سباستین رابین در نشنال اینترست نوشت: برنامه ریزان نظامی ایران با چالش نظامی اجتناب ناپذیری روبرو هستند: آماده شدن برای دفاع در مقابل یکی از قوی ترین نیروهای هوایی در دنیا. یگان هوایی ایران عمدتا از جنگنده های قدیمی متعلق به دهه 1970 تشکیل شده است. به همین خاطر تهران تصمیم گرفت که در سال های اخیر بر روی طیف متنوعی از سیستم های موشکی زمینه به هوا در نیروی هوایی ارتش و همچنین نیروی سپاه پاسداران تمرکز کند.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: این سامانه ها در مجموع یک سیستم دفاع هوایی یکپارچه را تشکیل داده اند که توانایی هدف قرار دادن تهدیدات در زوایا، سرعت ها و فواصل مختلف را دارد.
ایران دارای چندین سیستم موشکی زمین به هوا است که تقریبا نیم قرن پیش از آمریکا و اروپا وارد شده بودند. البته آن ها در این مدت از دسترسی به قطعات یدکی و موشک های جدید محروم شده بودند. تهران همچنین تعداد محدودی سامانه موشکی را از روسیه و چین خریداری کرده است.
بنا براین، مهندسان ایران برای پر کردن شکاف های موجود نمونه های مدرنی از سیستم های قدیمی را مهندسی معکوس کرده اند. در طول دهه گذشته سیستم های طراحی شده در ایران از بسیاری لحاظ از جمله برد، سرعت و دقت بهبود پیدا کرده اند.
اما به منظور تحلیل سیستم های موشکی ایران بهتر است بر روی نمونه های خارجی که از روی آن ها الگوبرداری شده اند تمرکز کنیم.
سامانه های دوربرد
اس-300
این سامانه هدایت شونده برای چندین دهه سیستم دفاع هوایی اصلی روسیه بود تا اینکه توسط سیستم پیشرفته تر اس-400 جایگزین شد. این سیستم با کمک ترکیبی از موشک های دوربرد و میان برد می تواند به طور هم زمان حداکثر سی و شش جنگنده دشمن را تا فاصله 120 مایلی هدف قرار دهد.
ایران در سال 2007 پنج واحد سامانه اس-300 را سفارش داد، اما در نهایت تحریم های آمریکا آقای مدودوف، رئیس جمهور سابق روسیه را وادار کردند که تحویل این جنگ افزارها را لغو کند.
اما تهران در سال 2011 اعلام کرد که سامانه ای مشابه با اس-30 با نام باور 373 را توسعه خواهد داد. این سامانه از موشک های سیاد 3 یا سیاد 4 استفاده می کند که از موشک های آمریکایی الگوبرداری شده اند. مطابق با گزارش های منتشر شده باور 273 دارای برد 155 مایل است.
اما بعد از امضای توافق هسته ای برجام بین ایران و قدرت های جهانی در سال 2015، روسیه در نهایت چهار سامانه اس-300 را به ایران تحویل داد. این سامانه ها در حال حاضر در تهران، اصفهان و بوشهر مستقر شده اند.
ایران همچنین دارای سی سامانه موشکی دور برد اس-200 است که در تهران، بندرعباس، همدان و اصفهان مستقر شده اند. این سامانه متعلق به دوران شوروی سابق است. این موشک ها دارای برد 150 مایل و حداکثر سرعت 6 ماخ هستند. ایران توانست نمونه های جدیدی همچون سامانه فجر-8 را بر اساس این سیستم طراحی کند.
سامانه های میان برد
سامانه های موشکی زمین به هوای میان برد می توانند برای هدف قرار دادن جنگنده های نزدیک موثر باشند. سامانه آر آی ام-66 یک سیستم موشکی میان برد بود که در اواخر دهه 1960 بر روی کشتی های جنگی آمریکا استفاده میشد. آمریکا پیش از انقلاب اسلامی این سامانه ها را به تهران فروخته بود.
ایران در سال 2013 سامانه سیاد-2 را که از سیستم آر آی ام-66 الگو برداری شده است معرفی کرد. سیاد-2 دارای حداکثر سرعت 4.5 ماخ و برد چهل و شش مایلی است. این سیستم میتواند به طور هم زمان به شش هدف حمله کند. ایران در ماه ژوئن 2019 یک پهپاد جاسوسی آمریکا را با استفاده از این سامانه سرنگون کرده بود.
موشک هاوک
موشک های هاوک هدایت شونده به عنوان اولین سامانه موشکی زمین به هوایی آمریکا در نظر گرفته می شوند. مدل ام آی ام-23 دارای حداکثر برد 25 مایل و سرعت 2.4 ماخ است. آمریکا چندین مورد از این سامانه را به ایران فروخت. این سامانه در طول جنگ ایران-عراق مهم ترین سیستم دفاع هوایی ایران بود و چهل جنگنده میگ-23 و سوخو-22 عراق را سرنگون کرد.
ایران اولین بار موشکی با نام شاهین را از مدل آمریکایی خود الگو برداری کرد. موشک شلمچه نیز نسخه بهبود یافته شاهین است.
سامانه موشکی زمین به هوایی اس-75
سامانه اس-75 شوروی اولین سیستم موشکی زمین به هوا بود که در جنگ مورد استفاده قرار گرفت. این سامانه از موشک های وی-750 استفاده می کند که دارای سرعتی سه برابر سرعت صوت هستند. این سامانه می تواند جنگنده های دشمن را تا فاصله بیست و هشت مایلی هدف قرار دهد.
چینی ها توانست سامانه های اچ کیو-1 و اچ کیو-2 را با الگو برداری از این سیستم شوروی طراحی کنند. ایران توانست چهارده سامانه اچ کیو-2 را از چین خریداری کند. علاوه براین، سامانه مدرن سازی شده سیاد-1 نیز بر اساس این نمونه قدیمی طراحی شده است.
سامانه های کوتاه برد
سامانه های دفاع هوایی کوتاه برد می توانند از سربازان و پایگاه های نظامی حساس در مقابل پهپادها، جنگنده ها و بالگردهای دشمن دفاع کنند.
سامانه کروتال
این سامانه در دهه 1970 توسط فرانسه توسعه یافته بود و بر روی کشتی های جنگی استفاده شده است. ایرانی ها توانستند از طریق چین به نمونه مدرنی از این سامانه دست پیدا کنند. تهران همچنین در سال های بعد سامانه های دفاع موشکی یا زهرا و هرز-9 را در داخل کشور تولید کرد.
ایران همچنین دارای سیستم های هدایت نوری راپیر است که در دهه 1970 توسط بریتانیا تولید شده بودند. تهران در سال 2007 بیست و نه سامانه موشکی تور ام-1 را از روسیه خریداری کرد. موشک های ضد هوایی قائم نیز در یگان هوایی ایران حضور دارند.
به طور خلاصه، ایران دارای طیف گسترده ای از سامانه های دفاع هوایی قدیمی و مدرن است. تهران همچنین در سال های اخیر نمونه های بومی را از سامانه های قدیمی الگوبرداری کرد. این سیستم ها قدرت بازدارندگی ایران در مقابل حملات هوایی را افزایش داده اند. جنگنده هایی که از قابلیت رادار گریزی برخوردار نباشند در مقابل سیستم دفاعی ایران آسیب پذیر خواهند بود.
سامانه لبیک شبیه به واحد‌های نقطه زن راکت‌های جامد فاتح ۱۱۰ به نظر می‌رسد، اگرچه سطوح کنترل مثلثی آن وارونه شده اند. این کیت هدایت کننده بین موتور راکت و کلاهک متصل میشود تا بتواند پرتابه را به سمت هدف خود هدایت کند. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که میتوان از این سامانه برای شلیک راکت‌های توپخانه‌ای زلزال نیز استفاده کرد.
