سرویس تاریخ «انتخاب»: به دنبال حمله نیرو‌های نظامی متفقین به ایران در سوم شهریور ۱۳۲۰، رضاشاه با مشورت وزیران تصمیم به عزل نخست‌وزیر علی منصور و انتخاب نخست‌وزیر جدید گرفت. با این کار می‌خواست به متفقین این پیام را برساند که در سیاست‌های کلی کشور تغییرات عمده‌ای حاصل خواهد شد. در پی این تصمیم، محمدعلی فروغی روز پنجشنبه، ششم شهریور ۱۳۲۰ برای گرفتن رای اعتماد کابینه خود راهی مجلس شد. جریان جلسه فوق‌العاده مجلس مزبور را که روزنامه اطلاعات در تاریخ پنجشنبه ۶ شهریور ۱۳۲۰ منتشر کرده، در پی می‌خوانید:
تشکیل جلسه
ساعت ۸ و ۴۵ دقیقه زنگ جلسه علنی زده شد و مجلس به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل یافت.
صورت مجلس پیش خوانده و تصویب شد، سپس آقای رئیس مجلس اظهار نمودند:
نطق آقای رئیس:
«به طوری که خاطر آقایان مستحضر است مقرر بود جلسه آینده مجلس روز یکشنبه نهم شهریور تشکیل گردد، ولی دولت لازم دید برای اظهاراتی که دارند جلسه فوق‌العاده‌ای بشود. این بود که به آقایان اطلاع داده شد که در مجلس حضور یابند. اکنون آقای نخست‌وزیر بفرمایند.»
معرفی هیات دولت جدید
در این موقع آقای فروغی، نخست‌وزیر، پشت میز خطابه رفته و هیات‌دولت جدید را به شرح زیر معرفی نمودند:
آقای فروغی، نخست‌وزیر:
«ارداه مقدس ملوکانه بر این قرار گرفته است که بنده [ناخوانا]به این‌که هیات دولت را تشکیل بدهم؛ بنابراین هیات دولت را به این ترتیب به محضر محترم مجلس شورای ملی معرفی می‌نمایم:
آقای آهی؛ وزیر دادگستری
آقای سهیلی؛ وزیر امور خارجه
آقای علم؛ وزیر پست و تلگراف
آقای مرآت؛ وزیر فرهنگ
آقای دکتر سجادی؛ وزیر راه
آقای عامری؛ وزیر کشور
آقای سرلشگر نخجوان؛ کفیل وزارت جنگ
آقای وثیقی؛ کفیل وزارت بازرگانی
آقای گلشاییان؛ کفیل وزارت دارایی
آقای رام؛ رئیس کل کشاورزی
وزیر پیشه و هنر بعدا معرفی خواهد شد.»
فرمایشات آقای نخست‌وزیر:
«خاطر آقایان نمایندگان محترم از نیات مقدس اعلیحضرت همایون شاهنشاهی درباره اصلاحات و پیشرفت امور کشور کاملا مستحضر است و در ضمن برنامه‌هایی که مکرر از طرف دولت‌های [ناخوانا] پیشنهاد مجلس شورای ملی شده است ملاحظه فرموده‌اند؛ بنابراین دولت امروزی به ورود در برنامه تفصیلی حاجتی نمی‌بیند. همین‌قدر به استحضار خاطر نمایندگان محترم می‌رساند که با نهایت متانت در حفظ مناسبات حسنه با دول خارجه مخصوصا همسایگان و تعقیب اصلاحاتی که منظور نظر اعلیحضرت همایونی و عموم مردم است خواهند کوشید.
ضمنا خاطر آقایان محترم را مستحضر می‌سازد که، چون به طوری که [ناخوانا] آگاهی دارند، دولت و ملت ایران صمیمانه طرفدار صلح و مسالمت بوده و می‌باشد برای این‌که این نیت تزلزل‌ناپذیر کاملا بر جهانیان مکشوف گردد، در این موقع که از جانب دو دولت شوروی و انگلستان اقدام به عملیاتی شده که ممکن است موجب اختلال صلح و سلامت گردد دولت به پیروی نیات صلح‌خواهانه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به قوای نظامی کشور هم‌اکنون دستور می‌دهد که از هرگونه عملیات مقاومتی خودداری نمایند تا موجبات خون‌ریزی و اخلال امنیت مرتفع شود و آسایش عمومی حاصل گردد.»
نطق آقایان نمایندگان
آقای صدر:
«در عین حال که ملت نگران اوضاع حاضره بوده با امیدواری کاملی [ناخوانا]به نیات مقدسه شاهنشاه محبوب خود در حفظ مناسبات دوستانه با دو دولت همسایه [ناخوانا]و دارد انتظار می‌رود که اقدامات موثر و فوری به عمل آید. اینک که هیات دولت جدید معرفی می‌شوند به واسطه حسن اعتمادی که ملت به هیات دولت فعلی دارد این امیدواری [ناخوانا]وسیله اطمینان و آسایش خاطر ملت بهتر فراهم می‌شود و اینک انتظار داریم که هیات دولت با جدیت در بهبودی اوضاع کوشش کرده نتیجه را به مجلس اعلام فرمایند.»
آقای موید احمدی:
«مجلس و ملت ایران کاملا به نیات مقدسه اعلیحضرت در اصلاح و پیشرفت امور کشور اطمینان دارد؛ و علاوه این هیات دولت حاضر که به ریاست آقای فروغی معرفی شد کاملا طرف اطمینان ملت و مجلس شورای ملی هستند و مجلس شورای ملی منتظر است نتیجه اقدامات سریعه هیات دولت را در اصلاح کلیه امور کشور خاصه اوضاعی که اخیرا پیش آمده ملاحظه کنند. امید است هرچه زودتر نتیجه اقدامات دولت به عرض مجلس شورای ملی برد که موجب رفع نگرانی عمومی گردد.»
تقاضای رای اعتماد
آقای فروغی، نخست‌وزیر:
«اجازه می‌فرمایید آقایان –، چون هیات دولت باید هرچه زودتر مشغول کار شود بنده تقاضا دارم که مجلس محترم شورای ملی نظر خودشان را نسبت به آن بفرمایند.»
در این موقع با ورقه نسبت به هیات دولت رای اعتماد گرفته شد و کلیه نمایندگان حاضر در مجلس ورقه سفید دادند و در نتیجه به اتفاق آرای به هیات دولت رای اعتماد داده شد.
جلسه
دو ساعت و سه ربع پیش از ظهر مجلس ختم و جلسه آینده به روز یکشنبه نهم شهریور موکول و دستور لوایح موجوده معین گردید.
می‌گفتند در آذربایجان مردم و قشون خوب جلوی روس‌ها درآمده‌اند و مردم نان و آذوقه به سربازان می‌دادند و با کارد می‌جنگیدند، به طوری که روس‌ها را ۱۰ کیلومتر عقب زده‌اند. به علاوه شایع بود که فرمانده لشگر آن‌جا از چندی پیش خبر از خیال حمله روس‌ها داده و تلگرافی تقاضای اسلحه و مهمات کرده بود، ولی تازه پس از دخول روس‌ها، دولت می‌خواست لشگر و اسلحه بفرستند... در تهران تنها اقدامی که می‌شد، جا به جا کردن نفرات بود، ولی دو لشگر تهران از حول و حوش خارج نشدند.
