سرویس تاریخ «انتخاب»؛ صبح بعد از قدری مذاکره بین خودمان، من و نصرت‌الدوله [وزیر خارجه]و مسیو ژیدل به دارالانشا [دبیرخانه]مجمع ملل که در Marlborough House در Curzon Street واقع است رفتیم. مسیو فلوریو نماینده فرانسه که مستشار سفارت فرانسه در لندن است و سر اریک درمند و مسیو مانتو که وابسته فرانسوی دارالانشا است و مسیو وان هامل که هلاندی و مستشار حقوقی مجمع است بودند. نوشته‌ای به خیال خودشان به عنوان تصمیم مجمع حاضر کرده بودند. ما قبول نکردیم و اعتراضات عدیده بر آن کردیم. چون وقت تنگ بود گفتند خوب است انشای رای را به حضرات واگذار کنیم که بعدازظهر بیایید و بنویسید و بعد ساعت پنج همه جمع شویم و ملاحظه کنیم. حضرات مقصود من و مسیو ژیدل و وان هامل و مانتو بود.
بعد از ناهار رفتیم منزل وان هامل و تا نزدیک ساعت پنج مشغول این کار بودیم. اگرچه اشکالات می‌کردند، ولی حق این است که غرض و اشکال‌تراشی عمدی نکردند و مقاصد ما تقریبا حاصل شد.
ساعت پنج هم که باز به دارالانشا رفتیم و همه جمع بودند با جزئی تصرفاتی که به اصل مقصود ما مضر نبود اتفاق حاصل کردیم و نکاتی که ما در نظر داشتیم که در رای مجلس مذکور و تصریح شود این بود که دولت ایران در مذاکره با سویت ذی‌حق بوده و کار صحیح کرده و مجمع ملل به موجب اساس‌نامه مکلف است که تمامیت ایران را در مقابل تعرض خارجی حفظ کند و اگر حالا اقدامی نمی‌کند به واسطه امیدی است که به حسن خاتمه مذاکرات ایران با سویت دارد و محض مصلحت است و این نکات همه گنجیده شد.
نکته دیگر این‌که آن‌ها نوشته بودند نظر به اظهاراتی که کراسین به لرد کرزن کرده و ما نمی‌خواستیم که مذاکرات روس راجع به ایران به توسط لرد کرزن قلم داده شود.
شب حضرات مجمع را با بعضی اشخاص که مناسبت داشت در هوتل کلاریج به شام دعوت کرده بودیم. مجلس خوشی شد. لرد کرزن و بعضی وزرای انگلیس که دعوت کرده بودیم نیامدند. سایر اعضای مجلس بودند و بعضی اشخاص که نسبت به مجمع ملل نظر دارند. از جمله کسان مهم که آمدند یکی مسیو ونیزلوس بود، یکی دکتر نانسن سوئدی که در عمل اسرای گرفتار و استخلاص آن‌ها دخالت دارد.
آخر مجلس ابتدا نصرت‌الدوله نطق خوبی که به اتفاق مسیو ژیدل حاضر شده بود قرائت کرد مشتمل بر امیدواری از مجمع ملل. بعد از آن سفیر ژاپن که در هیأت عضویت دارد شرحی گفت مبنی بر میل ژاپن به برقراری روابط با ایران و این‌که «ایرانی‌ها با ژاپنی‌ها به سهولت معاشر می‌شوند، چون من در ژاپن صدراعظم شما را دیدم و از احوال او که شبیه به ما بود خوشم آمد و مخصوصا احترامی که پسر‌های او از او می‌کردند.» مقصود مرحوم اتابک بود.
بعد از آن سر اریک درمند شرحی گفت مبنی بر این‌که مجمع ملل دولتی فوق دول نیست و بعد ونیزلوس نطق بامزه کرد مبنی بر این‌که روابط ایران و یونان قدیم‌ترین روابط است و اگرچه بدوا خصمانه بوده، اما بعد ملتین با هم دوست شدند، چون قدر یکدیگر را دانستند و یونانی‌ها از تمدن ایرانی‌ها خیلی تعریف کرده‌اند. بعد از شام من او را تصدیق و تایید کردم و گفتم ایرانی‌ها نسبت به فضلا و حکمای یونان چقدر احترام دارند و تعقیب‌کننده آن‌ها بوده‌اند. با یکی دو نفر دیگر هم که جزو مجمع تقویت مجمع ملل هستند صحبت کردم. یکی از آن‌ها از بارن دکان بلژیکی بد می‌گفت.
منبع: یادداشت‌های روزانه محمدعلی فروغی، به کوشش محمدافشین وفایی و پژمان فیروزبخش، تهران: سخن، چاپ هفتم، صص ۴۰۴-۴۰۶.
