یه‌ناگا تویوکیچی در سال ۱۸۹۹ میلادی [برابر با ۱۲۷۸ خورشیدی] به ماموریت از طرف بنگاه دارویی حکومت ژاپنی تایوان در تایپه و برای بررسی و شناسایی راه‌های قاچاق تریاک به تایوان به ایران سفر کرد.
به گزارش «انتخاب»؛ وی که همزمان با حکومت مظفرالدین‌شاه از تهران دیدن کرده در سفرنامه‌اش از ایران، تهران را این‌طور توصیف می‌کند:
به تهران که رسیدیم، در هتلی که طرز و ترتیب انگلیسی دارد منزل گرفتم. پس از رسیدنم به ایران، این نخستین بار است که در مهمانخانه‌ای منزل می‌کنم.
میان شهرهایی که در ایران دیده‌ام، تهران یگانه شهری است که به راستی می‌توان آن را شهر نامید. خیابان‌های پهناور دارد که دو سوی آن درختان سایه‌افکن نشانده‌اند، و در خیابان‌های اصلی از شمال به جنوب واگن اسبی در رفت و آمد است. در انتهای جنوبی این شهر ترمینال یگانه راه‌آهن ایران جای دارد. این خط آهن، به مسافت پنج میل انگلیسی تا شاه عبدالعظیم کشیده است.
در سال ۱۷۸۸ م آقا محمدشاه تهران را پایتخت ساخت، و فتحعلی‌شاه [جانشین او] در آبادانی و رونق این شهر کوشید. ناصرالدین‌شاه تقریبا همه جای شهر را از نو ساخت. پس در عصر جدید وضع و حالت این شهر یکسره تغییر کرده است. می‌گویند که به وسعت شهر افزوده شده، ظاهر و نمای شهر بهتر شده، و کسب و بازرگانی هم رونق گرفته است.
طول پیرامون تهران امروزی حدود ۱۲ میل انگلیسی است، و [میان حصار آن] دروازه‌های آراسته دارد. جمعیت این شهر ۲۰۰ هزار نفر است و بازاری با چندین راسته معتبر دارد. اما از بنیاد شدن و نوسازی تهران زمان چندانی نگذشته، و از این رو جز کاخ شاهی و مدرسه مجاور و وابسته به آن (دارالفنون) و خانه‌های اشراف و سفارتخانه‌های ممالک اروپای، این شهر نمی‌تواند به عظمت و استواری بناهایش ببالد. در تابستان که هوا بسیار گرم است، بزرگان دولت و نمایندگان سیاسی خارجی و توانگران به ییلاق قلهک یا پیرامون آن که در کوهپایه‌های ۸ تا ۱۲ میلی تهران واقع است می‌روند. اکنون (که من به تهران رسیده‌ام) هوا همچنان گرم است، و اعیان و اشراف هنوز از ییلاق برنگشته‌اند. پس ناچار شده‌ام که با تحمل دشواری و صرف وقت بسیار سواره یا با درشکه برای دیدن اعیان دولت به اقامتگاه ییلاقی‌شان بروم.
سفرنامه یه‌ناگا تویوکیچی در ایران و آناطولی (۱۳۱۷ ه. ق./۱۸۹۹ م)، ترجمه دکتر هاشم رجب‌زاده، تهران: طهوری، چاپ اول، ۱۳۹۲، صص ۱۱۶ و ۱۱۷
منظره اطراف تهران وسیع و رعب‌آورد است. سلسله جبال البرز با قله‌هایی که دماوند بر همه آن‌ها مسلط است در اطراف شهر محدوده‌ای شکوهمند را با شعاعی بسیار وسیع به وجود آورده است.
