معاون آموزشی پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران به اشاره به عوارض سیگار بر روی استخوان گفت: احتمال ابتلا به پوکی استخوان در افراد سیگاری 2 برابر افراد عادی است و این موضوع نشان می دهد که استخوان ها هم از عوارض سیگار در امان نیستند.
مصرف سیگار، افزایش سن، دوران یائسگی، بیماری ها، رژیم غذایی نامناسب، مصرف الکل، کم تحرکی و شیوه زندگی غلط از جمله عوامل خطر هستند که فرد را مستعد پوکی استخوان می کنند.
دکتر سید محسن خوش نیت نیکو در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا، افزود: استعمال سیگار 2 برابر خطر پوکی استخوان را افزایش می دهد و مردم به خصوص افراد مستعد این بیماری بی صدا باید از استعمال آن به شدت خودداری کنند.
وی با اشاره به اینکه سیگار موجب کاهش خونرسانی به استخوان می شود، گفت: نیکوتین موجود در سیگار سبب کاهش فعالیت سلول های استخوان ساز می شود.هرچند با قطع سیگار، احتمال ابتلا به این بیماری کاهش می یابد اما وضعیت استخوان به حالت عادی برنمی گردد.
خوش نیت شکستگی لگن را یکی از مهمترین عوارض پوکی استخوان دانست و اظهار کرد که افراد مسن سیگاری 30 تا 40 درصد بیش از سایر همسالان خود در معرض شکستگی لگن قرار دارند.
وی به عوامل ابتلا به پوکی استخوان اشاره کرد و گفت: افزایش سن، یائسگی، ابتلا به بیماری ها، رژیم غذایی نامناسب، استعمال سیگار و الکل، کم تحرکی و شیوه زندگی غلط از جمله عوامل خطر ابتلا به این بیماری هستند.
فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم ادامه داد که ورزش هم سبب استحکام توده استخوانی شده و هم عضلات را تقویت می کند، که در این صورت فرد دیرتر زمین می خورد و دچار شکستگی می شود.
خوش نیت افزود: رژیم های غذایی غلطی که متاسفانه اخیرا مد شده و افراد خودسرانه یا با استفاده از نظرات افراد غیرکارشناس، اقدام به این کار می کنند برروی وضعیت سلامت استخوان ها کاملا اثر منفی می گذارد و فرد را مستعد پوکی استخوان می کند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: این موضوع متاسفانه در بین دختران جوان و نوجوان شیوع پیدا کرده و برخی از آنها با داشتن وزن طبیعی، اصرار دارند وزن خود را پایین تر بیاورند.
خوش نیت بیان کرد: ممکن است این افراد در هنگام رژیم غذایی به مشکل چندانی برنخورند اما این کار در دوران بعدی زندگی، شدیدا آنان را مستعد پوکی استخوان می کند.
وی ادامه دارد: کاهش وزن غیر طبیعی، سلامت استخوان ها را تهدید می کند و به همین دلیل مردم باید از رژیم غذایی غیراصولی به شدت اجتناب کنند.
** بیماری هایی که فرد را مستعد پوکی استخوان می کند
وی با اشاره به اینکه برخی ار بیماری ها فرد را مستعد پوکی استخوان می کند، افزود: بیماری های روماتیسمی، غدد دورون ریز مانند پرکاری تیروئید و پرکاری غده پارا تیروئید، می توانند فرد را مستعد پوکی استخوان کنند.
فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم، ادامه داد: مصرف برخی از داروها به ویژه کورتن و ضد تشتج در ابتلا به این بیماری نقش موثری دارند.
وی بااشاره به اینکه پیوند اعضا مانند کلیه و کبد، می تواند فرد را مستعد پوکی استخوان کند، گفت: بیماری های التهابی روده و کبدی و برخی از بیماری های کلیوی هم می تواند فرد را مستعد این بیماری کند.
خوش نیت به روند روبه افزایش پوکی استخوان اشاره کرد و گفت: بیماری پوکی استخوان در زنان شایع تر است. در سال های آینده پیش بینی می شود شیوع بیماری در مردان بیشتر از زنان شود.
وی افزود: بیماری پوکی استخوان در زنان بعد از یائسگی شدیدا افزایش پیدا می کند ولی در مردان در بالای سن 65 تا 70 سال شدت پیدا می کند.
فوق تخصص بیماری های غدد و متابولیسم، شکستگی لکن و مهره ها را از جمله عوارض پوکی استخوان اعلام و افزود: گاهی هم ممکن است سبب شکستگی گردن و استخوان ران شود که این موضوع وضعیت بسیار سختی را برای زندگی بیمار رقم می زد.
وی با اشاره به اینکه استخوان بافت زنده و پویایی است و مرتب در حال بازسازی می باشد، گفت: توده استخوانی در دوران 20 تا 40 سالگی به حداکثر می رسند و باید مراقب باشیم که توده استخوانی مناسبی دخیره کنیم تا استخوانی قوی و محکم داشته باشیم .
معاون آموزشی پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: از سن 40 سالگی به بعد توده استخوانی به خاطر روند پیری کاهش پیدا می کند و این روند کاهشی یک درصد در سال می باشد.
** پوکی استخوان چیست
پوکی استخوان بیماری مربوط به استخوان هاست. در این بیماری اصطلاحا استخوان ها متخلخل می شود. ساختار میکروسکوپی استخوان ها به صورت لانه زنبوری است. منافذ و خانه های استخوان پوک بسیار بزرگتر از استخوان سالم است. در این حالت استخوان ها به تدریج جرم و چگالی خود را از دست می دهند و بسیار حساس و شکننده می شوند.
متاسفانه این بیماری هیچ علامت اولیه ای ندارد و زمانی بروز می کند که یکی از استخوان ها ( معمولا استخوان لگن و مچ) می شکند؛ به همین دلیل به آن بیماری خاموش گفته می شود.
***علل پوکی استخوان
استخوان ها از فیبرهای کلاژن و مواد معدنی تشکیل شده اند. از بدو تولد تا اوایل 20 سالگی، سلول های استخوانی با جذب مواد مغذی و معدنی رشد می کنند و متراکم می شوند. معمولا اوج تراکم استخوان ها در 20 سالگی است.
رشد و توسعه استخوان ها تا حدود 25 سالگی ادامه دارد و پس از آن به ندرت کاهش می یابد. پس از 45 سالگی و با افزایش سن، تراکم استخوان ها به تدریج کاهش می یابد و کلسیم لازم برای بدن از ذخیره استخوان ها تامین می شود.
کاهش تراکم استخوان ها با افزایش سن کاملا طبیعی است ولی برخی عوامل این فرآیند را تسریع می کند.
برخی از این علل عبارتند از :
- کم تحرکی
- استفاده نکردن از مواد حاوی کلسیم
- کاهش ویتامین D در بدن
-ابتلا به بیماری های خاص مانند سرطان
- استفاده از داروهای استروئیدی
-ی ائسگی زودرس (کمتر از 45 سال)
- استعمال دخانیات
- کاهش استروژن در بدن
- شرایط پزشکی خاص مانند پرکاری تیرویید، بیماری سلیاک، نارسایی مزمن کلیه، آرتریت روماتویید، بیماری های مزمن کبدی، دیابت نوع 1
معاون اجرایی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه حدود ٧٠ درصد زنان و ٥٠ درصد مردان بالای ٥٠ سال دچار پوکی استخوان هستند، گفت: مدیریت بیماری‌های عضلانی اسکلتی به عنوان یکی از اولویت‌های برنامه‌ریزی مدیریت بیماری‌های غیرواگیر تعیین شده است.
