از دست دادن حس بویایی بر ۱ نفر از هر ۴ نفر تا سن ۵۰ سالگی تأثیر می‌گذارد و ممکن است علامتی از بیماری‌های عصبی باشد. از یک متخصص بشنوید که چرا این ارتباط وجود دارد و چگونه آگاهی از آن می‌تواند به تشخیص زودهنگام کمک کند.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ نزدیک به یک نفر از هر چهار نفر تا سن ۵۰ سالگی به نوعی از اختلال بویایی مبتلا می‌شود. پس از سن ۸۰ سالگی، این میزان به بیش از نیمی از جمعیت می‌رسد. از دست دادن توانایی درست بوییدن می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد. این اختلال می‌تواند فعالیت‌های روزمره ضروری را مختل کرده و خطرات بهداشتی را افزایش دهد.
اغلب ما از دست دادن حس بویایی را با فرآیندهای بویایی خود مرتبط می‌دانیم و گاهی اوقات از زمینه عصبی عمیق آن غافل می‌شویم و آن را به سرماخوردگی یا بیماری‌های مشابه نسبت می‌دهیم. آخرین چیزی که ممکن است کسی به آن شک کند، یک اختلال عصبی نگران‌کننده است. با این حال، وقتی بدانید که از دست دادن حس بویایی به بیش از ۱۰۰ بیماری مختلف مرتبط است، ممکن است بخواهید نگرش خود را تغییر دهید. برای درک بهتر این ارتباط، با دکتر آشیروهاتگی، معاون رئیس بخش عصبی بیمارستان Sir Ganga Ram در دهلی نو، گفت‌وگو کردیم.
تحقیق‌ها چه می‌گویند در مورد ارتباط میان بویایی و بیماری‌های عصبی؟
اختلال بویایی که معمولاً به‌عنوان یک مشکل جزئی در نظر گرفته می‌شود، ممکن است نشانه‌ای اولیه از بیماری‌های عصبی و سایر شرایط سلامتی باشد. مطالعات نشان می‌دهند که از دست دادن حس بویایی می‌تواند نشان‌دهنده زوال شناختی باشد و به‌ویژه در پیش‌بینی اختلالات نورودژنراتیو مانند بیماری آلزایمر و پارکینسون مؤثر است.
تحقیقات همچنین به مزایای تحریک بویایی اشاره می‌کنند، مانند قرار گرفتن در معرض بوهای خوشایند. یافته‌ها نشان می‌دهند که تقویت حس بویایی می‌تواند حافظه را تقویت کرده و التهاب مغز را کاهش دهد، که ممکن است به بهبود سلامت کلی مغز کمک کند.
آیا متخصصان این ارتباط را تأیید می‌کنند؟
دکتر روهاتگی تأیید می‌کند که اختلال در حس بویایی یک شاخص اولیه حیاتی برای بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون است. وی توضیح می‌دهد: "این اختلال اغلب چندین سال قبل از بروز علائم حرکتی بیماری پارکینسون پیش‌بینی می‌شود و می‌تواند یکی از نخستین علائم عصبی شروع بیماری باشد. این همچنین نشانه‌ای از پیشرفت بیماری عصبی است."
او اضافه می‌کند: "در بیماری پارکینسون، معتقدند که از دست دادن حس بویایی ممکن است تقریباً چهار سال پیش از شروع دیگر علائم رخ دهد و این با کاهش حجم پیاز بویایی و رسوب پروتئین آلفا-سینوکلئین در مسیرهای بویایی مرتبط است." وی همچنین توضیح می‌دهد که در آلزایمر، تقریباً ۹۰٪ از بیماران دچار اختلال بویایی هستند.
چرا آزمایش بویایی ضروری است؟
دکتر روهاتگی توضیح می‌دهد که آزمایش بویایی می‌تواند در تعیین مراحل اولیه زوال عقل پارکینسون مفید باشد، به‌ویژه در بیمارانی که سابقه خانوادگی این بیماری‌ها را دارند.
آزمایش اختلال بویایی می‌تواند علائمی را پیش‌بینی کند که ممکن است سال‌ها بعد بروز کنند و مسیر را برای مدیریت زودهنگام علائم و کند کردن پیشرفت این بیماری‌های نورودژنراتیو فراهم کند.
چه چیزی ارتباط میان از دست دادن حس بویایی و بیماری‌های عصبی را توضیح می‌دهد؟
در حالی که مکانیسم‌های زیستی دقیق این ارتباط هنوز روشن نیست، سیستم‌های آناتومیکی و عوامل محیطی به نظر می‌رسد که در ارتباط میان از دست دادن حس بویایی و بیماری‌های عصبی نقش دارند. مطالعات نشان می‌دهند که افرادی که هم دچار اختلال بویایی هستند و هم عوامل ژنتیکی خطر را دارند، ۵ تا ۱۰ برابر بیشتر احتمال دارد که مبتلا به اختلالات نورودژنراتیو شوند.
آزمایش بویایی بنابراین به ابزاری مهم برای ارزیابی عملکرد شناختی و حرکتی در بیماران پارکینسون و آلزایمر تبدیل می‌شود و می‌تواند به تشخیص زودهنگام کمک کرده و نتایج درمان را بهبود بخشد.
مراقب باشید، حس بویایی خود را نادیده نگیرید
تحقیقات و نظرات متخصصان نشان می‌دهند که حس بویایی شما به‌عنوان یک نشانگر اولیه بیماری‌های نورودژنراتیو مانند آلزایمر و پارکینسون بسیار اهمیت دارد. از دست دادن حس بویایی می‌تواند سال‌ها پیش از بروز علائم قابل توجه رخ دهد، که زمینه‌ای برای تشخیص و مدیریت زودهنگام فراهم می‌کند.
اگر شما یا شخصی که می‌شناسید، دچار اختلال بویایی مداوم هستید، مراجعه به پزشک و در نظر گرفتن آزمایش بویایی می‌تواند به شما یا عزیزانتان کمک کند از تأخیر در تشخیص جلوگیری کنید.
