سفیر ژاپن در ایران از ظرفیت‌های ویژه پزشکی کشور تمجید کرده و صحبت‌هایش درباره توانمندی پزشکان ایرانی بازتاب خوب هم داشته است، اما یک نکته مهم مطرح است که با وجود چنین ظرفیتی چرا سهم ایران از بازار بزرگ گردشگری سلامت کم است؟
تقریبا چند روز پیش بود که تاماکی تسوکادا، سفیر ژاپن در ایران از انجام جراحی دیسک کمر در ایران و توسط پزشکان ایرانی خبر داد و گفت: از استانداردهای بالای پزشکی در ایران شگفت‌زده شده و امروز حتی ورزش می‌کند. تسوکادا همان چهره‌ای است که چندی پیش در کنسرت محسن شریفیان همراه او شروع به نواختن ساز کرد و ویدئویی که از او منتشر شد در فضای مجازی مورد استقبال قرار گرفت.
او از ظرفیت‌های ویژه پزشکی در ایران تمجید کرده و صحبت‌هایش درباره توانمندی پزشکان ایرانی بازتاب خوب هم داشته است، اما مهم‌ترین نکته‌ای که با وجود چنین پتانسیلی در کشور مطرح می‌شود این است که چرا با وجود سطح بالای استانداردهای پزشکی، ایران همچنان سهم ناچیزی از بازار ۱۲۰ میلیارد دلاری گردشگری سلامت در جهان دارد؟ یا چه دلیلی وجود دارد که گردشگری سلامت تبدیل به ظرفیتی مولد برای نظام بهداشت و درمان و اقتصاد کشور نشده است؟ و چرا با وجود چنین ظرفیت‌هایی، آمارها نشان می‌دهد که بخشی از کادر درمان کشور همچنان رفتن از ایران را به ماندن ترجیح می‌دهد؟
گردشگری چقدر سودآور است؟
گردشگری سلامت نوعی گردشگری است که مسافران برای استفاده از خدماتی پزشکی، درمانی، تندرستی و... با هدف کسب خدمات درمان و بهبود سلامت جسم و روان به کشور دیگری سفر می‌کنند. در ایران اما با وجود ظرفیت‌های بالقوه بسیار، چالش‌ها و موانعی پیش‌روی توسعه گردشگری سلامت وجود دارد. در حالی که این صنعت روزبه‌روز رشد می‌کند و پیش‌بینی می‌شود که گردش مالی آن تا ۲۰۳۰ میلادی (۱۴۰۹) به حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار برسد، اما سهم ایران از این بازار مشخص نیست.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر ایران میزبان گردشگران سلامت از کشورهای همسایه مثل عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس مثل امارات و قطر بوده اما مشخص‌نبودن درآمد گردشگری سلامت خود دلیل دیگری بر بی‌توجهی نهادهای ذی‌ربط به این بازار پرسود محسوب می‌شود.
نخستین مانع توسعه گردشگری سلامت
کمبود بیمارستان‌های بزرگ و مجهز اساسی‌ترین چالش توسعه گردشگری سلامت در ایران است. توسعه زیرساخت‌ها یکی از پرتکرارترین کلیدواژه‌ها در ادبیات دولت‌مردان در دولت‌ها مختلف بوده است. اما اینکه تا چه اندازه این وعده اجرایی شده را می‌توان در آمارهای مرتبط با حوزه بهداشت و درمان جست‌وجو کرد. آمارها نشان می‌دهد که در ایران سرانه تخت بیمارستانی ۱.۸ به ازای هر هزار نفر جمعیت است. به طور کلی و در بیشترین حد، ۱۵۵ هزار تخت بیمارستانی در کشور وجود دارد. در حالی که بر اساس استانداردهای جهانی باید ۳ تخت به ازای هر هزار نفر در کشور وجود داشته باشد. این یعنی دست‌کم تعداد تخت‌ها باید به دو برابر برسد. در چنین شرایطی است که ظرفیت‌های لازم برای پذیرایی از گردشگران سلامت در مقیاسی بزرگ به وجود می‌آید. اما ساخت بیمارستان‌های بزرگ و مجهز تنها لازمه توسعه گردشگری سلامت نیست.
کلید دروازه گردشگری سلامت
در کنار مراکز درمانی، مراکز اقامتی نیز بخش اساسی دیگری در جذب گردشگر به طور کلی و گردشگر سلامت است. در نقاطی که بیمارستان‌های مجهز وجود دارند، باید مراکز اقامتی استاندارد و باکیفیتی نیز ساخته شده باشد تا مسافت‌های طی‌شده گردشگران به حداقل برسد. به همین دلیل است که امروز در جهان ساخت شهرک‌های سلامت برای توسعه گردشگری سلامت در دستور کار کشورها قرار گرفته است.
این شهرک‌ها، دارای مراکز درمانی مجهر، مراکز اقامتی و در کنار آن‌ها مراکز آموزشی و پژوهشی هستند. به این ترتیب توسعه زیرساخت‌های بهداشت و درمان به معنای دقیق کلمه رخ خواهد داد و در کنار بیمارستان‌ها، کادر درمان آینده کشور نیز پرورش داده می‌شود. حوزه‌ای که براساس آمارها نباید از آن غافل شد.
براساس آمارهای رسمی سرانه پزشک در ایران ۱۱ هزار به ازای هر ۱۰ هزار نفر است که با سرانه استاندارد جهانی یعنی ۳۰ پزشک به ازای ۱۰ هزار فاصله دارد. شهرک‌های سلامت در جهان البته در زمینه فراهم‌کردن امکانات تفریحی و رفاهی نیز فعال هستند. موضوعی که به گفته کارشناسان، جذابیت کشورها برای جذب گردشگران سلامت را بیش از پیش افزایش می‌دهد.
توسعه نظام سلامت و رشد اقتصادی
در چنین شرایطی توسعه زیرساخت‌ها در حوزه بهداشت و درمان در عمل با ساخت شهرک‌های سلامت در نقاط مختلف کشور محقق می‌شود. شهرک‌هایی که دارای بیمارستان‌های با مقیاس بزرگ و مجهز و مراکز آموزشی و پژوهشی علوم پزشکی هستند. این ظرفیت‌ها در کنار مراکز اقامتی و تفریحی از یک سو ظرفیت‌های زیرساختی حوزه بهداشت و درمان کشور را ارتقا می‌دهد و از سوی دیگر منجر به توسعه گردشگری سلامت خواهد شد. کارشناسان معتقدند که با توجه به رشد فزاینده صنعت گردشگری سلامت، سرمایه‌گذاری در این حوزه منجر به پیامدهای اقتصادی مثبتی نیز خواهد شد.
منبع:همشهری آنلاین
