این روز‌ها سیگار در دست بسیاری از نوجوانان و جوانان در دختران و پسران دیده می‌شود. مسأله اساسی اینجاست که به واقع در چندسال اخیر چه اتفاقی رخ داده که تا این حد شاهد افزایش علنی مصرف دخانیات در سنین پایین هستیم؟ برخی کشور‌های غربی پا فراتر نهاده و حتی مصرف ماریجوانا را نیز قانونی اعلام کرده‌اند که به باور برخی از کارشناسان، انگیزه‌های اقتصادی پشت سر آن قرار دارد.
مریم رضایی برون، پزشک و کارشناس اعتیاد، درباره افزایش مصرف دخانیات در زنان به «انتخاب» گفت: آخرین پژوهش می‌دانی دراین ضمینه سال ۹۲ انجام شد که من هم ناظرمنطقه‌ای شرق کشوربودم ولی هیچگاه آمارش رامن ندیدم شاید دراسناد ستادمبارزه با مواد مخدر موجودباشد. بخشی از تمایل به مصرف سیگار ناشی ازتغییر شرایط فرهنگی و ورود دختران به عرصه‌های اجتماعی نقش مردانه پذیرفتن و تعاملات اجتماعی است که اجتناب ناپذیراست ولی بخش مهمی ازآن ناشی از تأثیرهمسالان و الگوپذیری از همنسلان خودشان می‌باشد و بخش دیگرناشی از این باورغلط که تنش واسترس با مصرف سیگار کاهش می‌یابد.
وی درباره وضعیت مصرف مواد مخدر و سیگار در کشور‌های پیشرفته بیان کرد: بخش زیادی از دلایل مصرف سیگار تبلیغاتی است که به شکل ناخودآگاه انجام می‌شود. بزرگترین سرمایه‌گذاران تبلیغاتی جهان شرکت‌های دخانیات و مشروبات الکلی هستند. بحث آزادسازی ماریجوانا در کانادا هم قطعاً یک مسأله‌ی اقتصادی پشت آن وجود دارد. اینقدر مصرف ماریجوانا در کانادا بالا بود که آن را آزاد کردند و بوی وید همه جا می‌آید. در کانادا به شکلی تبلیغ می‌کنند که انگار فقط سیگار ضرر دارد، اما وید ندارد. صنعتی شدن زندگی باعث افزایش میل به استفاده از محرک‌ها شد. مردم یادگرفتند برای نگه داشتن خود در مقابل استرس، نیاز به سروتونین دارند. محرک‌های مغزی توزیع سروتونین در بدن را افزایش می‌دهد.
او افزود: در برخی تبلیغات شنیده می‌شود که مصرف شیشه و سیگار کاهش اشتها را به دنبال دارد. همین مسأله باعث گرایش برخی از زنان به مصرف اینگونه مخدر‌ها شده است. عده‌ای از خانم‌ها به همین خاطر به ترکیبات محرک علاقه دارند. حتی برخی از این محرک‌ها را در محصولات تعدادی از عطاری‌ها نیز دیدیم.
وی درباره راهکار جلوگیری از تمایل نوجوانان به مواد مخدر و سیگار اظهار داشت: آموزش از ابتدای کودکی باید صورت بگیرد. باید روانمان را در زمان استرس، سامان دهیم. افکاری مانند پیدا کردن شغل، مغز را درگیر می‌کنند. در این موقعیت به جای خودشناسی و جمع‌بندی توانمندی‌ها، به قضاوت جامعه می‌پردازیم. این افکار مزاحم باعث می‌شود مسیر دست یافتن به هدف مختل شود. برای این رفتار، نیاز به آموزش از قبل از ۶ سالگی وجود دارد. کودک تا ۶ سالگی به این نتیجه می‌رسد که چگونه با جامعه مواجه شود و فرق درون و بیرون را می‌فهمد. برای پیشگیری از اعتیاد هم باید شکل تربیت از قبل از ۶ سالگی تغییر کند.
در دوره‌ی نوجوانی قسمت عقلانی از قسمت هیجان دیرتر بلوغ پیدا می‌کند. هیجانات و هرمون‌های نوجوانی به خاطر فیزیولوژی بدن بالا می‌رود و بخش کنجکاوی ذهن فعال می‌شود. در این نقطه یک دختر نوجوان یک دچار استرس است و به خاطر ترشح هرمون‌ها در بدنش چربی اضافه شکل گرفته، یک دوست به او وید و سیگار می‌دهد. نوجوان وید و سیگار را به خاطر کنجکاوی و کاهش استرس و مقابله با تغییرات هرمونی مصرف می‌کند. مسأله‌ی فشار همسالان هم در این بین مؤثر است. مثلاً یک دختر ممکن است علاقه‌ای به سیگار نداشته، اما چون همه در یک جمع سیگار می‌کشند، امتحان می‌کند و بعد حس می‌کند استرس‌اش کمتر شده است. بعد از آن هروقت حس بدی پیدا می‌کند، به سراغ سیگار می‌رود. در این نقطه یک کنجکاوی تبدیل به عادت رفتاری می‌شود.
رضایی برون درباره تأثیر خانواده و مدرسه بر جلوگیری از مصرف مخدر و سیگار در کودکان گفت: خانواده نقش مهمی در گرایش فرزند به اعتیاد دارد. برای پسر، الگو پدر است و زمانیکه می‌بیند پدر عصبی است یا خوشحال است، سیگار می‌کشد، در بزرگسالی این مسأله در ذهن فرزند یک الگو می‌شود. اولین طرح واره‌های ذهن انسان از زمان کودکی و بر اساس رفتار پدر و مادر شکل می‌گیرد. اگر مادری داشته باشیم که در زمان عصبانیت سیگار می‌کشد بعد که آرام شد با بچه بازی می‌کند، بچه حس می‌کند در آینده برای آرامش باید این کار را انجام دهد. مدرسه‌ها نیز نقش مهمی دارند. مهم نیست مدرسه چقدر درس به بچه یاد می‌دهند. مدرسه باید مهارت‌های ده‌گانه اصلی زندگی را به بچه یاد دهند و با رفتار و برنامه‌های آموزشی خودشناسی را تمرین کنند. البته مسأله‌ی اعتیاد دختران خیلی متفاوت از اتفاقات جامعه نیست.
به اعتقاد نشریه اکونومیست، داروهای جدید لاغری که اخیرا به بازار آمده‌اند و در درمان سایر بیماری‌ها نیز موثر دیده شده‌اند می‌توانند نویدبخش بهبود زندگی میلیارد‌ها نفر در جهان باشند. بنظر می‌رسد هر روز اخبار هیجان انگیزتری بیرون می‌آید. این دارو‌ها اول دیابت را درمان کردند؛ بعد، با تنها یک تزریق در هفته با چاقی مبارزه می‌کنند؛ حالا هم مشخص شده است می‌توانند بیماری‌های قلبی و کلیوی را درمان کنند و درحال آزمایش برای درمان آلزایمر و اعتیاد هستند.
