*چطور وارد فوتبال شدید؟
30 سال سابقه داوری در فوتبال را دارم که 12 سال آن بین المللی است. در دهه های 60 و 70 سخت ترین دوره داوری بود و اصلا شرایط شبیه الان نبود. از افتخارات داوری من این است که تنها داوری بودم که در جام جهانی زیر 17 سال 95 – اکوادور و در جام جهانی 92 فوتسال هم قضاوت کردم. در حال حاضر فکر می کنند که قضاوت در جام جهانی بزرگسالان فقط رزومه خوبی برای داوری محسوب می شود اما در رده های پایه جام جهانی قضاوت کردن تفاوت چندانی با رده بزرگسال ندارد.
*پس از خداحافظی از دنیای قضاوت وارد تدریس و نظارت شدید؟
بله، مثل اکثر داوران وارد این فضا شدم.این اتفاق از سال 2001 افتاد و من ناظر داوری ای اف سی و فیفا شدم.
*چند قضاوت تاکنون داشته اید؟
فکر کنم بالای 2000 بازی را قضاوت کرده ام.
*در این مدت زمانی که در کمیته داوران حضور داشتید فکر می کنید چه اقداماتی انجام شده است؟
در ابتدای آمدنم پیشنهاد دادم که روش ادامه کمیته داوران باید عوض شود، به خاطر اینکه سیستم حاکم بر کمیته داوران سنتی و تصمیم گیرنده یک نفر بود. من نیم نگاهی هم به روش استاندارد فیفا داشتم و همان زمان هم که عنایت رفت. طی جلساتی که داشتم به کفاشیان و تاج گفتم به دنبال ریاست کمیته نیستم و دوست دارم ساختار کمیته داوران اصلاح شود. زمانی هم که به سرپرستی منصوب شدم اقداماتم را تا تعیین ریاست کمیته برای اصلاحات انجام دادم. از اوایل آوریل سال 2011 قرار شد که کمیته داوران با پنج نفر از اعضا که شامل رئیس مهدی تاج، نایب رئیس بنده و سه عضو دیگر کمیته داوران اعم از اصفهانیان، صفیری و غیاثی تشکیل شود و ما سعی کردیم که خودمان را طبق آیین نامه کمیته داوران فیفا پیش ببریم.
*درباره دپارتمان داوری صحبت می کنید؟
بخش دپارتمان داوری که همه به غیر از یک نفر در بالاترین سطح بودند. رئیس کمیته داوران لازم نیست که داور باشد ولی اعضای دپارتمان باید داور باشند می توان از داوران بازنشسته و باتجربه استفاده کرد. در گذشته اعضای کمیته داوران همه نیمه وقت بودند ولی الان به این صورت نیست اعضای این کمیته تمام وقت هستند. در واقع ما کمیته داوران را به دو بخش کمیته و دپارتمان تقسیم کردیم. در کمیته داوران افراد باتجربه وجود دارند و خط مشی تشکیل می شود و در نهایت چیزی که به نفع داوری فوتبال است تصمیم گیری می شود. افرادی چون غیاثی که سه دوره رئیس کمیته داوران بوده، اصفهانیان از داوران مقبول از جامعه فوتبال و اسماعیل صفیری که از داوران خوب و مسلط به زبان انگلیسی حضور دارد. در بخش دپارتمان افراد شناخته شده و خوشنامی چون یدالله سلیمانی، طاهریان، غلامرضا سلیمانی حضور دارند که در سطوح بالای داوری سابقه قضاوت دارند.
*وضعیت داوری در دوران شما دچار تغییرات شده است؟
بهتر است بدانید که به یکباره همه چیز در داوری عوض نمی شود همه چیز در داوری عوض شود و رشد و توسعه داوری براساس عملکرد، توجه به زیرساخت های داوری و گزینش و چینش خوب داورها، تعریف می شود. خوشبختانه ما در بخش داوری دوست داریم کار را با شفافیت و بدون پنهان کاری پیش ببریم و چیزی پوشیده نداریم. حتی اگر داوران ما اشتباهاتی هم داشته باشند به صورت رسمی از سوی سایت رسمی فدراسیون فوتبال اعلام کرده ایم و عقیده داریم که داوری مثل فوتبال است و هر کس که خوب باشد باید قضاوت کنند. ما از لحاظ دستمزدها تغییراتی ایجاد کرده ایم.
خوشحالیم از اینکه بالاترین دستمزد را در منطقه غرب آسیا به غیر از کشور
امارات پرداخت می کنیم و در بخش پرداخت پس از کشورهای کره، ژاپن و امارات
قرار داریم. اگر داوری در ماه 4 بار قضاوت کند، چیزی نزدیک به دو میلیون
تومان درآمد خواهد داشت که پول کمی نیست. هر چند در برابر پول هایی که
هزینه می شود، عدد زیادی نیست.
*مثل اینکه طلب داوران را هم صفر کرده اید؟
خوشبختانه حق الزحمه داوران پرداخت شده و هیچ طلبی وجود ندارد و به لطف ریاست فدراسیون، نایب رئیس فدراسیون فوتبال و رئیس کمیته داوران طلب سه میلیاردی داوران همه لیگ ها در دو سه سال گذشته صفر شد.
*با داورانی که اشتباه می کنند چطور برخورد می کنید؟
با داورانی که اشتباه تاثیر گذار داشتند، طبق آیین نامه و براساس عملکردشان در زمین بازی، برخورد و حتی نزدیک به 4 یا 5 هفته نیز آنها را محروم کردیم اما باید بگویم اشتباهات داوران ایران از سطح استاندارد فیفا هم کمتر است. می خواهم مثالی بزنم، داوران نخبه فیفا در جام جهانی اخیر اشتباهات فاحش و تاثیرگذاری داشتند، در حالی که فیفا بالاترین امکانات را در اختیار داورانش قرار می دهد و نخبه های داوری جهان را در اختیار دارد، اما دیدید که چه اشتباهاتی در جام جهانی اتفاق افتاد و حتی باعث شد فیفا به فکر استفاده از تکنولوژی گل لاین بیفتد، اما به دلیل پرهزینه بودن آن تصمیم گرفت دو داور را پشت دروازه بگذارد تا اشتباهات محوطه جریمه و خط دروازه کاهش پیدا کند، که در این امر موفق بوده و به زودی به صورت رسمی در همه کشورها اجرا خواهد شد.
من می خواهم اینجا از کارشناسان و رسانه ها چیزی بخواهم اینکه به صورت
منصفانه داوری را نقد کنند، چرا که ما عقیده داریم اگر داوران در فشار
باشند نمی توانند آن طور که باید و شاید قضاوت کنند. ما از معدود کشورهای
جهان هستیم که فدراسیون فوتبالش سالی چهار تا پنج هزار مسابقه را برگزار می
کند و چینش داوران برای این همه بازی کار راحتی به نظر نمی آید. ما در
چینش داوری به کیفیت قضاوت و پشتوانه سازی برای آینده فکر می کنیم، طوری که
در حال حاضر نگران نیستیم که دو هفته بعد 6 داور باتجربه را در لیگ برتر
نداریم، چرا که 6 داور جوان به خوبی رقابت های لیگ برتر و لیگ یک آبدیده
شده اند.
*کلاس های داوری چطور برگزار می شود و فرایند ارتقا داوران چطور است؟
ما در کلاس های داوری به رشد و توسعه داوران اهمیت می دهیم و داوران را رصد و ارزیابی می کنیم و به ترتیب داوران از لیگ های دو به یک و به لیگ برتر راه پیدا می کنند و به این ترتیب اگر برنامه داشته باشیم یقینا داوران سریع رشد می کنند و می توانند لیگ برتری شوند. استان توجه به جایگاه نداریم برای ما عملکرد و توانایی داور ملاک و معیار است. حاشیه های یک بازی هم مهم است. در نیم فصل یا پایان فصل به تمامی این ها بررسی می کنیم و اگر داوری عملکرد خوبی داشته باشد او را تشویق می کنیم و همچین اگر یک داور مشکلی داشته باشد با او تعارف نداریم و او را محروم می کنیم.
امسال 4 تا 5 داور به لیگ برتر امسال اضافه شدند. ما هر هفته داوران را
ارزشیابی می کنیم و به فکر پشتوانه سازی و استعدادیابی در داوری هم
هستیم.در دو هفته شش تن از بهترین داورمان را نداشتیم و داوران جوان به
بهترین وجه از قضاوت ها برنیامدند.
*اشتباهات داوران در کلاس های باز آموزی بازبینی می شود؟
بعد از پایان نیم فصل با برگزاری یک دوره بازآموزی برای داوران و کمک داوران، قصد داشتیم تا اشتباهاتی که در طول بازی با توجه به نحوه قضاوت رخ داده را بازبینی و بررسی کردیم. بر همین اساس با نمایش خطاها به داوران و کمک داوران نشان دادیم که تشخیص شان چه بوده و می توانستند چه تصمیمی بگیرند. با برگزاری این دوره بازآموزی، خوشبختانه در نیم فصل دوم مسابقات شاهد داوری های بسیار عالی از داوران بوده. همچنین شرایط ویژه ای را برای کمک داوران مهیا کردیم تا آنها با حضور در دوره باز آموزی به نظراتی که داده اند یا می توانند در طول بازی به داور مسابقه کمک کنند، مهیا کردیم.تشخیص توانایی در آفساید با کمک داور است، نه داور. چون داور در شرایطی نیست که تشخیص دهد اگر صحنه ای اتفاق بیفتد که کمک داور بر اثر زاویه دور و سرعت توپ، تشخیص غلط داده، در این میان داور نیز می تواند اگر به صحنه نزدیک بود اعلام نظر کند. اگر داور تشخیص دهد که پرچم کمک خود را بخواباند، می تواند. وظیفه داوران اجرای عدالت است در بازی. مواردی که مطرح کردم بر اثر آموزش صحیح بود. یکی از مواردی که به داوران و کمک هایشان می تواند کمک کند وجود هدست گوش است که معتقدم فدراسیون در این زمینه باید اقدام کند.
*شما معتقدید که اشتباهات داوری جزئی از بازی است؟
بله معتقدم که جزئی از داوری اشتباهاتی است که وجود دارد. اشتباهاتی که از سوی داور مسابقه رخ می دهد، چون سمت و سو ندارد، آگاهانه نیست و یک خطای انسانی است، پس جزئی از بازی است چرا که دریک بازی می بینیم داور بدون هیچ مشکلی بازی را قضاوت کرده و در یک دیدار بالعکس آن اتفاق می افتد. امکان ندارد که یک فرد 90 دقیقه بدون اشتباه آن هم با جوی که بر ورزشگاه ها حاکم است، تصمیم بگیرد. فیفا اعلام کرده که اشتباه جزئی از داوری است و غیر قابل انکار. حتی اگر در نتیجه بازی نیز تاثیر گذار باشد.
*تیم داوری برای هر بازی به چه صورت مشخص می شود و چینش چگونه است؟
ابتدا نسبت به حساسیت بازی گروه داوری را انتخاب می کنیم و در مواردی نیز چون مرتبا داوران خود را گزینش می کنیم تا کیفیت استاندار قضاوت حفظ شود و پشتوانه سازی کنیم، داوران با تجربه و کمک ها را انتخاب می کنیم در واقع ترکیبی از تجربه و آکادمیک در کنار هم می تواند در روند رو به رشد نحوه قضاوت ها کمک بسزایی کند. در واقع داوران را در هر بازی آنالیز و پس از آن در بازی بعدی اقدام به چینش داوری می کنیم.
*چه پیشنهادی به سرمربیان تیم ها دارید تا برخورد مناسبی با داوری داشته باشند؟
زمانی که تیمی به عنوان تیم حرفه ای در یک مسابقه حضور دارد باید تمامی عوامل و فعالیت هایش حرفه ای باشد. تیم های حرفه ای در دنیا با دانش به روز فعالیت های خود را انجام می دهند و کاری به جز فعالیت های تعریف شده خود ندارند. زمانی که یک مربی تبحری در کار داوری ندارد، نباید اعلام نظر کند. معتقدم باشگاه های ایران باید برای سرمربیان و مربیان خود یک دوره آموزشی داوری بگذارند تا با نحوه قضاوت ها بیشتر آشنا شوند تا هجمه ای که به داوران وارد می کنند از بین رود. در صورت آموزش به کادر فنی تیم ها و حتی بازیکنان،دیگر شاهد اعتراضات نخواهیم بود. سرمربیان ما باید به دنبال علم به روز باشند تا مرتبا با اعلام نظرهای نادرست، عملکرد تیم داوری را زیر سوال نبرند.
*وضعیت بین المللی داوران ایرانی است؟
بالاترین سهمیه داوران بین المللی 6 کشور که ما هم جزو آن هستیم. در فیفا 7 داور و 9 کمک داور بین المللی داریم. امسال در الیت داوری محسن قهرمانی به دلیل اینکه سن اش از 35 سال بالاتر بود در الیت ای اف سی رد شد. در قسمت داوری فوتسال بانوان 3 داور بین المللی داریم در فوتبال ساحلی هم 4 داور داریم و ما بالاترین آمار بین المللی را در آسیا داریم. در کلاس های آمادگی جسمانی داوران از آنها تست آمادگی، چکاب کلی می کنیم و امسال در این کلاس ها از متخصصین تغذیه و روانشناسی هم استفاده کردیم.
*راستی شنیده ایم ترکی و کامرانی فر را آشتی داده اید.
یکی از کارهایی که در تعطیلات نیم فصل در این کلاس انجام دادیم این بود که کامرانی فر و ترکی را با هم آشتی دادیم.
*چه نصیحتی برای داوران دارید؟
نصیحت من به داوران این است که وظیفه شان را صحیح و برابر قوانین فیفا، ای اف سی و کمیته داوران انجام دهند. مسئول آماده شدن داور، خودش است و اگر خود داور تن به کار ندهد و سعی نکند که مدرن شود و هنوز به روش های سنتی پایبند باشد نمی توانند پیشرفت کنند. ما سعی کردیم که امکانات مورد نیاز داوران را فراهم کنیم و در بحث آماده سازی آنها بتوانیم مثمر ثمر باشیم.داوران باید تمرکزشان را بالا ببرند و به بازی فکر کنند.شب قبل از بازی در آرامش باشند و برنامه سفرشان را طوری تنظیم کنند که بتوانند استراحت مناسبی داشته باشند.گوشی های تلفن همراهشان را خاموش کنند.البته ما روز بازی در صورتی که در اتاق داوران موبایل ببینیم به شدت برخورد و جریمه می کنیم.
*چه انتظاری از رسانه های گروهی دارید؟
در هر فصل مسابقاتی بیشتر از 5000 مسابقه رسمی توسط فدراسیون برگزار می شود که باید چیدمان داوری در بخش های مختلف فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی بانوان و آقایان توسط دپارتمان داوری انجام می شود و قطعا حمایت از جامعه داوری باعث خواهد شد داوران ما با انگیزه هر چه بیشتر و با داشتن تمرکز کافی و به دور از هرگونه حاشیه، مسابقات را قضاوت کنند.