بردیا دانش / سرویس سیاسی «انتخاب»: صبح روز سه شنبه ۶ آبان ۹۹ یک خانواده ایرانی که قصد داشتند با قایق خود را به انگلیس برسانند، در کانال مانش غرق شدند. این قایق که در نزدیکی شهر دانکرک فرانسه دچار حادثه شد، ۱۹ سرنشین داشت.
گفته می‌شود شرایط آب و هوایی این گذرگاه آبی مناسب نبوده و همین عامل حادثه بوده است. یک قایقران انگلیسی که شاهد غرق شدن قایق بود این حادثه را به مقام‌های مسئول اطلاع داد. متعاقب این اطلاع رسانی کشتی‌های فرانسوی و یک هلیکوپتر ارتش بلژیک وارد عمل شدند.
خانواده ایرانی که در این حادثه جان باختند، شامل یک مرد و همسرش به همراه ۳ فرزند کم سن و سالشان بودند. پیکر همه این افراد به جز فرزند سوم و کوچکتر پیدا شده است. این ۵ نفر رسول ایران‌نژاد (۳۵ ساله)، همسرش، شیوا محمدپناهی (۳۵ ساله) و فرزندان: آنیتا (۹ ساله)، آرمین (۶ ساله) و آرتین (۱۵ ماهه) هستند. این خانواده اهل روستای گلینه از توابع سردشت آذربایجان غربی بودند. این حادثه در روزنامه‌های انگلیسی نیز به طور گسترده پوشش داده شد. ۴ روزنامه چاپ لندن، عکس این افراد را در صفحه اول خود منتشر کردند.
کامال مانش کجاست؟
کانال مانش که انگلیسی‌ها به آن کانال انگلیس می‌گویند قسمتی از اقیانوس اطلس است که این اقیانوس را به دریای شمال پیوند می‌دهد و در جنوب انگلیس و شمال فرانسه قرار دارد. تنگ‌ترین بخش این کانال که در واقع در آنجا، انگلیس و فرانسه نزدیکترین فاصله را به هم دارند، در تنگه دوور است که ۳۴ کیلومتر دارد.
تونل ۵۰ کیلومتری کانال مانش که با یک ریل آهن بندر پادوکاله فرانسه را به شهرک فوکستون انگلیس متصل می‌کند در زیر کف دریا در همین منطقه قرار دارد.
چند مهاجر در ۲۰۲۰ غرق شده اند؟
براساس آمار سازمان بین‌المللی مهاجرت، درهشت ماهه اول سال جاری (۲۰۲۰)، ۵۵۴ نفر در راه رسیدن به اروپا جان داده‌اند که البته بخش عمده آنها مربوط به دریای مدیترانه است. البته این آمار در هفته‌های اخیر افزایش یافته است.
چرا کانال مانش؟
در سال ۲۰۱۵، اگرچه تلاش پناهجویان برای عبور از کانال مانش با سوارشدن روی کامیون‌ها یا وسایل نقلیه دیگر برای رسیدن به بریتانیا، کار متداولی بود، ولی رقم بالایی نبود. ولی از سال ۲۰۱۸، شمار مهاجرانی که سعی می‌کنند با استفاده از قایق‌های کوچک از کانال مانش بگذرند، بالا رفته است.
در سال ۲۰۲۰، تاکنون چهار هزار و ۵۰۰ نفر با بیش از ۳۵۰ قایق موفق شده‌اند از طریق این کانال خود را به بریتانیا برسانند. در ششم اوت امسال، ۲۳۵ نفر در یک روز وارد شدند.
به نظر می‌رسد که افزایش نیرو‌های امنیتی در بندرگاه‌ها برای بازرسی وسایل نقلیه‌ای که از فرانسه وارد می‌شوند، باعث شده است که قاچاقچیان و افراد تلاش کنند که راه بسیار پرمخاطره کانال مانش را با قایق طی کنند، مسیری که پرترافیک‌ترین و شلوغ‌ترین خط کشتیرانی در دنیاست.
چند ایرانی در خارج از کشور زندگی می‌کنند؟
آمار ایرانی‌های دنیا از ۲.۷ میلیون تا ۷ میلیون نفر متفاوت است. این اختلاف به ایرانیانی مربوط است که مثلا در کشور‌های خارجی متولد شده اند و یا تابعیت دوگانه دارند و در نتیجه گاهی در آمار جمعیتی کشور‌های مقصد شمارش می‌شوند نه مهاجران.
براساس آمار‌های بین‌المللی، کل مهاجران ایرانی ساکن در خارج از کشور با روندی افزایشی از ۶۹۱ هزار نفر در سال ۱۹۹۰ به بیش از ۲.۷ در سال ۲۰۱۹ رسیده است.
براساس آمار‌های سازمان‌ملل در دوره مذکور، نسبت جمعیت مهاجران بین‌المللی ایرانی از کل مهاجران بین‌المللی در جهان در سال ۲۰۱۷، ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ افزایش یافته است.
به ترتیب کشور‌های آمریکا، کانادا، آلمان، بریتانیا و سوئد بیشترین تعداد مهاجران ایرانی را در خود اسکان داده‌اند و جمعیت مهاجران ایرانی ساکن در پنج کشور مذکور بیش از ۷۰ درصد جمعیت مهاجران ایرانی مقیم خارج از کشور را تشکیل می‌دهند. البته امارات نیز مهاجران ایرانی زیادی دارد که گاهی با آمار‌های مختلف گاهی حتی در رتبه دوم نیز شمرده می‌شود. در سال‌های اخیر کشور‌های ترکیه و آذربایجان نیز به مقصد پرتکرار ایرانی‌ها تبدیل شده اند.
افزایش مهاجرت
بنابر آمار رسمی آمار مهاجرت ایرانی‌ها از ۱۱ سال گذشته شتاب گرفته و اگرچه در مقطعی کندتر شده، اما دوباره اوج گرفته. در سال‌های اخیر وضعیت اقتصادی به ویژه اوضاع اقتصادی سال‌های ۹۱ و ۹۷ علت بسیاری از مهاجرت‌ها را تشکیل می‌دهد. مثلا طبق تازه‌ترین آمار اداره مهاجرت کانادا، ۸۰۰ هزار ایرانی تبار در کانادا زندگی می‌کنند و معاون وزیر خارجه ایران هم به تازگی گفته در سال‌های اخیر ۴۰۰ هزار ایرانی مقیم کانادا شده اند. به بیان دیگر، نصف ایرانی‌های ساکن کانادا در همین چند سال اخیر به این کشور رفته اند. این در حالی است که طبق آمار تا سال ۱۳۷۰، فقط ۲۴ هزار کانادایی متولد ایران در این کشور زندگی می‌کردند.
سرمایه و شغل
۹۶ درصد مهاجران ایرانی شاغلان ماهر هستند. از طرفی، براساس آمار‌های OECD در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸، بیش از ۵۰ درصد از مشاغل دراختیار ایرانیان مهاجر به سطح مهارت بالا نیاز داشته است.
براساس برآورد مجید حلاج زاده، دبیرکل شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در سال ۱۳۹۷، حدود ۷ میلیون ایرانی در خارج از کشور با سرمایهٔ حدوداً ۲۴ هزار میلیارد زندگی می‌کردند. موفق‌ترین گروه ایرانیان مهاجر، ایرانیان کالیفرنیا ذکر شده‌اند که به عنوان یک گروه تأثیرگذار مورد توجه جامعه میزبان قرار گرفته و در سیاستگذاری‌های این ایالت نقش مهمی دارند.
از طرفی، بسیاری از ایرانیانی که به کانادا می‌روند، یا نخبه علمی اند یا سرمایه گذار اقتصادی. این موضوع به دلیل شرایطی است که کانادا معمولا برای پذیرش مهاجر اعمال می‌کند. سال ۹۵، برخی منابع آمریکایی اعلام کردند ایران سالانه ۶۰ میلیارد دلار از فرار مغز‌ها زیان می‌بیند.
رییس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران، گفت: این جای تاسف است که شهروندان ایرانی به هر قیمتی حاضر به مهاجرت می‌شوند و با اینکه می‌دانند امکان دارد جان خودشان را از دست بدهند باز هم مهاجرت می‌کنند. آنها تمام این خطرات را به جان می‌خرند تا شاید آینده خودشان یا فرزندان خودشان را تامین کنند. آنها مهاجرت می‌کنند چون ما راه دیگری برای آنان باقی نگذاشتیم.
