پلیس فتا: تبلیغ کنندگان دروغین داروهای کرونایی دستگیر می‌شوند / در پیک دوم کرونا، دیگر تذکر نمی‌دهیم

سال 94 بود که تعدادی عکس از یک پسر به همراه چندین دختر جوان در فضای مجازی پخش شد; بعد از آن بلافاصله کلیپی منتشر شد که پسرجوان با بیان اینکه "پلیس فتا حواسش به همه جا هست" عوامل انتشار عکس ها را به باد تهدید و انتقام گرفت ; ادعای پسرجوان خیلی زود اجابت شد و پلیس فتا با دستگیری پسر و احضار دختران حاضر در عکس ها نشان داد که بیش از آنچه عنوان شد حواسش جمعِ جمع است.

از آن روز تاکنون همه پلیس فتا را با این عبارت و با حواسِ جمع اش می شناسند.

***

آگاهی از چند و چون فعالیت و مسؤولیت های پلیس سایبری یا همان پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات ما را بر آن داشت تا با سرهنگ رامین پاشایی معاون اجتماعی پلیس فتا ناجا به صحبت بنشینیم تا برایمان از حواس جمع پلیس فتا در اشراف و رصد فضای مجازی بگوید; بخوانید:

فلسفه تشکیل پلیس فتا چه بود؟

با توجه ضریب نفوذ اینترنت در کشور و افزایش وقوع جرایم سایبری پلیسی تحت عنوان پلیس فتا جهت رسیدگی به جرایم حوزه فضای مجازی تشکیل شد.

با توجه به اینکه مردم کشور ما علاقه زیادی به وب‌گردی، استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی دارند کلاهبرداران با ترفندهای مجرمانه از این فضا سوءاستفاده کرده و با توجه به عدم آگاهی و شناخت شهروندان نسبت به جرایم، تهدیدات و آسیب‌های فضای مجازی آنها را مورد سواستفاده، سودجویی و کلاهبرداری قرار می‌دهند.

جرایم اقتصادی و برداشت های غیر مجاز مهمترین جرایم فضای مجازی

مهمترین جرایم فضای مجازی کدام است؟

جرایم اقتصادی مهم‌ترین جرایم حوزه فضای مجازی است. تا قبل از بهمن سال 98 _که رمزهای یکبار مصرف با پیگیری و همت 2 ساله پلیس فتا، بانک مرکزی و مجموعه قوه قضایی فعال شد_ متأسفانه 70 تا 80 درصد جرایم حوزه فضای مجازی در خصوص برداشت غیرمجاز از حساب‌های مالی شهروندان بود چرا که مردم در مورد امنیت کارت‌ها و تراکنش‌ها در فضای سایبری آگاهی لازم را نداشتند.

در این بین مجرمان سایبری با توجه به هوش بالا و آشنایی با علوم کامپیوتر و الگوریتم از دانش ناکافی مردم سوءاستفاده کرده و با دستیابی به اطلاعات‌ مالی مردم از حساب شان کلاهبرداری می‌کردند.

کلاهبرداران فضای مجازی برای برداشت غیرمجاز از حساب شهروندان به چه صورت اقدام می کنند؟

مردم ما علاقه زیادی به خریدهای اینترنتی دارند؛ کلاهبرداران نیز با توجه به علاقه‌مندی و مراجعه زیاد مردم برای خریدهای اینترنتی عمدتاً درگاه های سایت‌ها و فروشگاه‌ها را جعلی درست می‌کردند و با ترفندهای مختلفی همچون خرید اجناس مردم را تشویق به خرید از سایت جعلی خود می‌کردند.

برنده شدن در مسابقات و قرعه کشی ها ترفند کلاهبرداران فضای مجازی

روش ها و ترفندهایی همچون برنده شدن در مسابقات و قرعه کشی ها یا قطع شدن یارانه و امثال این موضوعات که با توجه به اتفاقات کشور از سوی کلاهبرداران طرح‌ریزی شده و می شود از جمله پلتفرم‌های مجرمانه‌ای است که افراد سودجو آنها را پی ریزی کرده و به واسطه آنمردم را به درگاه جعلی خود کشانده و از آنها کلاهبرداری می کنند.

در سال 98 که رمز دوم یکبار مصرف ایجاد و استفاده از آن الزام و اجباری شد با کاهش محسوس جرایم در حوزه فیشینگ مواجه شدیم اگر چه باز هم شاهد وقوع جرایم در این حوزه هستیم و باید هموطنان در این زمینه پیش قدم باشند.

کاربران فضای مجازی مقصران اصلی کلاهبرداری های فضای مجازی هستند

دانش و اطلاعات کاربران فضای مجازی چقدر در جلوگیری از وقوع کلاهبرداری ها مؤثر است؟

در وقوع جرایم اقتصادی کاربر نقشی اساسی دارد و این کاربر است که با اقداماتی که انجام می‌دهد در دام افراد کلاهبردار و مجرم قرار می‌گیرد. اولین توصیه ما به کاربران این است که دانش و سواد سایبری خود را افزایش دهند چرا که هرچقدر اطلاعات‌شان افزوده شود به همان میزان جرایم سایبری که بر روی آنها انجام می‌شود کاهش پیدا می‌کند.

فرق جرایم فضای مجازی با فضای حقیقی این است که در فضای حقیقی مثلاً می توان خودرو را به انواع تجهیزات و وسایل ضدسرقت مجهز کرد و اگر با همه این تدابیر سرقت شود بارِ تقصیر متوجه صاحب آن نیست اما در فضای مجازی همه چیز دست کاربر است.

سهل انگاری, عدم آگاهی و طمع مهمترین علل قربانی شدن افراد

مهم‌ترین عللی که افراد در دام کلاهبرداران می افتند چیست؟

متأسفانه سهل‌انگاری، عدم آگاهی و بعضاً طمع یکی از دلایلی است که باعث می‌شود افراد قربانی شده و در دام کلاهبرداران بیفتند.

بعد از جرایم اقتصادی کدام دسته از جرایم در رده دوم قرار دارند؟

نوع دوم جرایم در حوزه فضای مجازی دسترسی غیر مجاز است؛ در این حوزه مجرمان به صفحات اجتماعی و گوشی افراد دسترسی پیدا کرده و از آن طریق کلاهبرداری می‌کنند؛ بدین صورت که وارد حریم خصوصی افراد شده و عکس و تصاویر را به سرقت برده و با کنترل صفحه اجتماعی و استفاده از محتویات آن از فرد اخاذی می‌کنند.

​ قمار بازی و شرط بندی در رصد ویژه پلیس فتا

از سایت‌های شرط‌بندی و قمار بگویید. پلیس فتا چقدر بر روی این سایتها رصد و اشراف اطلاعاتی دارد؟

یکی از چالش‌های عمده راه‌اندازی سایت‌های شرط‌بندی و قمار در فضای مجازی است. خوشبختانه پلیس فتا اقدامات خوب و دستگیری‌های زیادی در این زمینه داشته است.

سود اصلی قمار و شرط بندی به جیب گردانندگان آن می رود

متأسفانه باز هم عدم آگاهی افراد منجر به شرکت و کلاهبرداری از آنها می‌شود.

یک الگوریتم کلی در همه سایت‌های شرط‌بندی و قمار در دنیا وجود دارد که سود اصلی قمار یا شرط‌بندی به جیب گرداننده سایت یا ایجادکننده آن برمی‌گردد؛ چراکه افرادی که سایت‌های شرط‌بندی و قمار را راه‌اندازی می‌کنند به الگوریتم و ریاضی تسلط کافی دارند و با توجه به محاسبات سایت‌های خود را به گونه‌ای طراحی می‌کنند که بعضاً تا 90 درصد سود را خودشان دریافت می‌کنند؛ بعضی وقت‌ها هم یک سود یا مقدار کمی پول را به بعضی از افراد می‌دهند تا بتوانند بقیه را ترغیب کنند که وارد سایت‌های‌شان شوند.

هم صاحب سایت قمار و هم شرکت کننده در آن هر دو مجرمند

بر اساس قوانین جرایم رایانه‌ای, حکم افراد شرکت کننده در سایت های قمار و شرط بندی چیست؟

بنابر قانون مجازات اسلامی حوزه جرایم رایانه‌ای فردی که اقدام به دایر کردن سایت شرط‌بندی و قمار کند به همراه کسی که در این سایت شرکت می‌کند هر دو مجرم بوده و در هنگام کشف جرم هر دو طرف تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.

افرادی که مبادرت به سایت‌های قماربازی و شرط‌بندی می‌کنند دقت داشته باشند چرا که هم مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرند و هم مال‌شان را از دست می‌دهند و اگر پولی هم به دست بیاورند پول نامشروع و کثیفی است.

آیا در حوزه شرط بندی و قمار دستگیری داشته‌اید؟ روش کار این سایت ها چگونه است؟

پلیس فتا در این زمینه رصد و اشراف خوبی داشته و تاکنون دستگیری‌های زیادی در این زمینه داشته‌ایم.

شیوه سایت‌های قمار و شرط‌بندی قبلاً اینگونه بود که کسب و کاری را راه‌اندازی کرده و براساس آن مجوز گرفته و برای مبادلات پول و وجه‌ درگاه بانکی اخذ می‌کردند. اما وقتی که ترفندشان کشف شد بانک مرکزی اقدامات سختگیرانه‌ای اعمال کرد و هم‌اکنون کارشان این است که امتیازهای بانکی افراد را به روش‌های مختلف اجاره می‌کنند.

متأسفانه جوان‌ها در این زمینه بیشتر گول می‌خوردند و با وعده اینکه این کار قانونی است و برای بازاریابی استفاده می‌شود کارت‌‌ و شماره حساب خود را بعضاً در قبال اجاره ماهیانه 500 هزار تومان می‌دهند و نمی‌دانند که از حساب بانکی‌شان چه استفاده‌ای می‌شود.

پرونده‌های زیادی در این زمینه داشتیم که خانواده‌ها به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه درگیر شده بودند و جوان‌هایی که دانشجو بوده از روی غفلت، ناآگاهی و طمع مبادرت به این کار کرده و در دام افراد سودجو و کلاهبردار افتادند؛ پرونده قضایی برای‌شان تشکیل شده و تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند.

کم و بیش شاهدیم که در فضای مجازی اقلام ممنوعه خرید و فروش می شود پلیس فتا در این زمینه چه اقداماتی انجام داده است؟

فروش اقلام ممنوعه مانند دارو یا هرگونه مبادرت به خرید و فروش سلاح جرم بوده و در رصد پلیس است و با آن برخورد می‌کند.

چندی پیش موردی در استان هرمزگان بود که فردی اقدام به قدرت‌نمایی با اسلحه در فضای مجازی کرد که بلافاصله در رصد لحظه‌ای پلیس شناسایی و به دام افتاد.

متأسفانه شاهدیم افرادی که در فضای مجازی اقدام به خرید و فروش اقلامی می‌کنند که در فضای حقیقی هم نیاز به یکسری مجوزها دارد.

هیچ داروخانه آنلاینی در فضای مجازی نداریم

بعضاً در فضای مجازی با خرید و فروش دارو مواجه ایم. پلیس فتا در مواجهه با این موارد چه کرده است؟

ابتدا باید بگویم هیچ داروخانه آنلاین در فضای مجازی در کشور نداریم؛ این مسئله را هموطنان جدی بگیرند چرا که سودجویان با ترفند داروخانه‌های آنلاین کلاهبرداری می‌کنند.

متأسفانه مشاهده شده که کلاهبرداران یکسری داروها و اقلام غیرمجاز، کمیاب و غیر قانونی را در فضای مجازی در معرض فروش قرار می‌دهند که طرح برخورد با آن در دستورکار پلیس است .

طرح «پانجی‌آ» یک عملیات بین‌المللی است که اخیراً 100 کشور در آن شرکت کردند و به طور همزمان هرگونه خرید و فروش دارو در فضای مجازی را رصد کردند؛ خرید و فروش دارو شامل مکمل‌های بدنسازی هم می‌شود.

برخورد با شایعه پردازی های کرونایی

با شیوع ویروس کرونا شاهد بازار شایعات داغ در خصوص کرونا و دارو و درمان آن بوده ایم. پلیس فتا در برخورد با شایعه پردازان چه کرد؟

در وقایع خاص همچون سیل، زلزله یا همین کرونا بازار شایعات داغ داغ بوده و کلاهبرداران که مترصد سواستفاده اقتصادی‌اند از شرایط به وجود آمده استفاده کردند.

تا این لحظه هیچ دارو یا واکسن رسمی به عنوان داروی قطعی درمان کرونا اعلام نشده اما در فضای مجازی شاهد بودیم افرادی با وعده فروش داروی قطعی درمان کرونا اقدام به کلاهبرداری از افراد می‌کردند؛ بعضی از چهره‌های سرشناس و سلبریتی‌ها هم اقدام به تبلیغ داروها می‌کردند که به آنها تذکر دادیم.

برخورد و دستگیری در انتظار مبلغان دروغین داروهای کرونایی

با توجه به اینکه پیک دوم کرونا در جریان است پلیس فتا برای رصد فضای مجازی چه تدبیری اندیشیده است؟

در پیک دوم کرونا دیگر تذکر نمی‌دهیم؛ هر چیزی که امنیت مالی، جانی و روانی مردم را تهدید کند برای پلیس قابل بخشش نیست.

اگرچه قبلاً سعی می‌کردیم حتی در موضوعات کرونا ویروس به صورت تلفنی با افراد صحبت کرده و تذکر دهیم اما این بار اگر کسی بخواهد بیاید و با نام و اعتبار خاص خودش داروی خاصی را بفروشد یا تبلیغ کند یا بگوید شیوه درمان خاصی را اختراع و ابداع کرده برخورد کرده و دستگیر می‌کنیم؛ البته بعضا در ماه‌های قبل هم این کار را انجام دادیم.

باید گفت همکاران ما با شروع پیک دوم کرونا به صورت قطعی با افرادی که از فضای موجود سوءاستفاده کرده و امنیت روانی مردم را دچار خدشه کنند برخورد خواهند کرد.

دسترسی های غیرمجاز به چند دسته تقسیم می شوند؟

دسترسی های غیرمجاز دو دسته اند یکی دسترسی به زیرساخت‌ها و بانک‌های اطلاعاتی سازمان‌ها است و دیگری دسترسی به اطلاعات و صفحات شخصی افراد که هر دو جرم بوده و پلیس با آن برخورد می‌کند.

در خصوص دسترسی غیرمجاز به اطلاعات افراد در مراکز سازمان‌ها نمونه‌ای را چند وقت پیش داشتیم که با خود شرکت هم برخورد کردیم چرا که افرادی که کسب و کاری را راه‌اندازی می‌کنند باید امنیت کاربرانی را که وارد سایت شان می‌شوند نیز تأمین کنند؛ چرا که کسانی که می‌خواهند از استارتاپ‌ها خرید کرده یا از خدماتی بهره‌مند شوند نیاز به ثبت‌نام اطلاعات شخصی‌شان در فرم‌ها است و وظیفه شرکت مذکور است که امنیت داده‌های هموطنان را تأمین کند.

یکی از این موارد دسترسی غیر مجاز به اطلاعات افراد در شرکت رایتل بود که مأموران پلیس فتا موضوع را بررسی کرده و پاک‌سازی‌های لازم را انجام داده و تذکرات را به این شرکت دادند.

پلیس فتا کسب و کارها و شرکت‌های مجازی را مکلف می‌داند که در خصوص امنیت داده‌های کاربران خود پاسخگو باشند.

ورود پلیس فتا به حوزه مسکن و خودرو

هم اکنون نابسامانی و ایجاد حباب در قیمت های خودرو و مسکن و ... را شاهدیم. پلیس فتا در رابطه با سودجویان مجازی چه تدبیری اندیشیده است؟

متأسفانه همواره با افرادی سودجو و کلاهبردار مواجه بوده ایم که به طور سازمان یافته در سایت‌های واسط فروشگاهی اقدام به نرخ‌گذاری غیر واقعی اجناس می‌کردند؛ نرخ‌گذاری در حوزه بازار خودرو و مسکن و بعضاً لوازم خانگی بیشتر نمود داشت.

قیمت مسکن، خودرو و اجناس عموماً تحت تأثیر شورای صنفی است اما بعضاً شاهد هستیم که به طور سازمان یافته افرادی در سایت‌ها اقدام به بارگذاری قیمت ها می‌کردند که با دستور دادستانی این سایت‌ها را ملزم کردیم که حق قیمت‌گذاری نداشته و فقط می‌توانند آگهی درج کنند.

در این بین پلیس فتا کسب و کارها و سایت‌های واسط را ملزم کرد که پلت‌فرم‌هایشان را آپدیت کرده و مراقب باشند تا مورد سودجویی و کلاهبرداری قرار نگیرند.

پلیس فتا چه جرایمی را رصد می کند؟ افراد در مواجهه با کلاهبرداری های مجازی چگونه موارد را پیگیری کنند؟

طبق قانون مجازات اسلامی و بحث جرایم رایانه‌ای مصوب سال 1388 جرایم مشخص و کدبندی شده‌ و پلیس آنها را به صورت 24 ساعته رصد عام کرده و اگر با جرمی مواجه شود با آن برخورد می‌کند.

دسته دوم پیگیری‌ پلیس‌ فتا به واسطه گزارش‌های مردمی و شکایت اشخاص است. بدین گونه که افراد به دادسرای جرایم رایانه‌ای مراجعه کرده و در نهایت به پلیس معرفی شده تا برخورد لازم صورت گیرد.

از طرف دیگر مردم می‌توانند موارد و موضوعات خود را در سایت رسمی پلیس فتا ثبت کنند تا پلیس هم بررسی های لازم را انجام دهد.