سرویس تاریخ «انتخاب»: یکی از مهم ترین اتفاقات سیاسی سال 58، درگیری های کردستان بود که هیئت های مذاکره و صلح نیز بارها به آنجا سفر کردند اما چالش های نظامی در کردستان تا سال 59 ادامه یافت. در آن دوره نام های مشخصی از جمله عزالدین حسینی، مفتی زاده،طالبانی، فوادسلطانی و قاسملو شنیده می شد. روزنامه کیهان در 6 آذر 1358 مصاحبه ای با قاسلمو منتشر کرده است.
عبدالرحمان قاسملو فعال سیاسی و دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران و نمایندهٔ مردم آذربایجان غربی در مجلس خبرنگان قانون اساسی بود که در روز ۲۲ تیر ۱۳۶۸ در اتریش ترور شد.
نکته قابل توجه شخص مصاحبه کننده است که در این مصاحبه به عنوان دختر نواب صفوی (فاطمه سادات) نام برده شده است. گویا در آن سال دختر مرحوم نواب صفوی به عنوان خبرنگار کیهان فعالیت داشته و برای مصاحبه با رهبران کرد به کردستان سفر کرده بود. در ادامه این مصاحبه جالب را همراه با مخاطبین انتخاب می خوانیم:
----------------------------------------------------------
مصاحبه اختصاصی کیهان با رهبران کرد
قاسملو:کم لطفی امام برای ما خیلی بهتر از لطف بیگانگان است
فاطمه نواب صفوی
مصاحبه با شیخ عزالدین خیلی کوتاه بود، پیش مرگ‌ها عجله داشتند که شیخ هرچه زودتر مصاحبه را تمام کند تا مذاکره با فروهر شروع شود. مصاحبه به این ترتیب زود پایان یافت. از اتاق شیخ بیرون رفتم و به میان پیشمرگ‌ها رفتم. پیشمرگ‌ها از هر گروهی بودند، فدایی، کومله، پیشمرگ‌های طالبانی، پیشمرگ‌های عزالدین حسینی و پیش مرگ‌های دموکرات. در مهد از همه گرون‌ها و جدیت‌ها بودند. در این جمع بود که با جلال طالبانی آشنا شدم. طالبانی قیافه شادی داشت و عصا به دست راه می‌رفت. طالبانی نتوانست در این سفر همراه من باشد با او به گفتگویی کوتاه قناعت کردم.
برای دیدن دکتر قاسملو چندتن از کرد‌ها پیاده و سواره به دهی دیگر رفتیم، از آنجا چند کیلومتری با مینی بوس قاطر طی کردیم و بعد سوار بر قاطر به اتفاق یک دمکرات به کوهستان‌های صعب العبور مرزی روانه شدیم. آفتاب می‌رفت که غروب کند بھ دهی دیگر رسیدیم، کرد‌ها از من استقبال کردند.
به کمک نور چراغ و علائم خاصی از نور چراغ قوه‌های دمکرات‌ها و مرد همراه من بود کم امکان داشت به جلو برویم. گردنه‌ها را پشت سر گذاشتیم حدود ساعت یازده شب بود که کم کم پیشمرگ‌ها از پناهگاه‌ها بود را نشان دادند به اتفاقشان جلو رفتیم تا اینکه به درخت بزرگی رسیدیم زیر درخت چادر بزرگی برپا بود که در آن بیش از ۵۰ پیشمرگ خوابیده بودند خود را معرفی کردم و گفتم می‌خواهم با دکتر قاسملو مصاحبه کنم. با بی سیم بادکتر قاسملو تماس گرفتند و بالاخره امکان مصاحبه من باقاسملو فراهم شد. لازم به یادآوری است این مصاحبه در جریان سفر ۱۵ روز پیش آقای فروهر به کردستان بعمل آمده است و طبیعتا پاره‌ای از نقطه نظر‌های دبیر کل حزب دمکرات کردستان ایران در باره مسائل مختلف و مذاکرات با هیأت حسن نیت مربوط به گذشته است و با اعلام وفاداری این حزب به جمهوری اسلامی ایران و رهبری امام خمینی قسمتی از پرسش‌ها و پاسخ‌ها اکنون جواب قطعی خود را یافته است.
مصاحبه با قاسملو دبیر کل حزب دموکرات کردستان
س: آقای قاسلو ممکن است راجع به مذاکرات و مسائلی که مطرح شده توضیحاتی بدهید؟
به طور کلی ما از آغاز پیروزی انقلاب ایران طرفدار این بودیم که مسائل کردستان را از طریق مذاکره، از طریق مسالمت‌آمیز حل کنیم. هنگامی - که به دیدار جناب مهندس بازرگان رفتیم گفتیم به نظر ما مسأله کردستان راه حل نظامی ندارد، بلکه راه حل سیاسی دارد، متأسفانه از طرفی عدم درک مسائل کردستان از میان رهبران سیاسی و مذهبی در تهران و عد‌های افراد غیر مسئول و پس مانده‌های رژیم شاه همه این‌ها متظا با هم نتیجه‌اش این شد که بالاخره علیرغم تمایلات و هشدار‌های ما که بویژه در نامه سرگشاده به امام خمینی نوشتیم و خیلی جدی هشدار داد پر دشمنان حق کرد موفق شد به جنگ انهدامی راعلیه مردم کردستان راه بیندازند آنچه که در پاوه گذشت نمونه‌ای از آن بود. علیرغم همه تمایلات و خونسردی و بردباری انقلابی ما بالاخره توطئه گران و دشمنان خلق کرد، موفق شدند جنگ و برادر کشی راه بیندازند. بالاخره ما در یک جنگی درگیر شدیم که از سه ماه ادامه داشت تا وقتی که چندروز پیش هیأتی که به مهاباد آمده بود در یک جلسه مقدماتی با نمایندگان حزب ماتماس گرفت.
همچنین تماسی با شیخ عزالدین حسینی هم گرفته شد. ما همیشه طرفدار مذاکره بودیم الان هم طرفدار مذاکره هستیم و استقبال هم می‌کنیم از مذاکره ولی نظر ما این هست که مذاکره باید شرایطی داشته باشد، قبل از مذاکره مرحله آتش بس هست برای ماهر حله آتش بس مرحل‌های هست که بعضی از خواسته‌های اساسی‌مان که مربوط به دوران جنگ هست باید تحقق پیدا بکند. دوم خروج پاسداران غیر بومی از کردستان سوم آزادی زندانیان و برگرداندن تبعید شدگان مخصوصا متوقف ساختن اعدام‌هایی که در کردستان انجام گرفت. بجد البته منع نقل و انتقال ارتش و نیرو‌های مسلح در دوران آتش بس. بعد از اینکه در این جلسه مقدماتی نمایندگان ما با نمایندگان دولت صحبت کرده بودند اینطور به نظر مارسید که شاید قبول اعلان وسمیت حزب دمکرات کردستان برای دولت و امام در مرحله کنونی مشکل. باشد به عنوان در باصطلاح روانشناسی طرف مقابل حاضر هدیم از این شرط صرفنظر کنیم و هم چنین از این شرط که زندانیان آزاد شوند صرف نظر بکنیم. چون این مسأله بسیار مهمی نیست چون در واقع ما تعدادی زندانی در زندان‌های کشور داریم البته زندانیان بیشتر در اختیار ما هستند، به این ترتیب این دو شرط را که حذف بکنیم دو شرط باقی می‌ماند که یکی خروج پاسداران وعدم نقل وانتقال ارتش حالا هم شرط ما برای آتش همین هست واما برای مذاکره فکر می‌کنیم که وقتی که این دو تاهرط قبول بشود و محیط مساعدتری برای مذاکره بوجود می‌آید.
بویژه مسأله پاسداران این نیست که ما پاسداران غیر بومی را نمی‌خواهیم اگر دو شرط ما قبول بشود آنوقت ما می‌توانیم در باره خواسته‌هایمان که خیلی روشن هم هست مذاکره بکنیم ولی برای مذاکره باز‌ها فکر می‌کنیم برای اینکه با موفقیت به نتیجه برسید باید چند مسأله مهم را در نظر بگیریم و آن اینکه باید هر دو طرف صلاحیت کامل در مذاکره را داشته باشند و بتواند تصمیم بگیرند اگر قرار باشد و مسنگه‌ای که از طرف ما مطرح می‌شود دوباره به تهران یا قم بروند و در آنجا در بارماش تصمیم بگیرند این مذاکرات بسیار طولانی خواهد بود. خوشبختانه اینطور می‌نماید ظاهراً هیأتی که تعیین شده صلاحیت دولت را دارد و خود امام هم پشتیبانی کردند و اما طرف مقابل مذاکره هم باید کسانی باشند که واقعاً در جنگی که اتفاق افتاده در گیر بودماند. هنوز هم روی این پیشنهادمان هستیم که شیخ عزالدین حسینی به عنوان شخصیت مذهبی و سیاسی مورد احترام می‌تواند با حزب ما در این مذاکرات شرکت کند و گفتیم که به شرط اینکه قبول بکنند سخنگوی اصلی در این مذاکرات حزب دمکرات کردستان باشد. در واقع اکثریت قریب به اتفاق مردم کردستان از این حزب پشتیبانی می‌کنند، گروه‌های دیگر هم می‌توانند در مذاکرات شرکت کنند، یا اینکه نظرات خود را خلاصه کرده به حزب دمکرات کردستان هیأت نمایندگی برسانند که هیأت نمایندگی خواسته‌های آن‌ها را هم مطرح کند ... اینکه تا حالا آتش بس عملی هست این از نرمش سیاست ما سرچشمه می‌گیرد که خواستیم محیطی بوجود بیاوریم که هیأت نمایندگی بتواند با نمایندگان کردستان تماس بگیرد ولی خوب با احساس مسئولیتی که نسبت به مردم کردستان داریم به هیچ وجه زیر بار تاکتیک‌های سیاسی که مقصود و منظورش دفع وقت یا کسب وقت باشد نخواهیم رفت.
ما حاضریم و با اخلاص کامل پشت میز مذاکره برویم و امیدوار هم هستیم که به نتیجه مثبت صادقانه برسیم بیاید فاسطو در این گفت و گو تأکید کرد اگر وضعی پیش بین کرد‌ها و ایران فاصله‌ای بیافتند و حتی این فاصله بصورت خندقی خود را نشان دهد دست‌هایمان را براز می‌کنیم و بهم گره می‌خوریم که هر خلقی را بر کنیم قاسملو در مورد امام می‌گفت: من افکار أمام صمیمانه می‌ستایم و فکر می‌کنم معضلات و مشکلاتی که در رابطه با مسأله کردستان پیش آمد و موجب نگرانی امام شد ناشی اخبار ضد و نقیضی بود. که بگوش رهبر انقلاب می‌رسید. حرکت انقلابی امام در تضعیف و نابودی امپرئالیسم آمریکا مورد تائید کامل هاست و ما در تداوم این مبارزه در پشت سر امام ایستاده‌ایم تا دست امپرئالیسم را از این سرزمین کوتاه کنیم. ما تجزیه طلب نیستیم و از بیگانگان متنفر هستیم.
دکتر قاسملو گفت: اگر مسائل مشکلات کرد‌ها برطرف شود کرد‌ها که یکی از قویترین نیرو‌های نظامی هستند می‌تواند در خط امام و بفرمان امام پاسدار راستین انقلاب باشند. قاسملو این نکته را یادآور شد کم لطفی امام برای ما خیلی بهتر از لطف بیگانگان است.
س: پیامتان برای ملت ایران چیست؟
من در واقع در چند جمله گذشته پیام خودم را گفتم ما خیلی متأسفیم که یک چنین جنگ و برادر کشی به ما تحمیل شده است. این جنگ تحمیلی است و از طرف ما ناخواسته است ولی هر انسان شرأفتمند، هر عقیده‌ای که دارد باید‌ها به عنوان انان، به عنوان ملت زنده حق دفاع از ناموس و خواسته‌های خودرا داریم، خود انقلاب ایران پسیا، دراین مثله. درس‌های گرانبهایی آموخت و این درس‌ها را ما فراموش نخواهیم کرد. باید این خورا پا بدهند که حق داریم از خودمان دفاع کنیم، یعنی مانه به کسی حمله کردیم و نه بخشی از ایران را خواستار هستیم و نه خواسته‌ایم نظرات خودرا بدیگران تحصیل کنیم. ما از موجودیت و ناموس خود دفاع می‌کنیم و این کار را ادامه خواهیم داد. وظیفه همه انسان‌های شرأفتمند خارج از اختلاف عقیده سیاسی و مذهبی‌شان این است که در این شرایط حماس تاریخی این حقیقت را بفهمند که ملت کرد نه علیه اسلام قیام کرده و نه علیه جمهوری اسلامی قیام کرده بلکه تنها و تنها از حق مشروع خود دفاع می‌کنند و آن‌ها هم بنا به وظیفه انسانی و اسلامی و ملی خودشان باید از این حق مشروع مردم کردستان دفاع کنند.
س: شما مطلبی فرمودیدتر مورد اسلام این طور که بین مردم شایع است شما عقاید ضد اسلامی دارید یا اینکه حتی اسم پسرتان را «لنین» گذاشتید. خواهش می‌کنم راجع به این موضوع توضیح بفرمائید.
مانه تنها عقیده ضد اسلامی نداریم بلکه همانطور که ملاحظه می‌فرمائید هیشتر مردم کردستان مسلمان هستند. حزب‌ها از اعماق جامه کردستان بیرون آمده و اکثر اعضای ملان مشد - ایمان عمیق هم به اصول اسلام دارند. ماهم به عنوان یک حزب سیاسی به این ایمان عمیق مردم کردستان اعتقاد داریم، در مجموع ما مسلمان هستیم. اما در مورد پسر من که فرمودید اولاً من پسر ندارم. اسم دخترم دیباست که در کردی معنی آن «امید» است.
از تهران که به سوی کردستان راه افتادم، اصلاً برایم باور کردنی نبود که بتوانم با رهبران مذهبی و سیاسی کرد‌ها ملاقات کنم. آنچه که درباره رهبران مذهبی و سیاسی کردستان در شرایط ماه پیش به زبان می‌آمد، زمینه‌های این ملاقات را غیر ممکن می‌کرد. اما برای دیدار و گفت و گو با رهبران مذهبی و سیاسی کردستان ایران می‌بایست از تنگنا‌ها و کوره‌های وهم وحشت گذشت.
