تسنیم: مدیرکل مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست گفت: مطالعه‌ای نشان می‌دهد با نوسازی ۱۰ درصد ناوگان حمل‌ونقل تهران، آلودگی هوا تا ۴۰ درصد کاهش می‌یابد. ناوگان فرسوده، یکی از عوامل اصلی آلودگی در پایتخت است.
تهران صبحی دیگر را زیر سایه آلودگی آغاز می‌کند، با هوایی که بوی دود می‌دهد و آسمانی که نه آبی است و نه مه‌آلود، بلکه خاکستری و خفه‌کننده. این روزها، آلودگی هوا دیگر نه فقط معضلی زیست‌محیطی، بلکه بحرانی انسانی است که زندگی میلیون‌ها نفر را در این شهر تحت تأثیر قرار داده است.
سال گذشته، تهران بیش از ۲۰ روز تعطیلی به دلیل آلودگی شدید هوا را تجربه کرد، روندی که در سال جاری نیز تکرار شده و حتی شدت گرفته است. مدارس، ادارات، و مشاغل بار‌ها مجبور به تعطیلی شدند، اما این تعطیلی‌ها راهکاری موقت برای مشکلی است که هر روز عمیق‌تر می‌شود.
درحالی‌که باد‌های پاییزی اندکی از شدت آلودگی می‌کاهند، رسیدن فصل سرما و وارونگی دما بار دیگر زنگ خطر را برای پایتخت به صدا درمی‌آورد و تداوم این روند باعث شده تا فکر کنیم آیا تهران راهی برای بازگشت به هوایی پاک‌تر پیدا خواهد کرد؟
اسقاط خودرو؛ تکلیف مهمی که روی زمین ماند
در تهران، ناوگان حمل ونقل (خودرو، موتورسیکلت، اتوبوس، تاکسی و...) فرسوده یکی از اصلی‌ترین منابع انتشار آلودگی هوا هستند. این خودرو‌ها با مصرف سوخت بالا و تکنولوژی قدیمی، سهم عمده‌ای در تولید ذرات معلق و گاز‌های آلاینده دارند و کاهش آلودگی هوای کلانشهر‌هایی مثل تهران بدون برنامه جدی برای اسقاط این وسایل حمل‌ونقل فرسوده ممکن نیست.
با این وجود روند اسقاط در کشور بسیار کند است و بر اساس آمار از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱، کمتر از ۳۰ درصد هدف‌گذاری برای اسقاط خودرو محقق شده است.
در رابطه با این موضوع، احمد طاهری؛ مدیرکل مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست به تسنیم می‌گوید: مهمترین قانون کشور ما درباره آلودگی هوا، قانون هوای پاک مصوب سال ۱۳۹۶ است که در این قانون بیش از ۱۷۰ تکلیف برای ۱۱ دستگاه اجرایی مشخص شده که باید به آن عمل می‌شده است، اما در اکثر موارد این اتفاق نیفتاده است.
وی افزود: شرایطی که درحال حاضر در آن قرار داریم، نتیجه اجرا نشدن تکالیف حوزه آلودگی هوا برای سال‌های متوالی است که اسقاط خودرو نیز یکی از همین تکالیف بوده است. البته دیدگاه ما نباید این باشد که هیچ کاری انجام نشده است و اگر رویکرد ما این باشد یعنی اینکه از این به بعد هم کاری انجام نمی‌شود.
مدیرکل مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به برخی اقدامات مثبت گفت: ما در سال‌های گذشته موضوع سرب در بنزین را داشتیم، اما اراده کشور این بود که حذف شود و این اتفاق افتاد. همچنین تا سال ۱۳۹۴، موضوع آلایندگی ناشی از مقادیر بالای سولفور در سوخت دیزل را در کلانشهرها داشتیم که مقادیری بالا به اندازه ۴ تا ۵ هزار ppm بود، اما اکنون بسیار کم شده است؛ لذا رفع آلودگی هوا در کلانشهرها شدنی است و اقداماتی نیز انجام شده، اما کافی نبوده است.
طاهری با تأکید بر اینکه وضعیت هوای تهران و سایر کلانشهرها به هیچ وجه قابل قبول نیست و کسی در این مورد شکی ندارد، گفت: مهمترین سهم در آلودگی هوای تهران مربوط به ناوگان حمل‌ونقل (خودرو سواری شخصی، موتورسیکلت اتوبوس، تاکسی و...) است که سهم آن در آلاینده‌های ذرات حدود ۶۰ درصد و در آلاینده‌های گازی حدود ۸۰ درصد است.
وی ادامه داد: بر اساس یک مطالعه در سال ۱۳۹۵، میزان انتشار ۱۷ هزار خودرو سواری بررسی شده و نتیجه نشان می‌دهد که حدود ۴۰ درصد انتشار ناوگان حمل‌ونقل از ۱۰ درصد این ناوگان است. این یعنی اگر تنها ۱۰ درصد ناوگان ما نوسازی شود و فرسوده‌ها از رده خارج شود، ۴۰ درصد آلایندگی هوا در تهران کاهش پیدا می‌کند.
مدیرکل مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: طبق قانون هوای پاک ملزم بودیم که ناوگان فرسوده را از رده خارج کنیم، اما اکنون ۲۴ میلیون ناوگان حمل‌ونقل فرسوده در کشور داریم. متأسفانه در سال‌های گذشته توجه به این موضوع زیاد نبود و اهمیت آن درک نشده بود. یکی از قوانینی که مجلس برای رسیدن به این هدف تصویب کرد، این بود که به ازای تولید هر ۴ خودرو در کشور یک خودرو از رده خارج شود، اما تغییراتی در قانون اتفاق افتاد و نتیجه این شد که به ازای تولید هر خودرو، ۱.۵ درصد مبلغ آن به صندوقی در وزارت صمت واریز شود.
واردات خودرو به روند اسقاط کمک کرد
طاهری افزود: این تغییر قانون باعث شد که تعداد خودرو فرسوده ما که از رده خارج می‌شد به شدت کاهش پیدا کند و در سال ۹۹ ما در قبال تولید و شماره‌گذاری یک میلیون خودرو، تنها ۶ هزار خودرو فرسوده را از رده خارج کردیم. این یعنی پول اسقاط را داده‌ایم، اما اسقاط انجام نشده است! این مورد باعث افزایش ناوگان حمل‌ونقل، مصرف بیشتر سوخت و در نتیجه تشدید آلاینده‌ها بود.
وی بیان کرد: با آیین‌نامه‌ای که در اواخر ۱۴۰۲ تصویب شد، روال اسقاط خودرو تغییر کرد و منجر شد که آمار اسقاط بالا برود. همچنین واردات خودرو نیز کمک کرد تا تعداد اسقاط افزایش پیدا کند. در سال ۱۴۰۲، ۷۰ هزار خودرو از رده خارج شد و در سال ۱۴۰۳ این آمار تا الان به ۲۰۰ هزار خودرو رسیده است.
مدیرکل مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در پایان گفت: این مورد به وضوح نشان می‌دهد که در قانون هوای پاک، اجرای قانون تنها به بودجه مربوط نیست و گاهی با یک آیین‌نامه می‌توان گام بزرگی برداشت.
