردن صنعت نفت ایران را مورد رسیدگی قرار دهد... من با وجود ضعف جسمانی و کسالت به لاهه آمده‌ام تا شما دریابید که ما تحت هیچ‌گونه اوضاعی صلاحیت دادگاه را در این باب به رسمیت نخواهیم شناخت... دولت بریتانیا فرمول هاریمن را همراه با اصول ملی شدن صنعت نفت ایران پذیرفت و آن را به رسمیت شناخت... بنابراین برای شرکت سابق نفت ایران و انگلیس غیرممکن است که از این فرمول عدول کند.
