حدادعادل: احتمال کاندیداتوری خاتمی وجود دارد

* اگر موافق باشید برای آغاز گفت‎وگو ارزیابی خودتان را از رویکرد‎‎های درونی اصول‎گرایان بفرمایید.

- شک نیست که در میان اصول‎گرایان سلیقه‎‎‎های مختلفی وجود دارد. گرایش‎‎‎های مختلف و سابقه کار سیاسی متفاوتی دارند. مثلا جریانی مثل مؤتلفه با سابقه 50 ساله یک سلیقه دارد و جریانی مثل پایداری که برآمده از حوادث چند سال اخیر است، سلیقه‎‎‎ دیگری دارد.

رهپویان و ایثارگران نیز سلیقه خاص خودشان را دارند‌ اما همه این‎‎ها در مبانی اصول‎گرایی مشترکند که عبارت است از اسلام و انقلاب و قانون اساسی و ولایت فقیه که مصداق آن در این زمان مقام معظم رهبری است. این یک واقعیت است و باید درک سیاسی ما مبتنی بر همین واقعیت  باشد.

* مهم‎ترین شاخصه‎‎‎های هر کدام از این جریان‎‎ها چیست؟
- این موضوع اعم از بحث انتخابات است که اگر بخواهیم به آن وارد شدیم، مصاحبه جداگانه‎ای را می‎‎طلبد.

* چه شد که تصمیم گرفتید در انتخابات حضور پررنگی داشته باشید؟
- بنده همیشه به شرکت در انتخابات اعم از انتخابات مجلس و ریاست جمهوری و… به چشم یک وظیفه نگاه کرده‎ام. در سال 90که برای چهارمین‎بار در انتخابات مجلس شرکت کردم، محاسبه من این بود که تکلیف دارم در این دوره شرکت کنم.

*منظور از تکلیف برای کاندیداتوری دستور رهبری نیست*

خیلی وقت‎‎ها برخی فکر می‎‎کنند که منظور از تکلیف، دستور مقام معظم رهبری برای شرکت است! در حالی‎که نه منظور من از تکلیف این برداشت است و نه مقام معظم رهبری به کسی از این‎گونه دستور‎‎ها می‎‎دهند. احساس می‎‎کنم شرایط سیاسی اقتضا می‎‎کند که یک فرد خودش را کنار نکشد.

در انتخابات ریاست‎جمهوری فعلی هم بعضی از نظرسنجی‎‎‎های اوایل پاییز حکایت از این داشت که در گروه‎‎‎هایی از مردم تمایلی نسبت به بنده وجود دارد بدون این‎که من اعلام آمادگی یا فعالیتی کرده باشم. این در جامعه منعکس شده بود و در عین‎حال درصد تمایل مردم به من هم قابل توجه بود.

*اول ولایتی با قالیباف ائتلاف کرد؛ من هم استقبال کردم*

وجود این زمینه و در کنار آن بعضی ناهنجاری‎‎ها که ما  در فضای سیاسی کشور مشاهده می‎‎کنیم و فکر می‎‎کنیم که راه حل داشته باشد، دست به دست هم داد تا وقتی که دکتر ولایتی موضوع ائتلاف خود و آقای قالیباف را به اطلاع من رساند، من نیز استقبال کردم و بدین صورت ائتلاف شکل گرفت. این بستری بود که هم منتهی به حضور من در ائتلاف شد و هم اساسا منجر به تأسیس ائتلاف گردید.

* قبل از تشکیل ائتلاف هم برای حضور  در این عرصه انگیزه داشتید؟
- قبل از دعوت به حضور در ائتلاف، شرکت در انتخابات و فعالیت در این عرصه برای من در حد یک احتمال مطرح بود و فکر می‎‎کردم که هنوز فرصت هست. در نتیجه زمانی که برخی دوستان در مجلس و یا گروه‎‎‎هایی از مردم در تهران و شهرستان‎‎ها این بحث را مطرح می‎‎کردند، هیچ اقدامی برای فعالیت در زمینه انتخابات نداشتم. یعنی موضوعی بود که نفیا و اثباتا دربارة آن تصمیم نگرفته بودم.

*پیشنهاد ائتلاف از سوی چه‎کسی مطرح شد و اساسا فلسفه تشکیل این گروه چه بود؟
-مسأله اصلی این است که اصول‎گرایان اگر با نامزد‎‎های متعدد در انتخابات شرکت کنند، آراء آن‎‎ها تقسیم می‎‎شود و احتمال شکست اصول‎گرایان وجود خواهد داشت. این یک گزاره منطقی و عقلایی است.

در هر انتخاباتی اگر نامزد‎‎های متعلق به یک جریان سیاسی متکثر باشند، احتمال پیروزی رقیب بالا می‎‎رود. این یک واقعیت همیشگی است. در کنار این، واقعیت‎‎‎های دیگری هم وجود دارد که انتخابات آتی را حساس‎تر می‎‎کند.

یکی مشکلات اقتصادی مردم است که براثر تحریم‎‎ها و بخشی هم براثر مدیریت‎‎‎های اشتباه به‎وجود آمده است، البته ریشه اصلی مشکلات فعلی تحریم‎‎‎های اقتصادی است، چراکه چند سال پیش هم همین مدیران بر سر کارها بودند اما آن زمان مشکلات فعلی وجود نداشت، البته می‎‎شد و می‎شود که بهتر مدیریت کرد.

ضمن این‎که آمریکا و متحدانش هدف اصلی تحریم‎‎ها را تأثیرگذاری بر انتخابات ریاست‎جمهوری آینده قرار داده‎اند تا شاید جریان متمایل به سازش روی کار بیاید.

*عزم جدی رقبای اصولگرایان برای شرکت در انتخابات*

از سوی دیگر به‎نظر می‎‎رسد که رقبای اصول‎گرایان نیز عزم جدی برای شرکت در انتخابات دارند. الان و در فاصله چهار سال پس از فتنه 88، اصلاح‎طلبان به این نتیجه رسیده‎اند که عدم حضور جدی آن‎‎ها در انتخابات بیشتر به ضرر آنهاست تا حضورشان در این عرصه.

ضمن این‎که برای تبلیغات هم موضوعات کافی در اختیار دارند؛ از مشکلات اقتصادی فعلی گرفته تا برخی رفتار‎‎ها و بداخلاقی‎‎‎های سیاسی که موجب می‎‎شود آن‎‎ها بخواهند رفتار‎‎های اشتباه خود را تحت‎الشعاع قرار داده و ادعای طلبکاری داشته باشند.

این واقعیت‎‎ها ایجاب می‎‎کند که ما از تعدد نامزد‎‎ها در میان اصول‎گرایان نگران باشیم. ما سه نفر با هم گفت‎وگو کردیم و با توجه به این‎که در نظرسنجی‎‎ها درصد گرایش مردم به هر یک از ما سه نفر بین 15 تا 20 درصد بود، و این درصد قابل توجهی است، تصمیم گرفتیم که حداقل ما سه نفر با یکدیگر رقابت  نکنیم.

* با توجه به نظرسنجی‎های موجود آقای ولایتی هم در اوایل پاییز 15 تا 20 درصد رأی داشتند؟
- بله در همین حدود بود. حتی محال نیست که هر سه نفر ما به‎نفع یک نفر دیگر که هنوز مشخص نیست، کنار بکشیم. چراکه ممکن است از حالا تا زمان انتخابات یک چهره اصول‎گرا پیدا شود و رأی قابل توجهی هم داشته باشد.

ضمن این‎که این امکان هم وجود دارد که افراد جدیدی به ائتلاف اضافه شوند‌ اما از سه چهار ماه پیش که ما این موضوع را اعلام کردیم، هنوز فرد جدیدی به ائتلاف اضافه نشده چراکه یا معیار‎‎های اصول‎گرایی را در حد مطلوب نداشته و یا آراء قابل توجهی متوجه وی نبوده است.

نکته آخری که درباره این ائتلاف می‎‎خواهم بگویم این است که شکل‎گیری این گروه بیشتر از آن‎که مبتنی بر مبانی حقوقی و سیاسی باشد، بر مبانی اعتقادی و تکلیف‎مداری استوار است.

* اولین‎بار ایده ائتلاف سه‎گانه اصول‎گرایان را چه‎کسی مطرح کرد؟
- یک روز در حاشیه جلسه مجمع تشخیص مصلحت، دکتر ولایتی با من صحبت کرد و گفت که با قالیباف صحبت کرده‎ایم و قرار است تدبیری بیندیشیم برای تشکیل‎ سازوکاری که ما با هم رقابت نکنیم. آیا تو هم حاضری که در چنین جمعی شرکت کنی؟ من هم قبول کردم و آن را به‎نفع و مصلحت کشور ‌‎‎دانستم.

هرچند که این پذیرش به این معنا نیست که من نسبت به تفاوت‎‎‎هایی که با آقایان قالیباف و ولایتی دارم، بی‎اعتنا یا بی‎توجه باشم. ما سه نفر سه جور فکر و عمل می‎‎کنیم اما اختلاف‎ها آن‎قدر مهم نیست که هر سه نفر در انتخابات رقابت کنیم و در نهایت دوباره کار دست اصلاح‎طلبان بیفتد و کشور دچار مشکلات بعد از دوم خرداد شود.

* آقای ولایتی به آقای قالیباف پیشنهاد داد یا برعکس؟
- تا آنجا که من می‎دانم آقای ولایتی برای اولین‎بار ایده ائتلاف را مطرح کرده است.

* آقای ولایتی در دوره‎‎‎های قبلی انتخابات این‎قدر حضور فعال نداشتند. تحلیل شما از تحرکات گسترده وی در ماه‎‎‎های اخیر چیست؟
- درباره رفتار آقای ولایتی باید گفت که  امر غیرطبیعی اتفاق نیفتاده است. در سال 88 همه احساس کردیم که بهتر است با احمدی‎نژاد رقابت نکنیم.

در آن سال هیچ‎کدام از ما سه نفر به‎دنبال حضور در انتخابات نبودیم. در سال 84 هم آقای ولایتی این محاسبه را داشت که رقابت وی با هاشمی در واقع تقسیم سبد رأی واحدی بین دو نفر است، البته حوادثی که در سال‎‎‎های اخیر اتفاق افتاد، در تصمیم آقای ولایتی بی‎تأثیر نبوده است، چراکه تصمیمات مردان سیاسی ثابت نیست و تابع شرایط است. امروز دیگر نه آقای هاشمی، هاشمی سال 84 است و نه آقای ولایتی قرار است تصمیمات سال 84 خود را تکرار کند.

* احتمال نمی‎دهید که ائتلاف سه‎گانه نیز به سرنوشت ائتلاف اصول‎گرایان در سال 84 دچار شود؟
- من یک بیت شعر از جناب سعدی برایتان بخوانم، آنجا که می‎گوید: «و ما اُبَرِّیُ نَفسی وَ ما أُزَکیّهَا / که هرچه نقل کنند از بشر در امکان است». همه ما در معرض وسوسه‎‎‎های شیطان هستیم. به‎هرحال ما سه نفر قبول کرده‎ایم که با یکدیگر رقابت نکنیم. نباید با طرح این احتمال که شاید کسی در آینده وعده‎اش را نقض کند، اساس وحدت را زیر سؤال ببریم. ما نباید قصاص قبل از جنایت کنیم.

* آیا میثاق‎نامه کتبی نیز امضاء کرده‎اید که در آن قید پایبندی به ائتلاف ذکر شده باشد؟!
- خیر. ما پیش بزرگان اصول‎گرا رفتیم و توافق خود را به اطلاع آن‎‎ها رساندیم. در واقع افرادی نظیر آیت‎الله مهدوی کنی و آیت‎الله یزدی را شاهد گرفتیم و حتی در استان‎‎ها هم با نمایندگان رهبری در استان‎‎ها و روحانیون شاخص و انقلابی تماس گرفتیم و این توافق را به اطلاع آن‎‎ها رساندیم.

امیدواریم که با این ائتلاف الگوی رفتار سیاسی جدیدی را در ایران معرفی کنیم. من فکر می‎کنم که ائتلاف سه‎گانه پدیده انتخابات سال 92 خواهد بود. یعنی یک نمونه و تجربه جدید است. این‎که احزاب و افراد دیگری هم از طریق ائتلاف‎‎‎های مختلف برای شرکت در انتخابات اعلام تمایل می‎‎کنند، نشان می‎‎دهد که ائتلاف سه‎گانه جای خود را باز کرده است.

مهم این است که ما اذهان عامه مردم را که به انقلاب و رهبری علاقه دارند، از اختلاف به ائتلاف متوجه کنیم. این برای مردم خیلی پیام دارد.

* به‎نظر می‎‎رسد که ائتلاف سه‎گانه در کنار نتایج مثبتی که تاکنون به‎همراه داشته است، در برخی موارد نیز زمینه‎ساز برخی اختلافات میان گروه‎‎‎های سیاسی شده باشد. نظر شما در این‎خصوص چیست؟
- ما هیچ‎وقت ادعا نکرده‎ایم که با این ائتلاف که کمتر از 4 ماه سابقه دارد، همه اختلافات در کشور ما از بین خواهد رفت و شاهد یک اتحاد بی‎سابقه خواهیم بود ولی می‎‎خواهیم به مردم نشان دهیم که می‎‎شود چند نفر کنار هم بنشینند و منافع ملی را بر مصالح شخصی ترجیح دهند.

* آیا تاکنون کسی برای پیوستن به این ائتلاف درخواست داشته است؟
رسما خیر، البته بنده این را مشکلی برای ائتلاف نمی‎دانم زیرا اگر کسی که فقط نیم درصد در جامعه رأی دارد، برود در انتخابات نامزد شود، چه ضربه‎ای به اصول‎گرایی وارد خواهد شد؟!

* فکر می‎‎کنید که در انتخابات چند نفر نامزد شوند؟
- حدس می‎زنم در این دوره نهایتا کمتر از ده نفر شرکت خواهند کرد.

* اگر شما ائتلاف را رسانه‎ای نمی‎کردید، بهتر نبود؟
- سؤال خوبی است. ما دو ماهی بود که بین خودمان سه نفر جلسات منظم و مفصلی داشتیم و بعد از آن بود که در سفر به کرمان آن خبر را اعلام کردم‌ البته قبل از این‎که من اعلام کنم، این موضوع خبری شده بود.

مسیر خبری شدنش هم این بود که ما به این نتیجه رسیدیم که اصل این فکر را به اطلاع بزرگانی چون آیت‎الله مهدوی کنی و دیگران برسانیم. وقتی ما این موضوع را با چند نفر از آقایان و سیاسیون مطرح کردیم، از دفتر برخی از آنها به بیرون درز کرد. البته ما هم این احتمال را می‎‎دادیم.

یکی دو هفته بعد دیدیم که رسانه‎ها ائتلاف را مطرح کردند. وقتی من به کرمان رفته بودم، دانشجویان سؤال کردند و من هم نمی‎توانستم خلاف واقع بگویم. آن خبر را تأیید کردم.

*عموم مردم از ائتلاف سه‌گانه خیلی خوشحال شدند*

اعلام آن خبر هم چند گروه را ناراحت کرد؛ از جمله افرادی که با عطش عجیبی داشتند برای حضور در انتخابات آماده می‎‎شدند. همچنین برخی احزاب که تازه می‎‎خواستند کار را شروع کنند، از ائتلاف دلگیر شدند.

رقبای اصول‎گرایی هم وقتی فهمیدند قرار است از تکثر نامزد‎‎های اصول‎گرا جلوگیری شود، خیلی عصبانی شدند. در مقابل این‎‎ها، عموم مردم که طرفدار اصول‎گرایی بوده و از اختلافات ناراحت بودند، از ائتلاف ما سه نفر خیلی خوشحال شدند.

* به‎نظر می‎رسد که با اعلام خبر ائتلاف سه‎گانه، توجه به فعالیت اصلاح‎طلبان به حاشیه رفته و بیشترین توجه به‎سمت اصول‎گرایان جلب شد است. ضمن این‎که در آن برهه پروژه انتخابات آزاد این طیف نیز خیلی خبرساز شده بود.
- علت اصلی به حاشیه رفتن موضوع انتخابات آزاد هشدار رهبری معظم انقلاب در این‎خصوص بود. نباید این را فراموش کرد.

* یک ایراد اساسی به ائتلاف سه‎گانه این است که با توجه به خصوصیات متفاوت شما سه بزرگوار، در نهایت آراء شما نمی‎تواند به سبد فرد منتخب منتقل شود. این مشکل را چگونه مدیریت خواهید کرد؟
- ما قیم مردم نیستیم و نمی‎توانیم به مردم بگوییم که به چه‎کسی رأی بدهید اما اگر منطق ائتلاف برای مردم بیان شود، تأثیر مثبت خودش را خواهد گذاشت. البته من نمی‎گویم که صد در صد این انتقال آراء محقق می‎‎شود.

*آیا شما قبول دارید که ائتلاف سه‎گانه برای آقایان ولایتی و قالیباف آورده‎‎‎های زیادی داشت اما برای شما ضرر‎‎هایی داشت؟ مثلا عملکرد شما در فتنه با عملکرد آقای قالیباف یکسان نبود و این موجب ریزش آراء شما می‎‎شود.
-من اصلا به این موضوع فکر نکردم. این را صادقانه عرض می‎‎کنم که به این فکر نمی‎کنم که ائتلاف اصلا به‎نفع من بود یا نه، بلکه کشور در شرایطی است که باید از این‎گونه فکرها به‎خاطر مصلحت پرهیز کرد.

*بعید است هاشمی کاندیدا شود؛ سن و سالش مناسب ریاست جمهوری نیست*

* آیا قرار است کسی که به‎عنوان فرد نهایی انتخاب می‎شود، از دو نفر دیگر نیز در کابینه خود استفاده کند؟
- قرار ما این نیست که دو نفری که انتخاب نشدند حتما یک قول و قرار‎‎هایی بگیرند که در کابینه حضور یابند. اصلا این‎طور نیست. ما سه نفر احتیاجی به این مناصب دولتی نداریم.

* به‎نظر شما آقای هاشمی در انتخابات ریاست‎جمهوری یازدهم کاندیدا خواهد شد؟
- من این احتمال را خیلی ضعیف و شرکت آقای هاشمی را بعید ‌می‎‎دانم.

* چرا؟
- سن و سال آقای هاشمی برای برعهده گرفتن این مسئولیت‌ مناسب نیست.

* حضور آقای خاتمی تا چه میزان ممکن است جدی باشد؟
- احتمال دارد اصلاح‎طلبان تصمیم بگیرند که ایشان ثبت نام کند.

* در آن‎صورت تأیید صلاحیت ایشان را چقدر محتمل می‎دانید؟
- شورای نگهبان وظیفه خودش را می‎‎داند و به آن عمل می‎‎کند اما بنده معتقدم هرچند که آقای خاتمی مثل موسوی و کروبی در سال 88 ادعای تقلب را مطرح نکرد ولی به‎طور کلی اصلاح‎طلبان باید تکلیف خود را با فتنه و عملکردشان در سال 88 مشخص کنند. این موضوع مطالبه عموم مردم است.

* به‎نظر شما کاندیدای دولت چقدر مقبولیت خواهد داشت؟
- من خیلی بعید می‎‎دانم که اگر دولت کسی را معرفی کند و رسما هم از او پشتیبانی کند، آن فرد رئیس جمهور بشود.

*یکی بودن کاندیدای جبهه پایداری با دولت خیلی بعید است*

* حتی اگر فاز دوم هدفمندی اجرا شود و یا انتخابات به مرحله دوم بکشد؟
- بله. بالأخره مردم خواهان یک تغییرند و از بعضی رفتار‎‎ها خسته شده‎اند.

* عملکرد جبهه پایداری را چگونه ارزیابی می‎‎کنید؟
- جبهه پایداری یک تشکل جدید در عرصه سیاسی است و در عرصه گفتمانی هم در برابر فتنه و انحراف به خصوص فتنه مواضع خوبی گرفته که مورد توجه قشر‎‎هایی از مردم و جوانان است ولی تصور می‎‎کنم که انتخابات سال 92 جبهه پایداری را در برابر یک امتحان و تصمیم بزرگ قرار داده است.

اگر آن‎‎ها همچنان بخواهند به گزینه اصلح خودشان فکر کنند، این احتمال وجود دارد که در نهایت نه اصلح آن‎‎ها رأی بیاورد و نه یک اصول‎گرا به پیروزی برسد. جبهه پایداری نباید در انتخابات به‎گونه‎ای عمل کند که به شکست اصول‎گرایان و پیروزی اصلاح‎طلبان بینجامد. من می‎‎دانم که این تصمیم‎گیری برای اعضای جبهه پایداری بسیار سخت و تاریخی خواهد بود. امیدوارم تصمیم آن‎‎ها به سود انقلاب باشد.

* آیا احتمال می‎‎دهید که در نهایت جبهه پایداری و دولت به یک کاندیدا برسند؟
- خیلی بعید می‎‎دانم.

* بحث حضور آقای جلیلی چقدر می‎تواند جدی باشد؟
- حضور ایشان هم خیلی بعید است.

* در پایان اگر نکتة دیگری دارید، بفرمایید.
- حقیقت این است که هرچه ما از ابتدای پیروزی انقلاب فاصله گرفته‎ایم، انتخابات ریاست‎جمهوری در کشورمان رقابتی‎تر شده است.

زمانی که آیت‎الله خامنه‎ای کاندیدای ریاست‎جمهوری شدند، همه مطمئن بودند که ایشان پیروز می‎‎شود. در زمان آقای هاشمی هم همین‎طور بود‌ اما در دوره‎‎‎های بعد این وضع تغییر کرد، یعنی انتخابات ریاست جمهوری به جای اینکه شخصیت محور باشد رقابتی شده است.

دیگر نمی‎توان مثل دوره‎های اول انقلاب فرد پیروز را با اطمینان از قبل پیش‎بینی کرد. این تحول را از یک لحاظ باید مثبت دانست و نشانه بلوغ مردم سالاری تلقی کرد. ان‎شاءالله که در این دوره نیز شاهد یک رقابت اخلاقی و در‎شأن نظام جمهوری اسلامی باشیم.

* تسنیم