لایحه ساماندهی سهمیه‌های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی و اصلاح قوانین سهمیه با عنوان «لایحه توزیع عادلانه فرصت‌ها و امکانات تحصیلی در آموزش عالی» از سوی وزارت علوم و بهداشت به هیأت دولت رفت تا دولت درباره یکی از پرچالش‌ترین آزمون‌های علمی کشور تصمیم‌گیری کند.
اختصاص سهمیه به برخی از افراد خاص در دو دهه گذشته چالش‌های زیادی را در پذیرش دانشجو به وجود آورده است. داوطلبان کنکور بر این باروند که اختصاص سهمیه عدالت آموزشی را زیر سؤال می‌برد و برخی‌ها به خاطر اعمال همین سهمیه‌ها، با وجود داشتن رتبه‌های علمی خوب نتوانستند در دانشگاه و رشته‌ای که می‌خواهند تحصیل کنند. همین اعتراض‌ها موجب شد تا وزیران علوم و بهداشت لایحه توزیع عادلانه فرصت و امکانات تحصیلی در آموزش عالی را تهیه و به هیأت وزیران تقدیم کنند. آنطور که ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش آموزش کشور به «ایران»، می‌گوید: «در این لایحه سهمیه‌های کنکور از ۱۹ مورد به ۳ مورد کاهش یافته است. سهمیه‌های اعضای هیأت‌علمی، بومی گزینی، بومی منطقه‌ای، بومی ناحیه‌ای هم حذف شده است.» در ادامه این گفت وگو را می‌خوانید:
این لایحه دقیقاً به چه مباحثی می‌پردازد و دلایل شما برای اصلاح قانون سهمیه‌ها چه بود؟
ما در این لایحه به دو موضوع توجه کرده‌ایم اول حذف برخی از سهمیه‌ها و موضوع دیگر هم قرار دادن امتیازی مازاد تا ظرفیت اصلی دستخوش تغییرات نشود. هدف اصلی ما در تدوین لایحه این بود که تمام داوطلبان احساس کنند که با آزمونی مواجه هستند که عدالت آموزشی در آن حرف اصلی را می‌زند. در این سال‌ها برخی از داوطلبان اعلام کردند که نمره‌ای که به‌دست آورده‌اند حق‌شان نیست بنابراین ما در این لایحه خواستیم تا ملاک اصلی برای سنجش همه داوطلبان نمره باشد. البته این موضوع را بگویم که در بحث پذیرش دانشجو ضوابط و قوانینی وجود دارد و ما هم بر اساس آن قوانین رفتار کرده‌ایم. ما در تمام این سال‌ها بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی دانشجو پذیرش کردیم. بار‌ها هم گفته‌ایم که هر داوطلب باید بر اساس نمره خودش پذیرش شود، اما سهمیه‌ای که قانون به ما داده می‌گوید به یک دسته از افراد سهمیه‌ای بدهیم و خب این لایحه می‌خواهد تا موضوع سهمیه را حل کند. با این حال لایحه توریع عادلانه فرصت‌ها در آموزش عالی با امضای وزرای علوم و بهداشت به هیأت دولت ارسال شد. ما در این لایحه می‌خواهیم که داوطلبان احساس عدالت آموزشی داشته باشد و مهم‌ترین موضوع برای ما این است که از این پس تمامی داوطلبان بدون هیچ قید و شرطی با نمره پذیرش شوند.
یعنی از سال آینده هیچ امتیاز یا سهمیه‌ای به داوطلبان داده نمی‌شود؟
در این لایحه تأکید کرده‌ایم اگر قرار است امتیازی به افراد خاص داده شود به‌صورت مازاد سهمیه اختصاص پیدا کند. بیش از ۱۹ نوع سهمیه‌بندی در کنکور داشته‌ایم و حالا ما پیشنهاد داده‌ایم که این سهمیه به ۳ مورد برسد. اگر پیشنهاد ما در دولت تصویب شود از این پس فقط سهمیه ایثارگران، مناطق محروم و استعداد‌های درخشان وجود دارد. سهمیه‌های بومی گزینی، بومی منطقه‌ای، بومی قطب و بومی ناحیه‌ای و فرزندان اعضای هیأت علمی، سهمیه‌های قهرمانان، حافظان قرآن، بهیاری و کشاورزی را حذف کرده‌ایم. همچنین سهمیه مناطق محروم هم دستخوش تغییرات جدی شده است و تنها بر اساس نیاز منطقه‌ای و مصوبه شورای گسترش دانشگاه‌ها اعمال می‌شود.
سهمیه داوطلبان ایثارگر؛ مناطق محروم و استعداد‌های درخشان در این لایحه چگونه پیش‌بینی شده است؟
تمام سهمیه‌ها ۵ درصد و مازاد بر ظرفیت اسمی دفترچه شد
اعتراض همیشگی داوطلبان به سهمیه اعضای هیأت علمی بود و حالا شما اعلام کردید که سهمیه اعضای هیأت علمی در این لایحه حذف خواهد شد. سال گذشته چه تعداد از فرزندان اعضای هیأت علمی از این سهمیه استفاده کردند؟
فرزندان اعضای هیأت علمی از تسهیلاتی برخوردارند. آن‌ها وقتی قبول شدند می‌توانند بر اساس آیین نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی از آیین نامه نقل و انتقال برای رفتن به شهر محل خدمت پدرشان استفاده می‌کنند. اگر امتیاز‌ها را نداشته باشند به‌صورت انتقال مشروط یا میهمان می‌روند. این هم تسهیلات قابل توجهی بود که حذفش کردیم. سال گذشته در حدود ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ نفر از فرزندان اعضای هیأت علمی از این تسهیلات استفاده کردند. حدود ۸۰ درصد از فرزندان اعضای هیأت علمی از تسهیلات نقل و انتقال استفاده کردند و حدود ۲۰ درصد هم تغییر رشته دادند.
در این لایحه وضعیت نمره و سهمیه ایثارگران چه میزان پیش بینی شده است و سال گذشته چه تعداد داوطلب از سهمیه ایثارگران استفاده کردند؟
سهمیه ایثارگران هم در این لایحه مازاد شد. طبق قانون سهمیه آن‌ها ۳۰ درصد بود که ما به ۵ درصد رساندیم. ضمن اینکه حدنصاب ایثارگران در آزمون‌ها از ۷۰ درصد نمره آخرین نفر به ۸۵ درصد نمره آخرین نفر تغییر کرده است. براساس آمار‌های ما در سال گذشته ۲۹۷ نفر از خانواده شهدا، ۱۰ هزار و ۷۳۵ نفر ایثارگر ۲۵ درصد، ۴۹ نفر رزمنده، ۳۷ هزار و ۵۸۱ نفر ایثارگر ۵ درصد بر اساس قانون سهمیه‌ها پذیرش گرفته‌اند.
این لایحه شامل داوطلبان علوم پزشکی هم می‌شود؟
این لایحه شامل همه مقاطع تحصیلی و تمامی دانشگاه‌های کشور است.
منبع: ایران
