با تشدید بحران تورم و چالش‌های تحریمی برخی مسئولین به الگو‌های روسیه در این زمینه امید بسته اند و سفیر رئیس بانک مرکزی روسیه نیز در این حین باعث افزایش برخی گمانه‌ها در این حوزه شده است. اما به واقع روس‌ها چه مسیری رفته اند و این مسیر تا چه حد امکان اجرا در ایران را دارد؟
کامران ندری، استاد اقتصاد، درباره سفر رئیس بانک مرکزی روسیه و اجرای الگو روس‌ها در اقتصاد ایران برای عبور از بحران تورم به «انتخاب» گفت: مدل روسی مدل جدیدی نیست، بانک مرکزی روسیه مطابق با توصیه‌های سیاستی در علم اقتصاد عمل می‌کند و الگوی خاص و متفاوتی از دیگر نقاط جهان ندارد. یعنی دقیقا به همان شکل عمل می‌کند که بانک‌های مرکزی در کشور‌های پیشرفته و صنعتی رفتار می‌کنند.
او افزود: مشکل سیاست گذاری پولی در ایران این است که سیاست گذار توانایی اینکه بتواند مطابق الگوی استاندارد در دنیا سیاست گذاری کند را ندارد؛ بنابراین بانک مرکزی روسیه نیز بر اساس اقتصاد پولی رفتار می‌کند. مثلا وقتی پیش بینی افزایش نرخ تورم دارد، نرخ بهره را افزایش می‌دهد یا برای مدیریت نرخ ارز خود تلاش می‌کند که تقاضا برای پول خود را افزایش دهد. این‌ها همه سیاست هایی است که همه کشور‌هایی که علم اقتصاد را در دستور کار خود قرار داده اند بر این اساس عمل می‌کنند.
او ادامه داد: مشکل ایران این است که دستاورد‌های علم اقتصاد را باور ندارد و بستر را برای به کار گیری توصیه‌های سیاستی در اقتصاد پولی را فراهم نمی‌کنند؛ بنابراین بانک مرکزی روسیه مطابق با توصیه‌های متعارف علم اقتصاد عمل می‌کند و سیاست گذار به جای اینکه از علم اقتصاد پیروی کند به سمت اقتصاد دستوری پیش می‌رود. این تفاوت‌ها در دو نگرش است، در روسیه نگرش علمی پذیرفته شده اما در ایران این نگرش علمی را نتوانستیم بپذیریم و به سمت افزایش مداخله دستوری پیش می‌رویم.
این کارشناس اقتصاد ادامه داد: بانک مرکزی روسیه بر اساس تجربه‌های دانش اقتصاد پولی رفتار می‌کند، در ایران آن نگرش مرسوم نگرش مداخلات دستوری است. ایرانی‌ها فکر می‌کنند با فرمان و دستور و مداخلاتی که ممکن است در آن رانت و فساد باشد اقتصاد را پیش ببرند. ما نتوانستیم تورم را کنترل کنیم، کنترلی روی بازار ارز نداریم، رشد تولید یک دهه است که افت قابل ملاحظه داشته است، سرمایه ثابت کاهش پیدا کرده و گرفتاری‌های دیگری که در کشور با آن مواجه شدیم به خاطر مقاومت ایرانی‌ها در مقابل دانش اقتصاد است. جالب است سیاست گذارانی که اقتصاد هم خوانده اند باوری به این علم ندارند و متخصصان روانشناسی باید در مورد آن نظر دهند.
وی درباره تغییرات در نرخ بهره به جهت الگوپذیری از روسیه افزود: در ایران صحبت از افزایش نرخ بهره کنید یک دفعه لشکری از مخالفان و دشمنان افزایش نرخ بهره به وجود می‌آیند و شروع می‌کنند در راستای معایب افزایش نرخ بهره صحبت کنند در حالیکه تمام دنیا از جمله کشور‌های غربی که با تورم هم مواجه اند دقیقا همان کاری را می‌کنند که بانک مرکزی روسیه انجام می‌دهد. روس‌ها نرخ بهره را از ۹ درصد به ۲۰ درصد برد وقتی مشکل حل شد آن را اصلاح کرد. ما در ایران نرخ بهره را به صورت دستوری تعیین می‌کنیم که مشکلات زیادی را برای بانک‌ها به وجود آورد.
کامران ندری، درباره تاثیرپذیری تصمیم گیران اقتصادی از طرف روس گفت: بعید می‌دانم تاثیر بگیرند. قدرت کسانیکه مخالف علم اقتصاد هستند در دولت فعلی بیشتر از کسانیست که توصیه می‌کنند با علم اقتصاد آشتی کنید. شما می‌بینید برخی عمدتا صحبت از این می‌کنند که بانک‌های خصوصی را حذف کنید و به سمت یک بانک دولتی حرکت کنیم. این الگو‌ها را در هیچ جای دنیا نمی‌بینید، اما در ایران این حرف‌ها زده می‌شود. مثلا فرض کنید دائما صحبت از کنترل قیمت‌ها و نقش موثر در اقتصاد می‌کنند و با توجه به تجربه چهار دهه مداخلات دستوری جلوس چشمشان است باز هم بی توجه هستند. ما نه اقتصاد باز داریم نه اقتصاد بسته بلکه یک سرمایه داری رفاقتی را دنبال کردیم که مداخلاتی در جهت منابع مافیا‌های اقتصادی به طور مداوم انجام می‌شود و دست بالا با آن هاست و به سادگی حل نمی‌شود. ایران و نگرش حاکم بر اقتصاد حاکم بر اقتصاد ایران خیلی متفاوت از اقتصاد روسیه است.
