سرویس تاریخ «انتخاب»: غروب چهارشنبه، ۱۲ مهر ۱۳۵۷، امام خمینی پس از ۱۳ سال اقامت در تبعیدگاه دوم خود یعنی کشور عراق، به قصد ورود به کشور کویت همراه با حاج سید احمد آقا خمینی به مرز کویت عزیمت کردند اما مقامهای کویتی مانع ورود ایشان و فرزندشان به کویت شدند.
روزنامه کیهان، فردای آن روز، یعنی پنجشنبه ۱۳ مهر ۱۳۵۷، به نقل از خبرگزاری فرانسه در این باره نوشت: «کمیته دفاع از حقوق بشر و پیشبرد آن در ایران» دیروز [چهارشنبه ۱۲ مهر ۱۳۵۷] در پاریس اعلام داشت که حضرت آیتالله العظمی خمینی پس از فشارهایی که دولت عراق به ایشان وارد آورده، تصمیم گرفتهاند عراق را ترک کنند. کمیته نامبرده در بیانیهای که برای خبرگزاری فرانسه فرستاده شد اعلام داشت که آیتالله العظمی خمینی غروب چهارشنبه [۱۲ مهر ۱۳۵۷] به مرز کویت و عراق رفتند اما مقامات کویتی به ایشان اجازه ورود به کشور را ندادند. «کمیته دفاع از حقوق بشر و پیشبرد آن در ایران» در بیانیه خود خطاب به مقامات کشورهای نامبرده و آرای جهانی خواستار پایان یافتن اعمال فشار به حضرت آیتالله العظمی خمینی و صدور اجازه ورود ایشان به کویت شده است.»
سفارتهای عراق و کویت: اطلاعی نداریم!
خبرنگار کیهان بامداد روز پنجشنبه ۱۲ مهر ۱۳۵۷ برای به دست آوردن اطلاع بیشتر درباره تصمیم امام خمینی و محل اقامت ایشان با سفارت عراق تماس گرفت، اما سخنگوی سفارت عراق اظهار داشت که خود نیز این خبر را از خبرگزاری دریافت کرده و هیچگونه اطلاع دیگری از آن ندارد. سخنگوی سفارت کویت در تهران نیز از ماجرای عزیمت امام خمینی به مرز کویت اظهار بیاطلاعی کرد.
بنیاحمد: آیتالله العظمی خمینی به الجزایر میروند
احمد بنیاحمد [نماینده تبریز در مجلس شورای ملی و مخالف حکومت پهلوی] آخر وقت پنجشنبه ۱۳ مهر ۱۳۵۷ در مورد وضعیت امام خمینی به خبرنگار کیهان اعلام کرد: «آیتالله العظمی خمینی دیشب [شامگاه چهارشنبه ۱۲ مهر ۱۳۵۷] به طرف کویت حرکت کردهاند و چون دولت کویت به ایشان اجازه ورود نداده است آیتالله در مرز کویت مستقر هستند تا اجازه ورود به کویت و یا عبور از مرز کویت برای عزیمت به یک کشور دیگر بگیرند. دیشب آقای قطبزاد، فردی که با آیتالله العظمی خمینی در تماس است، با ایشان تماس برقرار کرد و آیتالله العظمی خمینی اظهار داشته بودند که اگر این وضع تا یک هفته دیگر ادامه داشته باشد عراق را ترک خواهند کرد و به الجزایر خواهند رفت.» (کیهان؛ پنجشنبه ۱۳ مهر ۵۷)
بنیاحمد افزود: «گروه کثیری از ایرانیان طرفدار آیتالله العظمی خمینی هماکنون به سوی مرز کویت در حرکت هستند و در نظر دارند که دولت کویت را متقاعد کنند که اجازه عبور به ایشان بدهند. همچنین در کشورهای اروپایی طرفداران آیتالله العظمی خمینی به سفارتخانههای کویت مراجعه کردهاند تا اجازه دهد آیتالله العظمی خمینی وارد کویت شوند و چند ساعت یا چند روز در این کشور بمانند تا تصمیم نهایی خود را در مورد کشور مورد اقامتشان اتخاذ نمایند.» (کیهان؛ پنجشنبه ۱۳ مهر ۵۷)
دولت ایران: اقامت ایشان در هر کشور که مورد نظرشان باشد بلامانع است
سخنگوی وزارت خارجه در مورد عزیمت امام خمینی و فرزنداش به مرز کویت گفت: «دولت ایران از این جریان قبلا اطلاعی نداشته است [و] در صدد تحقیق راجع به چگونگی این مطلب است.» وی همچنین اضافه کرد: «اقامت ایشان در هر کشور که مورد نظشان باشد از نظر دولت ایران بلامانع است.» (کیهان؛ پنجشنبه ۱۳ مهر ۵۷)
برادر امام: آیتالله خمینی موقتا در بصره هستند
حضرت حجتالاسلام آقای حاج سید مرتضی پسندیده، برادر حضرت آیتالله العظمی آقای روحالله موسوی خمینی، در این باره به کیهان، مورخ پنجشنبه ۱۳ مهر ۵۷، گفتند: «بعدازظهر دیروز [چهارشنبه ۱۲ مهر ۵۷] حضرت آیتالله العظمی خمینی همراه با فرزند گرامی خود، حضرت حجتالاسلام حاج احمد آقا خمینی، و ماموران عراقی از شهر مقدس نجف اشرف به قصد کویت حرکت کردند، اما ماموران کویتی به دستور دولت کویت از ورود ماموران عراقی و حضرت آیتالله العظمی خمینی و فرزندشان به آن کشور جلوگیری کردند. حضرت آیتالله و همراهان ناگزیر مدتی در یکی از نقاط مرزی عراق و کویت به نام «صفوان» متوقف شدند و سپس عازم بصره شدند.
حضرت آیتالله العظمی خمینی هماکنون در بصره به سر میبرند و ما اطلاع دقیقی از ایشان و همچنین فرزندشان حضرت حجتالاسلام حاج احمد آقا خمینی نداریم. تنها خبری که به ما رسیده این است که حضرت آیتالله العظمی خمینی قصد دارند به کشور سوریه عزیمت فرمایند ولی تاکنون این موضوع به طور دقیق مورد تایید نیست و تصمیم معظمله در این زمینه بعدا اعلام خواهد شد. هرچند از جزئیات رفتار ماموران عراقی با حضرت آیتالله العظمی خمینی و فرزندشان حضرت حجتالاسلام آقای حاج احمد آقا خمینی اطلاع نداریم اما باید بگوییم که معظمله عقیده دارند که آنچه برای ایشان پیش آید از جانب حضرت باریتعالی و خیر و صلاح است و بدین جهت هیچگاه از وقوع چنین حوادثی نگران و ناراحت نیستند و ما نیز که از بستگان پیشوای عالیقدر عالم تشیع هستیم از عقاید ایشان پیروی میکنیم و نگرانی و ناراحتی نداریم.»
حدود ساعت ۵ بعدازظهر رئیس گمرک آمد. مردی حدود ۵۰ سال سن با قیافه سوخته عربی و با لباسهای کویتی، کوتاهقد و چاق بود. بعد از مدتی صحبت با صراحت گفت که شما نمیتوانید وارد کویت بشوید. و این دستور از جانب شخص «امیر» است. بحث ما با او بیفایده بود. تهدید و تطمیع هم اثری نداشت. اما چون امام اظهار کرده بودند که دیگر حاضر نیستند به نجف برگردند، میخواستیم که به یک ترتیبی از راه کویت خارج شویم، لذا به او پیشنهاد شد که با توجه به دستورات دولت کویت دیگر قصد ماندن در کویت را نداریم، اما اجازه بدهید که ما یکسره از مرز به فرودگاه کویت و از آنجا با اولین هواپیما که از کویت پرواز میکند، به هر کجا که باشد برویم. ولی آن را قبول نکرد. به او گفته شد که اگر نگران هستید که ما پس از ورود به شهر به جای رفتن به فرودگاه در شهر بمانیم، میتوانید ما را تحت نظر ماموران خودتان به فرودگاه ببرید. باز قبول نکرد و اصرار ما هم بیفاید ه بود.