این گیاه عجیب در آستانه انقراض است و فعالیت‌های کوهنوردی، زیستگاه آن را تهدید می‌کند.
به گزارش انتخاب و به نقل از gizmodo؛ در سال ۲۰۱۹، محقق و راهنمای طبیعت‌گردی، «محمد الیاس شکری» گیاهی غیرمعمول را در جنگلی در ایالت ترنگانو در مالزی مشاهده کرد. این گیاه در نزدیکی یکی از مسیرهای شناخته‌شده کوهنوردی رشد می‌کرد، اما بعدها مشخص شد که او گونه‌ای ناشناخته و ثبت‌نشده را کشف کرده است.
طبق جزئیاتی که در مقاله‌ای منتشرشده در ژورنال PhytoKeys در روز دوشنبه آمده، این گیاه یکی از گونه‌های تازه شناسایی‌شده در سرده‌ی عجیب «تیسمیا» (Thismia) است که به‌دلیل ظاهر خیال‌انگیزش، لقب «فانوس پریان» را گرفته است. این گونه جدید به افتخار «الیاس شَکری» با نام Thismia aliasii نام‌گذاری شده است.
در بیانیه‌ای از سوی انتشارات Pensoft (ناشر ژورنال PhytoKeys) آمده است:
«کشف Thismia aliasii بسیار جالب توجه است؛ چراکه در منطقه‌ای کوهستانی و شناخته‌شده به‌خاطر زیبایی طبیعی‌اش یافت شده. کشف این گونه در حاشیه یکی از مسیرهای محبوب کوهنوردی صورت گرفته، و نکته‌ی قابل‌توجه اینکه نخستین‌بار توسط الیاس شناسایی شده است.»
به‌نقل از Technology Networks، این سخنان متعلق به «سیتی‌مونیراه مات‌یونوه» (Siti-Munirah Mat Yunoh)، نویسنده دیگر این پژوهش و پژوهشگر مؤسسه تحقیقات جنگل مالزی است.
عکس‌هایی که از Thismia aliasii در این مقاله آمده، گیاهی عجیب را با طیفی از رنگ‌های نارنجی تا زرد نشان می‌دهد. بخش فوقانی گیاه حالتی متورم دارد و از آن، زائده‌هایی شبیه گلبرگ یا شاخک بیرون زده که یادآور یک ستاره دریایی باریک هستند. این گیاه اسرارآمیز، طبق گفته پژوهشگران، در نواحی مرطوب و سایه‌دار جنگل‌های کوهستانی دشت‌بارانی (dipterocarp) رشد می‌کند.
مات‌یونوه در ادامه افزود:
«دستیابی به نمونه‌های کافی برای بررسی‌های بیشتر آسان نبود؛ چون زیستگاه این گیاه در ارتفاعات قرار دارد و محدودیت‌های دوران کرونا نیز روند جست‌وجو را به تعویق انداخت.»
در واقع، از سال ۲۰۱۹ تاکنون، پژوهشگران تنها پنج نمونه از این گونه را ثبت کرده‌اند؛ هرچند ایالت ترنگانو به‌عنوان غنی‌ترین منطقه از نظر تنوع گونه‌های Thismia در شبه‌جزیره مالزی شناخته می‌شود.
این دو پژوهشگر، محبوبیت منطقه به‌عنوان مقصد کوهنوردی را دلیل تخریب زیستگاه این گیاه دانسته‌اند. به همین دلیل، Thismia aliasii در فهرست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) به‌عنوان گونه‌ای در معرض انقراض شدید (Critically Endangered) ثبت شده است.
به‌طور کلی، گونه‌های Thismia «مایکوهتروتروف» (mycoheterotrophic) هستند — یعنی گیاهانی که دیگر از فتوسنتز برای تولید انرژی استفاده نمی‌کنند و در عوض، از طریق رابطه‌ای هم‌زیستانه با قارچ‌ها تغذیه می‌کنند. در این رابطه، Thismia به‌عنوان انگل عمل می‌کند. این گیاهان معمولاً گل‌هایی عجیب دارند که با مکانیسم‌های خاص گرده‌افشانی، حشرات ریزی مانند پشه‌های قارچی را به خود جذب می‌کنند.
در نهایت، این کشف نشان می‌دهد که حتی در گوشه‌هایی از زمین که بارها زیر پای انسان‌ها قرار گرفته، هنوز چیزهای ناشناخته‌ای برای کشف‌کردن وجود دارد.
