آمار غير رسمي مبتلايان به ايدز

تهرام امروز نوشت: اگرچه يكي، دو سالي است كه آمار مبتلايان به ايدز كمتر از 24 هزار نفر اعلام مي‌شود اما كارشناسان از 5 برابر اين رقم سخن مي‌گويند و همه چيز نشان از آن دارد كه نوك پيكان «ايدز»، جوانان ايراني را نشانه گرفته است.

به گفته دكتر مينو محرز رئیس مرکز تحقیقات ایدز وزارت بهداشت، «بر اساس فرمولهای سازمان بهداشت جهانی و با توجه به موارد شناسایی شده و رشد این بیماری، می‌توان گفت بین 100 تا 120 هزار مورد ابتلا به ویروس ایدز در کشور ما رخ داده یعنی اکنون بین 80 تا 100 هزار فرد مبتلا به این ویروس و ناقل آن بدون اینکه حتی خودشان بدانند، به این عفونت مبتلاهستند و می‌توانند عامل انتقال آن به دیگران باشند.»

مبتلاياني كه گاه دور از چشم همه زير آسمان اين شهر، ويروس مرگ آفرين ايدز را به انساني ديگر از طريق رفتارهاي پر خطر جنسي و يا شيوه‌هاي ديگرمنتقل مي‌كنند تا به همگان ثابت شود موج سوم ايدز در كشور جان گرفته است، موجي كه به انتقال ايدز از طريق رابطه جنسي منتسب است. اگرچه از پاييز دو سال پيش كه مرضيه وحيد دستجردي وزير بهداشت، در اقدامي بي‌سابقه؛ ناگهان در برابر دوربين‌هاي تلويزيوني و خبرنگاران در حاشيه نشست با مدير اجرايي برنامه مشترك سازمان ملل‌متحد در زمينه «ايدز» اعلام كرد كه «آتش‌فشان ايدز در راه است»، تا امروز همواره بر اطلاع رساني براي پيشگيري از ايدز و آموزش جوانان از سوي كارشناسان تاكيد شده اما همچنان اطلاع رساني در باب ايدز از جمله رازهاي «مگو»ي اجتماعي بوده است. از آنجا كه برقراري رابطه جنسي يكي از راه‌هاي انتقال ايدز است، گويي هشدار دادن و آموزش براي پيشگيري در باب ايدز، در كشور ما خط بطلاني بر ارزش‌هاي اخلاقي و حياي ايراني است.

حسينعلي شهرياري، رئيس كميسيون بهداشت مجلس هشتم نيز پيش از اين اعلام كرده بود: «وزارت بهداشت آخرين آمار مبتلايان به ويروس ايدز در كشور را حدود 20 هزار نفر اعلام كرده است اما طبق اعلام سازمان بهداشت جهاني تعداد واقعي مبتلايان به اين ويروس در كشور را بايد 5 تا 7 برابر اين ميزان يعني بيش از 100 هزار نفر برآورد كرد!» ماجرا به همين جا ختم نمي‌شود. آموزش پيشگيري از ايدز در مدارس همواره با دشواري روبه‌رو بوده است. حتي دكتر مينو محرز رئيس اداره تحقيقات كشوري ايدز و عضو كميته كشوري ايدز، پيش از اين آموزش و پرورش را «کم‌کارترین حوزه در ارائه آموزش‌های پیشگیری از ایدز» دانسته بود. به گفته او «این در شرایطی است که آموزش مهارت‌های زندگی باید از سنین پایین آغاز شود، ولي آموزش و پرورش هیچ برنامه‌ای برای آموزش مهارت زندگی ندارد.»



روايت ديگر

دكتر مجيد رضا زاده، دبير كميته پيشگيري و كنترل ايدز سازمان بهزيستي در اين باره به تهران امروز مي‌گويد:«اتفاقا كشور ما به نسبت ساير كشورهاي منطقه آمار شفافي را از مبتلايان به اين بيماري ارائه كرده است. در برخي كشورها ديده شده است به لحاظ مسائل جانبي مانند اثرگذاري بر صنعت توريسم، آمار مبتلايان به ايدز به صراحت اعلام نمي‌شود. اما در ايران وزارت بهداشت هر سه ماه يكبار اين آمار را ارائه مي‌كند.»

او در ادامه مي‌گويد:«البته آمار اعلام شده، آمار ثبت شده است. يعني اين تعداد مبتلاياني است كه به كلينيك‌هاي مثلثي و كلينيك‌هاي تشخيص ايدز مراجعه كرده و تست داده‌اند. جواب تست آن‌ها مثبت بوده و به اين ترتيب به عنوان يك فرد HIV مثبت به ثبت رسيده‌اند. اين موضوع تنها در ايران نيست بلكه در تمام جهان به همين منوال است و اين به دليل قصور نيست بلكه دليل اصلي رفتار ويروس است كه از زماني كه وارد بدن مي‌شود تا زماني كه علائم بيماري آشكار شود ممكن است حدود 15 سال هم طول بكشد.»
دكتر رضازاده مي‌گويد:«اما فرمولي جهاني وجود دارد كه ما مي‌توانيم بر اساس داده‌هايي چون تعداد معتادان تزريقي و تعداد افرادي كه رفتارهاي پرخطر جنسي از خود بروز مي‌دهند، مبتلايان به ايدز را در كشور تخمين بزنيم. بر اساس اين فرمول هم اكنون حدود 80 هزار HIV مثبت در كشور داريم اما حدود 24 هزار نفر به طور رسمي در بانك اطلاعاتي وزارت بهداشت ثبت شده‌اند.»



تزريق معتادان يا رابطه جنسي؟

بر اساس آخرین آمار کشوری ايدز كه همين چند روز پيش توسط اداره کنترل ایدز مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، اعلام شد، از ميان 23 هزار و 902 نفر مبتلا به ایدز در كشور، 91 درصد مرد و 9 درصد زن هستند. حدود 50 درصد مبتلايان در گروه سني 25 تا 34 سال قرار دارند. براساس این گزارش در ميان علل ابتلا به HIV، تزریق با وسايل مشترک در مصرف ‌کنندگان مواد، رتبه نخست و ابتلا از طريق رابطه جنسي رتبه دوم را كسب كرده است. اين در حالي است كه مينو محرز رئیس مرکز تحقیقات ایدز وزارت بهداشت مي‌گويد:«از بین بیماران بنده ۹۹ درصد موارد جدید از طریق رابطه جنسی مبتلا شده‌اند.» مينو محرز درباره آخرین آمار مبتلایان به ایدز که از سوی وزارت بهداشت تا آخر پاییز سال 90 اعلام شده است، مي‌گويد: «اولا وزارت بهداشت باید آمار تا آخر زمستان را اعلام می‌کرد و به زودی باید منتظر اعلام آمار تعداد موارد شناسایی شده این بیماری تا آخر بهار 91 باشیم و این آمار دیر اعلام شده است. مسئله دیگر این است که آمار وزارت بهداشت فقط موارد شناسایی شده عفونت HIV/AIDS را نشان می‌دهد و به علت آگاهی کم مردم درباره این بیماری و روش‌های پیشگیری و درمان آن و با توجه به اینکه سیستم شناسایی فعال این بیماری بخصوص در بین روسپی‌هارا نداریم آمار اعلام شده از سوی وزارت بهداشت بیانگر وضعیت واقعی این بیماری در کشور نیست.» به اعتقاد او «مهم‌ترین مسئله‌ای که از این آمار می‌توان استنباط کرد،‌ افزایش شیوع جنسی بیماری ایدز است که در این آمار 10.3 درصد ذکر شده که البته واقعیت موجود در مراکز درمانی بسیار بیش از این است.» محرز تاكيد مي‌كند:«از بین بیمارانی که به بنده مراجعه می‌کنند، اگر نگویم 100درصد، ‌99 درصد از طریق رابطه جنسی به این بیماری مبتلا شده‌اند.» پيش از اين و در موج دوم ايدز، مسئولان در ستاد مبارزه با مخدر از طرح‌هايي براي مقابله با موج دوم و پيشگيري از موج سوم سخن گفتند كه البته با مخالفت ساير وزارتخانه‌ها روبه رو شد. يكي از اين طرح‌ها نصب دستگاه‌هاي خودپرداز سرنگ براي معتادان پرخطر در مناطق آسيب خيز بود که در سال 86 و با بهره‌گيري از تجربه موفق کشور سوئيس از سوي ستاد مبارزه با مواد مخدر پيشنهاد شده بود اما وزارت بهداشت با صدور اطلاعيه‌اي با آن مخالفت كرد چرا كه به گفته آنها «عرضه اين قبيل لوازم در محيط‌هايي که امکان مداخلات آموزشي نباشد، به هيچ عنوان مورد تاييد وزارت بهداشت نيست.»



پاي بهزيستي به پرونده ايدز كشيده شد

پنج سال پيش بود كه سازمان بهزيستي در سياست گذاري برنامه‌هاي مربوط به ايدز وارد شد چرا كه براي اين سازمان وظايف جديدي تعريف شد كه دفاتر مختلف آن در حوزه ايدز اقداماتي انجام دهند؛ بنابراين اين اقدامات نياز به هماهنگ كننده‌اي داشت. از اين رو كميته پيشگيري و كنترل ايدز در اين سازمان تشكيل شد. دكتر مجيد رضا زاده دبير كميته پيشگيري و كنترل ايدز در اين باره به تهران امروز مي‌گويد:«فعاليت‌هاي اين كميته در سازمان بهزيستي در دو بخش پيشگيري اوليه و ثالثيه تعريف شده است. بخش نخست مربوط به پيشگيري اوليه است و بهزيستي مسئول گروه‌هاي پر خطر نظير معتادان تزريقي، غير تزريقي، همسران معتادان و زناني كه در معرض رفتارهاي پرخطر قرار دارند، است. البته به‌تازگي كودكان خياباني را هم در اين گروه‌ها وارد كرده‌ايم. پيشگيري اوليه از طريق آموزش‌هاي گسترده انجام مي‌شود؛ به اين صورت كه مربياني تربيت شده‌اند تا به افرادي كه پيش از اين معتاد بوده‌اند پيشگيري را آموزش بدهند و اين افراد نيز به معتادان آموزش مي‌دهند. به اين نوع آموزش كه در دنيا نتيجه بخش بوده است، آموزش همتايان گفته مي‌شود. امروز ما بالغ بر چندهزار آموزشگر همتا داريم.» او ادامه مي‌دهد: «آموزش افراد HIV مثبت، مشاوره‌هاي رواني و كمك‌هايي در حد توان سازمان، حمايت‌هاي شغلي و... در قالب پيشگيري ثالثيه يا پيشگيري مثبت جا مي‌گيرد تا از اضطراب و نگراني كه به واسطه ابتلا به اين بيماري به اين افراد وارد مي‌شود، كاسته شود.»



مخفي كاري يا اطلاع رساني؟

مبتلايان به ايدز همواره از واكنش‌هاي جامعه ابراز نگراني كرده‌اند. همين كه فردي اعلام كند ايدز دارد اطرافيانش به او انگ بي‌اخلاقي مي‌زنند! اين همه ماجرا نيست. سال گذشته يكي از HIV مثبت‌ها اعلام كرد كه پس از اعلام بيماري‌اش به دندانپزشك، او را از مطب بيرون كرده اند! كارشناسان مي‌گويند چنين واكنش‌هايي، مخفي‌كاري و شيوع هرچه بيشتر ايدز را در جامعه به‌دنبال دارد. مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه بامواد مخدر نيز با اين نظر موافق است. محمدباقر صابري زفرقندي مي‌گويد:« وقتی به مبتلایان به ایدز انگ می زنیم در خفا این بیماری را گسترش می‌دهیم. همین امر کنترل را مشکل می‌کند.» او با تاکید بر اینکه نباید مبتلایان به ایدز را از جامعه جدا کرد، مي‌گويد:«این شیوه مواجهه موجب مخفی‌کاری ایدز و گسترش شیوع آن می‌شود. در مقوله بهداشت معتقدند که افراد به ایدز مبتلا هستند مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. با این وجود درمانگران و کادر درمانی نباید از مبتلایان به ایدز فاصله بگیرند و فکر کنند که ایدز در طول درمان به آنها منتقل می شود. به گفته او جداسازی و انگ زدن به مبتلایان ایدز مخفی کاری آنها را در پی دارد و باعث می شود خود را معرفی نکنند. مخفی کاری در بیماری ایدز موجب بروز مشکل در سطح جامعه می‌شود. بااين همه حرف زدن از اين بيماري آن‌طور كه كارشناسان مي‌گويند با محدوديت‌هاي اخلاقي و عرفي همراه است. انگار نه انگار كه هيولاي ايدز زير آسمان شهر، پشت ديوارهاي «مگو» رشد مي‌كند و بيخ گوش ايراني‌ها بزرگ و بزرگ‌تر مي‌شود.