بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی از بازار مسکن در مهر ماه امسال، اجاره بها در این ماه نسبت به مهر مال سال گذشته (مهر ۹۷) حدود ۳۵ درصد (۳۴.۸ درصد) افزایش داشته است.
علی رغم آنکه برخی کارشناسان معتقدند افزایش قیمت مسکن، یکی از مؤلفه های افزایش اجاره بها محسوب می شود، روند قیمت مسکن از ابتدای اردیبهشت ماه امسال روند نزولی در پی گرفته ولی سرعت رشد اجاره بها ناگهان از شیب متعادل خود خارج شده و از ابتدای خرداد ماه امسال ناگهان از ۲۰ درصد (نسبت به ماه مشابه سال قبل از آن) به ۳۵ درصد در مهر ماه امسال (نسبت به مهر ۹۷)رسیده است.
برخی کارشناسان اقتصاد مسکن بر این اعتقادند دو گانگی رشد قیمت مسکن (خرید و فروش) و اجاره بها در ماه های اخیر، دو دلیل عمده دارد: نخست آنکه کاهش قیمت مسکن به دلیل کاهش شدید معاملات بوده و از آنجا که تعداد متقاضیان دریافت مسکن کاهش نداشته، لذا تقاضا از شکل خرید و فروش به شکل رهن و اجاره تغییر فاز داده است که با توجه به انباشت تقاضا، اجاره بها نیز افزایش شدیدی یافته است. دوم آنکه علت عدم کاهش اجاره بها نسبت به قیمت مسکن می تواند به دلیل تأخیر زمانی اعمال این تغییرات از قیمت خرید و فروش به نرخ رهن و اجاره باشد که با یک بازه زمانی، با تأخیر این اتفاق رخ می دهد. بنابراین احتمال کاهش اجاره بها در ماه های آتی وجود دارد.
همچنین گزارش مرکز آمار ایران از بازار اجاره بها در بهار امسال حاکی است در پایان بهار امسال نیز نسبت به فصل مشابه سال قبل (بهار ۹۷) فشار اجاره بها بر خانواده های تهرانی ۳۵ درصد بوده است.
این در حالی است که بر اساس گزارش بانک مرکزی، اجاره بها در فروردین امسال نسبت به فرودین ۹۷ رشد ۲۰ درصدی داشته و در آخرین ماه بهار امسال نسبت به ماه مشابه در سال گذشته (خرداد ۹۷)، رشد اجاره بها به ۲۵ درصد افزایش یافته است.
همچنین مرکز آمار، میانگین پرداخت اجاره بها در شهر تهران برای واحدهای با متوسط متراژ ۸۰ متر و عمر بنای ۱۴ سال را ماهانه ۴۰ هزار تومان در هر متر مربع با در نظر گرفتن سه درصد ودیعه مسکن عنوان کرده است. به عبارت دیگر، مستأجران واحدهای ۸۰ متری در تهران به طور متوسط ماهانه ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در فصل بهار اجاره پرداخت کرده اند.
در صورتی که گزارش بانک مرکزی در خصوص رشد اجاره بها را ملاک عمل قرار دهیم، نرخ رهن و اجاره در ابتدای پاییز امسال ۳۵ درصد رشد کرده است در حالی که در ماه مشابه سال قبل (مهر ۹۷) رشد این شاخص ۱۵ درصد بوده است.
از سوی دیگر قیمت مسکن در مهر ۹۷ رشد ۸۰ درصدی نسبت به مهر ۹۶ داشته اما در مهر امسال نسبت به مهر ماه سال گذشته، این افزایش حدود ۴۰ درصد بوده است.
خاطرنشان می شود، مازیار حسینی معاون سابق مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی نیز در نشست خبری خود در زمستان سال گذشته اعلام کرده بود بررسی های این معاونت و دفتر برنامه ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی نشان می دهد تورم عمومی بر اجاره بها اثرگذار است و قیمت مسکن در تعیین اجاره بها تأثیری ندارد.
این در حالی است که تورم عمومی نیز بر اساس اعلام مرکز آمار ایران در ماه های گذشته روند نزولی داشته است.
در هر صورت کارشناسان اقتصاد مسکن اگرچه عوامل متعددی را در تعیین نرخ اجاره بها مؤثر می دانند، اما با این حال تأثیر افزایش قیمت مسکن در افزایش اجاره بها محرز است که علت مؤثر نبودن کاهش قیمت مسکن در ماه های اخیر بر بازار رهن و اجاره مسکن، به دلیل تأخیری بودن این اثرگذاری است.
