وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: توسعه، حفظ، صلح و ثبات در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای نیز غالبا بر اساس مشارکت جمعی شکل می‌گیرد. روند توسعه اقتصادی نیز بدون در نظر گرفتن عامل فرهنگ میسر نیست و فرهنگ یکی از ابعاد مهم تسهیل کننده توسعه پایدار است.
به گزارش ایسنا، سیدعباس صالحی صبح امروز (شنبه، ۲۳ دی‌ماه) در نخستین اجلاس گفت‌وگوی فرهنگی آسیا که با حضور ۷۰ نفر از شخصیت‌های فرهنگی و علمی از ایران و ۲۱ کشور آسیایی در حسینیه الزهرا (س) سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد، ضمن خیرمقدم به میهمانان شرکت کننده در این اجلاس اظهار کرد: تجربه‌های تاریخی در روابط بین‌الملل نشان می‌دهد که هر گاه ارتباط میان ملت‌ها در بستری فرهنگی سامان یابد پایدار، صلح‌آمیز و منشأ توسعه بوده است؛ چراکه نهایت ارتباط فرهنگی، اعتمادسازی و شکل‌گیری فهم مشترک است. هدف آن شکل دادن به همکاری و شراکتی است که برای همه طرف‌ها سودمند است و مؤلفه‌های آن از تبادل و دوسویگی؛ استوار شده و به دنبال شکل دادن به معنا و مفهوم ما است. هر قدر که برقراری ارتباط فرهنگی، تعاملی‌تر، مشارکتی‌تر و تجربی‌تر باشد، احتمال موفقیت آن نیز بیشتر می‌شود.
وی ادامه داد: شکل دادن به یک درک مشترک درباره مسائل مرتبط، تغییر از تک صدایی به گفت‌وگو، تحمل نشان دادن و استقبال از ایده‌های مختلف از سازوکارهای اصلی چند جانبه‌گرایی در عرصه تعاملات و ارتباطات فرهنگی است. گفت‌وگو بارزترین مثال برای چندجانبه‌گرایی و مشارکت جمعی در عرصه ارتباطات و تعاملات فرهنگی است. بر همین اساس، این رویکرد مستلزم تغییر دوجانبه‌گرایی به چندجانبه‌گرایی است؛ یعنی تغییر فرآیند عرضه به فرآیند همکاری، تغییر یک سویگی به دوسویگی، تغییر گفتن به شنیدن، تغییر خودترویجی به ترویج ارزش‌ها است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: مشارکت جمعی که بر پایه گفت‌وگو و تعامل سازنده شکل گرفته باشد، دربرگیرنده افزایش سطح تعامل است. توسعه حفظ، صلح و ثبات در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای نیز غالبا بر مبنای مشارکت جمعی شکل می‌گیرد؛ چراکه مشارکت جمعی اگر بر پایه گفت‌وگو و تفاهم سازنده باشد دربرگیرنده افزایش سطح همکاری و عمل مشترک است. در گفت‌وگوی فرهنگی یافتن اشتراکات و هم پوشانی‌ها اولویت پیدا می‌کند و تبادل فرهنگ‌ها اگر بر پایه گفت‌وگو بنا شود، فضای مفاهمه و عمل تشکر بین جوامع را راحت‌تر می‌کند.
صالحی یادآور شد: بین فرهنگ و توسعه ارتباط مستقیمی وجود دارد و روند توسعه بدون در نظر گرفتن فرهنگ میسر نیست. فرهنگ و عناصر فرهنگی و چگونگی تعامل میان فرهنگ‌ها بر روند توسعه اقتصادی تأثیر بسزایی دارد و گفت‌وگو و تبادل فرهنگی یکی از ابعاد مهم تسهیل‌کننده توسعه پایدار است. توسعه پایدار آسیا نیز نیازمند ایجاد فضایی بهینه میان فرهنگ‌های این قاره است. هم‌افزایی فرهنگ‌ها می‌تواند در توسعه و شکوفایی نقش بسزایی داشته باشد. بی‌شک، گفتمان‌سازی می‌تواند به دو مفهوم صلح و توسعه پایدار کمک کند. در گفت‌وگوها و ارتباطات فرهنگی، تنوع فرهنگی باید مورد احترام قرار گیرد. تمدن کهن در کشورهای آسیایی بسیار دیده می‌شود. قاره آسیا وسیع‌ترین قاره جهان با تمدن‌های جهانی است که از جایگاه ویژه‌ای نیز برخوردار است. بر همین اساس، برای رفع چالش‌های آن باید گفت‌وگوهای فرهنگی، علمی و دینی در آن مورد توجه قرار گیرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: انسان امروز از ظرفیت فرهنگ و گفت‌وگوی فرهنگی به عنوان یک راهکار موثر بهره می‌گیرد. آنچه که امروز در جهان سیطره افکنده و افکار افراطی و خشونت‌طلبانه‌ای که در مناطق مختلف جهان شکل گرفته است ناشی از فقدان روح گفت‌وگو و تعامل فرهنگی، بویژه در میان نخبگان است. خاستگاه اصلی فرهنگ، گفت‌وگو است. اما در درگیری‌ها و منش افراطی خاستگاه باخشونت همراه است و همین امر بر فرهنگ سایه افکنده است. بررسی قاره آسیا به ما یادآور می‌شود که فرهنگ به عنوان اصلی‌ترین کالا و سرمایه از این منطقه به سایر نقاط جهان عرضه شده است. برای کارکردهای فرهنگی و مناسبات انسانی امروز نیز عامل فرهنگ مهمترین عامل است و به همین دلیل فرهنگ از دهه‌های پایانی قرن بیستم میلادی به برجسته‌ترین و چالش‌برانگیزترین موضوع در سطح جهان تبدیل شده است.
وی گفت: اگر گفت‌وگوی فرهنگی را یک گفت‌وگوی استراتژیک معرفی کنیم، بیراهه نرفته‌ایم؛ زیرا در تعریف فرهنگ گفته شده فرهنگ مجموعه‌ای از راه‌حل‌ها برای مشکلات ناشی از تطابق بیرونی و انسجام درونی است. همین تعریف را برای استراتژی نیز می‌توان به کار برد؛ همان طور که فرهنگ بر سیاست‌ها و روش‌های و راهکارهای داخلی و خارجی کشورها نیز مؤثر است. بنابراین گفت‌وگوی فرهنگی در واقع یکی از استراتژیک‌ترین نوع گفت‌وگوها میان جوامع و کشورها است. گفت‌وگوی فرهنگی در واقع گفت‌وگوی اساسی کشورها به منظور یافتن راه‌حل‌های مشترک برای چالش‌های جهانی است.
صالحی ادامه داد: برای اینکه گفت‌وگوهای فرهنگی اثربخشی لازم را داشته باشد ابتدا باید درباره مفهوم و ارزش و جایگاه فرهنگ در جهان اسلامی به تفاهم برسیم. هر چند تفاوت‌های فرهنگی کشورها بر تصمیم‌گیری‌های کشورها می‌تواند نقش اساسی ایفا کند اما این امر نباید به گونه‌ای شود که از مزیت‌های مشترک فرهنگی جهان غافل شویم. کشف و درک معنای فرهنگ نیازمند نگرش یا روشی است که به دنبال حل مشکلات و انجام اقدامات لازم باشد. ما مفتخریم که فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی در کنار سایر فرهنگ‌ها و تمدن‌های بزرگ آسیا در طول تاریخ منادی گفت‌وگو، صلح، دوستی و تعامل با دیگر ملت‌ها بوده است و فرزانگانی چون سعدی، حافظ، رودکی، مولانا، فردوسی، اقبال، گاندی و...پرورش دهنده این چنین فرهنگی بوده است. رویکرد دولت در عرصه مناسبات با دولت‌ها و ملت‌های دیگر نیز بر پایه گفت‌وگو شکل گرفته است و ما در تعاملات سیاسی نیز شاهد این موضوع هستیم. شاهد اخیر این موضوع نیز برجام است و هم در ارتباطات و تعاملات فرهنگی با سایر جوامع بویژه آسیا که از اولویت‌های اساسی در جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌آید.
