محسن هاشمی: کوته فکری است که فکر کنم ۱۴۰۰ رییس جمهور می‌شوم

سال 92 زمانی که در رقابت برای شهردار تهران شدن قافیه را به قالیباف باخت، شاید فکرش را هم نمی کرد که 4 سال بعد با رای 1 میلیون و 756 هزار تایی وارد همان شورایی شود که به او رای اعتماد ندادند و از قضا بر صندلی ریاست نیز تکیه زند. اما این برای فرزند ارشد و 56 ساله مرحوم آیت الله هاشمی کافی نبود و او از همان ابتدا گوشه چشمی به شهردار شدن داشت. این علاقه زمانی مشخص می شود که او در میان مصاحبه اش می گوید: « من که نمی توانم از خودم تعریف کنم ولی همیشه برای شهردار شدن اعلام آمادگی کرده بودم».

محسن هاشمی حالا با احتمال خداحافظی افشانی از شهرداری تهران یکی از گزینه های جدی تصدی این منصب محسوب می شود اما فراموش نکنیم که هدف اول او شاید شرکت در انتخابات ریاست جمهوری 1400 باشد؛ این را همان زمانی می شد حدس زد که به سوال باشگاه خبرنگاران جوان در مورد احتمال حضورش در این انتخابات با سکوت توام با خنده پاسخ داد.

فرزند ارشد آیت الله هاشمی که کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک از پلی تکنیک مونترال کانادا دارد هیچگاه نتوانست در زمان حیات آن مرحوم در انتخابات شرکت کند، موضوعی که او حالا می گوید «آن زمان ناراحت شدم اما این انتخابات آخر بعد از فوت پدرم خیلی بیشتر به نفعم شد». البته او یکبار خود را نامزد تصدی شهرداری تهران در سال 92 کرده بود که نتوانست در رقابت با محمدباقر قالیباف او را شکست دهد؛ شکستی که آنرا محصول رای احمد دنیا مالی و الهه راستگو به جریان رقیب می داند و می گوید: « قالیباف بر اساس مذاکرات پنهان شهردار شد». البته اشاره ای هم به نقش امیدوار رضایی، نماینده وقت مجلس می کند که آن زمان به هاشمی قویا گفته انتخاب قالیباف برای دور سوم به شهرداری تهران خلاف قانون است اما بعد از انتخاب قالیباف حرف خود را تغییر داده و گفته این انتخاب کاملا قانونی صورت گرفته است.

هاشمی برای شهر تهران نقشه های بزرگی در سر دارد، نقشه هایی که شاید به مذاق سیاسیون و شهروندان خوش نیاید اما او تاکید می کند که برای حل مشکلات تهران باید واقع نگر بود و واقعیت اکنون این است که بنزین نمی تواند با قیمت فعلی عرضه شود و همزمان نیز به فکر توسعه حمل و نقل عمومی در تهران باشیم. البته او در میان مصاحبه اش تاکید می کند که «نباید تصور شود هاشمی طرفدار گرانی است».

مشروح گفتگو با رییس شورای پنجم شهر تهران را که در یکی از صبح های پر ترافیک اول مهر انجام شد، در زیر می خوانید:

می خواهند در خیابان ولی عصر تراموا ایجاد کنند

 آقای هاشمی بار دیگر مهر و باز هم ترافیک. با ترافیک صبح های تهران در مهر ماه چه می کنید؟

هاشمی: البته من امروز صبح خیلی زود بیرون آمدم، حدود ساعت 6 از منزل بیرون آمدم. ترافیک خیلی عالی بود. در عرض یک ربع به محلی رسیدیم که باید می رفتیم، بعد از یکی از مراکز شهرداری تهران بازدید داشتیم و از آنجا که می خواستیم به اینجا (باشگاه خبرنگاران جوان جوان) بیاییم به ترافیک برخوردیم.

اما اولین برنامه ساعت یک ربع به 7 بود که خیلی خوب برگزار شد و بعد که می خواستیم به محل دیگر برویم هم به نظرم مشکلی نبود. ما از آنجا حدود 8 بیرون آمدیم، تقریبا هشت و نیم به محل بعدی رسیدیم از آنجا هم فرضمان بر این بود که 10 دقیقه ای به اینجا می رسیم ولی متاسفانه بیشتر شد و به ترافیک تقاطع چمران – ولیعصر(عج) برخوردیم و یک مقداری معطل شدیم.

یک مقداری بحث ترافیکی کردیم و گفتیم که آیا امکان پذیر است که در این مکان یک زیرگذر احداث شود؟ گفتند که می‌خواهند در خیابان ولیعصر یک سیستم تراموا احداث کنند که روی آن هم بحث کردیم و گفتیم اگر ترافیک باشد و یک تراموا این وسط خراب شود چه میشود؟

راه حل جدی برای ترافیک عصرگاهی تهران پیدا نشده است

 کنترل و مدیریت ترافیک مهر را چطور دیدید؟

هاشمی: من آگاهی جدی از وضعیت ترافیکی تهران ندارم، اما آنچه که شنیدم، به دلیل آنکه برای ترافیک صبح مدیریت بهتری شده وضع بهتری دارد. ولی ترافیک پیک عصر ما همچنان پابرجاست. علت هم در این است که شما در پیک عصر به غیر از مسائل مربوط به رفت و آمد پرسنل و اماکن اداری، ناگهان بخش تجاری شهر هم به شدت فعال می‌شوند و از ساعت 4 و 5 که بخش تجاری فعال می شود، کسانی که میخواهند اقدامات گردشگری و خرید انجام دهند از این موقع بیرون می آیند و به حجم ترافیک هم اضافه میشود.

من فکر می کنم هنوز راه حل جدی برای ترافیک عصر پیدا نکرده اند و باید روی آن کار کنیم. البته یک کارهایی قبلا انجام شده بوده که یک مقدار آن را حل کرده است. ولی هنوز اتفاقی رخ نداده است. می‌‌دانید که ترافیک تهران صبح ها از بیرون تهران شروع می شود و از داخل تهران ترافیک کمتری داریم! دلیل هم این است که حجم زیادی خودرو از شهرهای اقماری تهران به سمت مرکز استان تهران صبح زود حرکت می کنند.

 سردار مهری، رییس پلیس راهور گفتند که در مهرماه 30 درصد افزایش ترافیک بوده است.

هاشمی: این اتفاق که خود به خود رخ می دهد. معمولاً در شهریور ماه اکثر مردم به سفر میروند و آخرین سفر هایشان را انجام می دهند و اواخر شهریور برمی‌گردند تا فعالیت‌های جدی کار و مدرسه در اوایل مهر شروع شود. خوشبختانه وضع بدی در اول مهر نداشتیم. امروز هم وضع بهتر بوده است، ولی پیک ترافیک عصر را داریم که باید بر روی آن کار کنیم.

اعضای شورا سال گذشته به مرخصی رفته بودند نه تعطیلات تابستانی

 سال گذشته در همین ایام اعضای شورای شهر در تعطیلات تابستانی بودند و آقای نجفی که می خواستند در این ایام در سطح شهر تردد کنند، غافلگیر شده بودند...

هاشمی: ما پارسال تعطیلات تابستانی نرفتیم. ما به مرخصی رفتیم اما اسمش تعطیلات تابستانی نبود.

غافلگیری همیشه در شهرداری است

شهرداری البته سابقه غافلگیر شدن در یک سال گذشته دارد. آقای نجفی در بحث اولین بارش باران غافلگیر شدند، در بحث بارش برف هم غافلگیر شدند و گفتند که درختان را تکان بدهید و جوان‌ها به کمک ما بیایند.

هاشمی: غافلگیری که همیشه در شهرداری بوده است. اولین و مهمترین غافلگیری ما مربوط به سیل تجریش هست. آنطور که من به خاطر می آورم دومین غافلگیری هم برای زمان آقای قالیباف است که مربوط به سیل خط 4 مترو است که آب داخل تونل رفت. از این غافلگیری‌ها همیشه در تهران بوده و فقط به آقای نجفی ربط ندارد.

اما شما در گذشته منتقد این غافلگیری ها بودید و انتظار داشتیم با روی کار آمدن شما و همراهانتان دیگر کسی در تهران غافلگیر نشود؟

هاشمی: شما خیلی منتقد بودید! وگرنه همیشه غافلگیری هست. شهر هم با آن برخورد و سریع مسئله را حل میکند. اگر غافلگیری نباشد که نمی شود؛ ! اقبال لاهوری می گوید: ما زنده به آنیم که آرام نگیریم، موجیم که آسودگی ما عدم ماست.

 در برف بهمن 96شما داشتید درخت تکان می دادید یا نه؟

هاشمی: نه، من هیچ وقت به درخت نرسیدم و آن شب بیرون و در سطح شهر بودم.

 آقای مهندس شما خودتان سال‌ها مدیرعامل مترو بودید، آخرین باری که مترو سوار شدید کی بود؟

هاشمی: آخرین باری که مترو سوار شدم مربوط به تقریبا یک ماه و نیم پیش است. نه! یعنی همین زمان که با آقای افشانی بازدید رفتیم.

 از آن واگن خالی ها که برای مسئولان آماده می کنند سوار شدید؟

هاشمی: نه، بعدش با مترو به شورا آمدیم.

 مترو را برای شما خالی کردند؟

هاشمی: نه، وقتی به شورا آمدیم با مترو برگشتیم و مردم هم بودند.

 مشکلات مترو را وقتی به عنوان یک مسافر عادی سوار شده بودید، از نزدیک درک کردید؟

هاشمی: بله، من آگاهی ویژه به آن دارم و سوار هم می شوم.

اواخر دوره قبل شهرداری در مترو کار تبلیغاتی شد

 قرار است چه اتفاقی برای مترو تهران و مشکلاتش رخ دهد؟

هاشمی: می‌دانید که، متأسفانه در متروی تهران بعضاً در اواخر دوره قبل کار تبلیغاتی شد، در ساخت و ساز بیشتر به سوی کارهای تبلیغاتی رفتند و به جای این که مترو را تجهیز کنند، رفتند کیلومتر - تونل زدند. البته این هم خوب هست، ما به فال نیک می‌گیریم. حجم زیادی پول بدون اینکه مترو تجهیز شود خرج شد و علتش هم این بود که می‌خواستند بگویند که ما خط 6 را تمام کردیم، 7 هم تمام کردیم و بیخودی پروژه ها را در وضعیت 50 درصد افتتاح کردند. در صورتی که اگر این پول را منظم خرج می‌کردند، حداقل بخشی از این پروژه‌ها انجام می‌شد. اینکه شما خط را بدون تجهیزات راه اندازی کنید، واگن هم نداشته باشید و بعد بگویید من 200 کیلومتر مترو دارم، فایده ای ندارد. چون تعداد مسافرت هم افزایش پیدا نکرده است. این کار روش غلطی بود؛ متاسفانه حدود سه هزار میلیارد تومان در خط 6 خرج شد، 3 هزار و خورده ای هم در خط 7، که مجموعاً 7 هزار میلیارد تومان پول خرج شده ولی به تعداد مسافر اضافه نشده است.

خب همین مسئله شهرداری را در دوره جدید کلی جلو انداخت و دیگر لازم به سرمایه گذاری برای توسعه کیلومتری و تونل سازی نیست.

هاشمی: نه، به این جلو افتادن نمی‌گویند، به این بی برنامگی محض می گویند.

در این یک سال ما انتظار داشتیم بالاخره یک اتفاقی رخ دهد.

هاشمی: ببینید، حالا من که نمی خواهم با شما جدل کنم. متاسفانه در این یکسال اتفاق بدی که افتاده، حجم پولی است که هزینه شد و این پول در اولویت هزینه نشد. برای همین ما افزایش ظرفیت مسافر نداشتیم. علت اینکه چرا این پول در اولویت هزینه نشده است به خاطر این است که پیمانکاران زیادی در خط مستقر هستند. همه اینها پرسنل دارند! فعالیت و ایجاد صورت وضعیت می کنند و شما مجبورید که این صورت وضعیت ها را پرداخت کنید. تغییر روش دادن کار خیلی سختی است.

الان در بحث کمک های دولتی به کجا رسیدیم؟ چون شما نامه ای هم به آقای رئیس جمهور فرستادید.

هاشمی: من در آن جلسه ای که کمیسیون حمل و نقل برگزار کرده بود به صورت مفصل از مترو گفتم.

 نامه را جواب دادند؟

هاشمی: ببینید، کمیسیون حمل و نقل برای اینکه موارد را توضیح بدهد با خبرنگاران یک جلسه‌ای گذاشت و من آنجا سابقه مترو را کاملا شرح دادم. اصولا جاهایی که مجموعه دولت، شهرداری و بخش خصوصی می‌تواند به مترو کمک کند را آنجا دقیقا توضیح دادم.

 در مورد نامه ای که شما به آقای رئیس‌جمهور ارسال کردید، آیا پاسخی هم دریافت کردید؟ چون وقتی آقای نجفی شهردار شد و توانست در جلسات هیئت دولت حضور پیدا کند ما گفتیم که این یک امیدواری برای شهر تهران است. اما بعد از نامه شما دیدیم که این امید هم ناامید شد.

هاشمی: اصلا نامه من را خواندید؟ دقیقا بگویید که من چه گفتم و بعد ببینیم چه چیز امید شد و چه چیز ناامید شد؟

هیچ کشوری به سوخت سوبسید نمی دهد که ما می دهیم

اینکه دولت به بحث مترو کمک نکرد!

هاشمی: اصلا این نامه چه بود؟ بیاورید نامه را!ببینید کلا در جهان اتفاقی که در سیستم حمل و نقل عمومی افتاده این است که هیچ دولتی به سوخت سوبسید نمی‌دهد و همین سوبسید دادن به سوخت باعث می‌شود که مصرف سوخت شما به شدت بالا برود.

معمولا کشورها به سوخت که سوبسید نمی دهند، هیچ! از آن مالیات هم می گیرند تا سوخت گران بشود و مصرف سوخت و آلودگی هوا کنترل شود و آن مالیاتی را هم که از سوخت می گیرند به حمل و نقل عمومی می دهند.

متاسفانه به هر دلیلی که حالا نظام یا دولت و یا گروههای سیاسی تصمیم گرفته اند، عمدتاً بحث های ویژه ای روی حمایت از فعالیت‌های اقتصادی دارند که این سیاست تثبیت اقتصادی عمدتاً به روی نرخ سوخت می‌رود و این باعث می‌شود که در کشور ما در این طرف مرز سوخت 1000 تومان و آنطرف 20 هزار تومان باشد.

اگر مصرف سوخت مان را 100 میلیون لیتر در روز فرض کنیم، حدود 20 میلیون لیتر آن قاچاق می‌شود. کشور دچار سیاست های اینچنینی شده که وضع حمل و نقل عمومی آن به این شکل است و اینکه دولت هم نمی تواند کمک کند به همین خاطر است.

از کجا باید کمک کنند؟ باید از یک جا در بیاورد تا پرداخت کند! وقتی شما سیاست های تثبیت اقتصادی را در کشور هدایت میکنید، تشویق می‌کنید، پشت آن می ایستید و نمی‌گذارید اقتصاد، اقتصاد واقعی درستی باشد؛ نتیجه اش همین می شود.

برای حمایت از حمل و نقل عمومی هیچ راهی نیست جز گران کردن سوخت

هاشمی: به جای اینکه بروید به واقعیت ها بپردازید، سوالاتی می پرسید که اختلافات در کشور بیشتر شود. هنوز هم فکر می کنید 40 سال پیش است. به نظرم این نحوه سوالاتتان را تغییر بدهید. این روش تان روش خیلی بدی است. الان تضعیف دولت و شهرداری در این موقعیت کار درستی نیست.

ما به دنبال تضعیف دولت نیستیم ما به عنوان خبرنگار پرسش می کنیم

هاشمی: شما به عنوان خبرنگار باید بگویید که چرا الان 20 میلیون لیتر سوخت در کشور ما هدر می رود؟ الان حمل و نقل عمومی ما حمایت نمی‌شود! از کجا باید حمایت بشود؟ دولت باید از یک جایی پول در بیاورد! چون اگر پول چاپ کند تورم 100 برابر الان می شود. پس باید از یک جا در بیاورد و به جای دیگر تزریق کند. در نحوه حمایت از حمل و نقل عمومی هیچ راهی، نیست جز سوخت! شما وقتی سوخت را ارزان می کنید، حمل و نقل در کشور خودرو محور می شود.

 الان به نظر شما سوخت باید گران شود؟

هاشمی: من اصلا بحث این را ندارم. اینکه سیاست‌های نظام است. ببینید! دوباره سوال مشکوک پرسیدید.پیشنهاد این است که اقتصاد ما باید از پایه درست شود و اگر این کار را نکنیم همه این مشکلات برایمان فراهم می شود، بعد مجبوریم دنبال مقصر بگردیم، بعد سیاسیون خود را محکوم کنیم، به همین روشی که شما الان انجام می دهید و این باعث می شود که اختلافات در سطح کشور بالا برود.

این اختلاف افکنی نیست.

هاشمی: اصلا این سوال که دولت چه کار کرد؟ اگر شما اقتصاد شهر بلد هستید، حمل و نقل بلد هستید، باید این را در نظر بگیرید که سوالاتتان را به سمت فعالیت های درست ببرید.

همین الان تا من گفتم، سوخت! گفتید سوخت میخواهد گران شود؟ و بعد می خواهید بگویید محسن هاشمی طرفدار گرانی است. یعنی اگر با نیت مثبت بپرسید هیچ اشکالی ندارد ولی شما با نیت منفی بحث میکنید. ما واقعاً باید سیستم حمل و نقلی خود را در کشور درست کنیم.

الان درآمد دولت های اروپایی از سوخت، چند برابر درآمد ما از نفت است! چرا؟ در کشوری مثل فرانسه بنزین برایشان تقریبا 45 سنت در می آید. ولی شما که بلد هستید، بگویید بنزین را چند می فروشند؟

 ما که آنجا نرفتیم آقای مهندس.

هاشمی: می توانید از بخش اقتصادیتان سوال کنید که در کشور فرانسه بنزین چقدر است. خب سوال کنید! فکر می‌کنید قیمت سوخت در فرانسه چقدر است؟ بنزین چقدر است؟! حدس بزنید!

با مالیات روی بنزین حمل و نقل عمومی توسعه داده می شود

 حدود 7 یا 8 دلار؟

هاشمی: 7دلار خیلی است! قیمت بنزین در آنجا یک و نیم دلار است. قیمت سوخت در کشورهای پیشرفته، حدود یک دلار است و روی آن 50 سنت مالیات می گیرند. خوب فکر میکنید این پول مالیات کجا میرود؟ حقوق که نمی دهند؟ همه را در حمل و نقل ریلی و عمومی هزینه می کنند نه در حمل و نقل خودرو محور. با این پول اتوبان نمی سازند. محال است از این پول یک ریال، یا یک یورو و یا یک دلار هزینه ساخت اتوبان شود و یا تمهیدات خودرویی ایجاد کنند. چون خودرو اقتصاد خودش را دارد. در همین تهران حدود 10 تا 12 میلیون لیتر سوخت مصرف می شود این مصرف سوخت حدود 5 برابر مصرف سوخت در توکیو است، 5 برابر مصرف سوخت در پاریس است. یعنی چه؟ یعنی اینکه ما داریم دارایی هایمان را می سوزانیم و نکته ای که دارد این است که اگر بخواهیم مثلا ایراد بگیریم، این است که چرا سیاسیون ما از حربه ای مثل سوخت به عنوان ابزار تضعیف یکدیگر استفاده می کنند. همانطور که در سوال شما بود و این را باید مواظب باشیم. شما اگر بخواهید از این حربه بر علیه سیاسیون استفاده کنید یعنی اینکه کشور را از بین می برید.

 منظورتان باشگاه خبرنگاران جوان است؟

هاشمی: بله، همین شماها وقتی به جای اینکه مشکل اصلی را بپرسید، سوال مشکوک می پرسید. شما بیایید مثبت صحبت کنید.

 بگذریم، برویم سراغ وضعیت معیشت مردم...

هاشمی: مترو بحث خوبی بود، چرا آن را ادامه نمی دهید.

 دوباره به بحث مترو برمیگردیم. در نشست هفته گذشته کمیسیون حمل و نقل، اندازه یک کتاب در مورد آن توضیح دادید.

هاشمی: آره قشنگ آن را باز کردم.

در بحث معیشت شاهد این هستیم که مردم در ماه های اخیر دچار یکسری مشکلات اقتصادی شده‌اند و خیلی از کارشناسان و شخصیت‌های سیاسی اصولگرا و اصلاح طلب بر این باور بودند که تیم اقتصادی دولت باید جراحی شود. از حامیان آقای روحانی گرفته تا منتقدین. بنا هم بر این بود که انگار تیم عوض شود، اما تغییری پیدا نکرد. علت چه بود و نظر شما چیست؟ آیا ما نیازمند تغییر و تحول در کابینه اقتصادی دولت هستیم؟

هاشمی: اولا ببینید! من خدمتتان بگویم شما باید وضعیت اقتصادی کشور را که هنوز تحریم های ظالمانه آمریکا شروع نشده تحلیل درست کنید. اولین نکته این است که ما برای اینکه بتوانیم مشکلات کشور را حل کنیم. باید این را یاد بگیریم که بتوانیم بین بد و بدتر انتخاب کنیم. ما باید بتوانیم حل مسئله کنیم و بتوانیم اول مشکل را تشخیص بدهیم و بعد با تدبیر و شناختی که به آن پیدا می‌کنیم این را به سمت حل کردن از طریق تحلیل‌های جدید و واقع گرایانه و عملگرایانه ببریم و اگر ما همچنان نگاهمان به مسائل در کشور واقع گرایانه نباشد به هیچ وجه نمی توانیم مسائل مان را حل کنیم.

اینکه دولت قرار بوده جراحی اقتصادی بشود، این نظرات نخبگان سیاسی و احزاب است و بعضی از نیروها در مجلس و روزنامه ها هم این نظر را دارند ولی دولت، یک دولت منتخب است و من می‌خواهم بگویم دولت منتخب، ساختار خودش را دارد و تصمیم‌گیری می‌کند.

چون رئیس جمهور دارد، سیستم دارد و با مقام معظم رهبری مشورت می کنند و تصمیم می گیرند. این که حالا نظر من نسبت به دولت چیست یک بحث دیگر است. ولی اینکه شما می‌گویید قرار بود دولت جراحی شود، قرار نبوده است! کی گفته است؟ کجا این قرار گذاشته شده است؟ بعضی از نخبگان سیاسی گفته‌اند دولت باید جراحی شود و دولت هم هیچ جا قرار نگذاشته است. دولت با چه کسی قرار گذاشته است که باید جراحی شود؟ مثلا بیمارستان رفته است و خوابیده است؟

یک عده ای گفته بودند برخی جراحی ها را نسبت به دولت انجام بدهید، خُب مجلس هم بعضی از استیضاح ها را انجام داده و آن هم وظیفه مجلس است.

شما به ما توصیه کردید که گوش کنیم، آیا فکر می‌کنید سیاسیون هم به این صورت توصیه‌پذیر هستند؟ زیرا مرعشی گفته است اگر پدر بزرگوار شما هم بودند و توصیه می‌کردند آقای روحانی گوش نمی‌کرد.

هاشمی: آقای مرعشی خودش باید در این باره صحبت کند.

روحانی توصیه ها را گوش می دهد اما می گوید احسن نیست

این را قبول دارید که مسئولین باید به صحبت‌های دلسوزانه اهتمام داشته باشند؟ در همین رابطه اقای لیلاز نیز گفته‌اند که اگر اختیاراتی که رهبری به اقای روحانی داد‌ه‌اند به چوب خشک داده شده بود، بهتر عمل می‌کردند، نظرتان در این‌باره چیست؟

هاشمی: به نظرم حرف شما کلی گویی است، آقای لیلاز و آقای مرعشی خودشان باید صحبت کنند. من نمی‌توانم در مورد اظهارات دیگران نظر بدهم اما درباره سوال شما باید بگویم که در قرآن آیه « فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ » را داریم که همه هم مدعی این مساله هستیم و من هم که الان شما را نصیحت می‌کنم همین است. آقای روحانی توصیه‌ها را گوش می‌دهد اما می‌گوید احسن نیست. شما ممکن است 200 جمله بگویید اما من احسن ندانم و عمل نمی‌کنم و شما هستید که باید این توصیه‌ها را احسن بدانید و عمل کنید.

اگر مرعشی مدیران کشور را تضعیف می کند، اشتباه کرده است

شما پیشنهاد و توصیه‌ای به روحانی داشته‌اید؟

هاشمی: خیر تا حالا پیشنهادی نداشته‌ام. بحث من کلان‌تر از این حرف‌هاست. ما نباید مشکلات را فردی کنیم و به دنبال مقصر بگردیم. اکنون هم در شرایطی نیستیم که مدیران هدایت کننده کشور را تضعیف کنیم، حتی آقای مرعشی هم اگر تضعیف می‌کند اشتباه کرده است.

 حرف شما این است که نباید هیچ کس نقدی انجام دهد؟

هاشمی: خیر من این را نمی‌گویم بلکه حرف من این است که ما باید از کلی‌گویی دست برداریم و راه‌حل واقعی نشان دهیم.

توصیه هاشمی به کارگزارانی ها درباره حمایت از دولت

آیا شما این توصیه‌ها را به هم حزبی‌های خود می‌کنید؟ چرا که آقای کرباسچی اخیرا گفتند که روحانی استعفا دهد و آقای لیلاز هم گفتند اختیاراتی که رهبری در اختیار روحانی داده، اگر به یک چوب خشک می‌داد بهتر عمل می‌کرد.

هاشمی: بله حتما، وقتی به شما توصیه می‌کنم به این افراد هم توصیه می‌کنم.

آیا نظر شما را می‌پذیرند؟

هاشمی: این موضوع به خودشان بستگی دارد و آن‌ها اجبار ندارند. . گفتم «فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ». من یک آیه از قرآن برای شما خواندم که کاملا روشن است.

مردم تمایل داشتند شهردار شوم

شما تنها کسی بودید که توافقنامه اعضای شورای شهر فعلی را مبنی بر اینکه اعضا شهردار نشوند امضاء نکردید، در آن برهه خیلی‌ها گفتند هدف هاشمی از ورود به شورای شهر شهردار شدن است.

هاشمی: خیر، هیچ‌کس نمی‌تواند این حرف را بزند. کسی که در انتخابات شورای شهر شرکت می‌کند دلیلی ندارد دنبال شهردار شدن باشد. آنطور که من شنیده‌ام مردم تمایل داشتند که بنده شهردار شوم. اما زمانی که من در انتخابات شورای شهر شرکت کردم می‌خواستم عضو شورای شهر بشم.

من می‌دانستم برای شهردار شدن از اعضای شورای شهر باید از دو انتخابات رأی بیاورم، یکی برای استعفا و دیگری هم برای شهردار شدن. این یک مسیر مشخص دارد وقتی که گروهی در شورای شهر هستند که باید به نظرشان احترام گذاشت، چرا که آنها شهردار را انتخاب می‌کنند.

شما مایل بودید شهردار شوید؟

هاشمی: خیر، چه کسی گفته است که تمایل به شهردار شدن داشتم؟ در جمهوری اسلامی هیچ‌یک از مقامات و مسئولان تمایلی به پستی که در آن هستند ندارند(خنده). همه برای خدمت پست قبول می‌کنند. آیا تابحال دیده‌اید که یک نفر در نظام جمهوری اسلامی بگوید من به این پست تمایل داشتم؟

علت کاندید شدنم این بود که تعداد افراد زیادی در شهر به من مرتبا گفتند که شما خودت برای شهردار شدن تلاش نمی‌کنی و من هم برای نشان دادن تلاشم وارد انتخابات شدم. اما اعضای محترم شورا نظر دیگری داشتند و من برای نظر اعضای شورای شهر احترام قائلم و این مساله طبیعی است چراکه اعضای شورای شهر باید شهردار را انتخاب کنند، تبلور دموکراسی همین است و به غیر از این نیست.

قالیباف در سال 92 قول داده بود که برای شهرداری کاندیدا نمی شود

دوره‌ای که شما با آقای قالیباف رقابت کردید همه اصلاح‌طلبان تمام قد پشت شما بودند و فقط به خاطر یک رأی شما شهردار نشدید.

هاشمی: در آن زمان چند اتفاق افتاد؛ یک اتفاق این بود که من قبل از رقابت با قالیباف با او صحبت کردم که قالیباف به من اعلام کرد من وارد انتخابات نمی‌شوم و شما بیایید و خوب است. این را می‌توانید از خودش هم سوال کنید. اما وقتی رقابت‌های انتخاباتی جدی شد، یک مرتبه به من گفت از بالا (شاید هم حزبی‌هایش) به من گفتند که وارد عرصه انتخابات شوم.

پس از آن قالیباف به من گفت من می‌خواهم بیایم و خوب است که شما نیایید که من آن روز در پاسخ به او اعلام کردم نمی‌توانم، زیرا عده‌ای روی من حساب کرده‌اند و اصلا خوب نیست که من وسط میدان شانه خالی کنم.

 چون حمایت قابل توجهی داشتید؟

هاشمی: خیر، من به آقای قالیباف گفتم که عده‌ای از من حمایت کردند و من تا اینجا آمدم و آنان هم روی عملکرد فرد دیگری کار نکردند و کنار کشیدن من بداخلاقی است. در نتیجه حتی اگر رأی نیاورم هم اصلا مشکلی ندارم.

من فرضم این بود که قالیباف نمی‌تواند شهردار شود، همانگونه که شما می‌گویید افشانی نمی‌تواند شهردار بماند، آقای قالیباف هم نمی‌توانست شهردار شود زیرا در قانون بندی وجود داشت که شهردار بیش از دو دوره متوالی نمی‌تواند شهردار بماند.

امیدوار رضایی به من زنگ زد که قالیباف نمی تواند شهردار شود اما حرفش را پس گرفت

از شورای نگهبان مجوز گرفتند؟

هاشمی: خیر، موافقتی از شورای نگهبان نگرفتند، بلکه از مجلس گرفتند. آقای امیدوار رضایی اخوی برادر محسن رضایی و نماینده مجلس به من زنگ زد واعلام کرد که ما در مجلس بررسی کردیم که قالیباف نمی‌تواند شهردار شود و شما محکم برو اما بعد از این ماجرا برخی به مجلس رفتند و با آقای لاریجانی صحبت کردند و نامه گرفتند که قالیباف می‌تواند وارد انتخابات شود.

همین که می‌گویم ساختار کشور ما ایراد دارد. در جایی قانون را برای خودشان تفسیر می‌کنند، حل می‌کنند و در جایی قانون را به صورت دیگری تفسیر می‌کنند و اجازه نمی‌دهند، به همین دلیل است که می‌گویم ما باید ساختارهای خود را اصلاح کنیم. در سوخت گفتم اما در سیاست هم همین است باید مواظب باشیم و قانون باید برای همه سیاسیون به صورت مساوی رعایت شود، اگر برای فساد برخورد صورت می‌گیرد، باید برای همه یکسان باشد و در همه موارد برخورد باید مساوی باشد و اینکه برای عده‌ای انجام دهید و برای عده‌ای انجام ندهید، عده‌ای در برابر قانون مصونیت داشته باشند و عده‌ای قانون را زیرپابگذارند، درست نیست.

قالیباف بر اساس مذاکرات پنهان به بهشت رسید

در هر صورت از نظر من در آن زمان آقای قالیباف نمی‌توانست وارد انتخابات شود که او آمد، من هم رقابت سالم کردم، عده‌ای هم به بنده رأی دادند، که بعد از این اتفاق دیگری افتاد و ما 15_15 شدیم.

در آن حالت باز تکلیف مشخص نبود و نباید رأی‌گیری را مجدد تکرار می‌کردند، ، باید صبر می‌کردند و تکلیف را مشخص می‌کردند. در آن موقع دو تا اتفاق بد افتاد اما من علیرغم همه این حرف‌ها چون خودم در رقابت بودم هیچی نگفتم. همانجا رفتم نشستم لبخند زدم و نیش خودم را باز کردم تا کسی فکر نکند که ناراحت هستم و کنار آقای قالیباف نشستم و او شهردار شد و خیلی هم خوب شد، آقای قالیباف برای شهر وقت گذاشتند و شهر تهران آباد شد.

قالیباف متکی بر قانون دور سوم شهردار شد یا مذاکراتی که در مجلس صورت گرفت؟

هاشمی: نه، از نظر من متکی بر مذاکرات پنهان بود. تحلیل من به لحاظ قانونی این بود که او نمی‌تواند برای دوره سوم در انتخابات شرکت کند. نمی‌گویم غیرقانونی است، چرا که برخی در مجلس ورود قالیباف را تأئید کردند، اما می‌گویم تفسیر اشتباه کردند. به دلیل اینکه آقای امیدوار رضایی اول به من قبلش گفت قالیباف نمی‌تواند، اما پس از مدتی گفت می‌تواند.

دنیامالی و راستگو به من رای ندادند

 در آن دوره تمام اصلاح‌طلبان از شما حمایت کردند و شما فقط رأی خانم راستگو را به دست نیاوردید؟

هاشمی: خیر، رای ما رای آقای دنیامالی بود، او با تیم اصلاح‌طلب وارد شورا شد، اما به نفع اصولگرایان رأی داد، خانم راستگو هم همینطور عمل کرد، وگرنه ما 17 رأی داشتیم. ولی آقای دنیامالی قسر در رفت.

دنیامالی در جایی گفته بود که من رای نمی دهم، بعضی از اصلاح طلب‌ها گفته بودند که او رک گفته من رای نمی ‌‌دهم اما به خود من گفته بود که رای می‌دهد البته شاید هم نگفته بود چون زمانی که من ازشون پرسیدم که تصمیم شما چیست؟ به پشت من زدند و گفتند که نگران نباش. این از منظر شما به چه معناست؟

از نظر من شهردارشدن دوره سوم قالیباف غیرقانونی بود ولی مجلس شهردار شدنش را تایید کرد

 آیا شما می گویید شهردار شدن آقای قالیباف در دوره سوم غیر قانونی بود ؟

هاشمی: از نظر من که غیرقانونی بود ولی از نظر مجلس قانونی بود و ما چون به نظر مجلس احترام می‌گذاریم و نمی‌خواهیم نظام را تضعیف کنیم و مثل شما سوال نمی‌کنیم و می‌گوییم؛ تایید می کنیم چرا که دلمان برای نظام می‌سوزد.

 ما دلمان برای همه می‌سوزد اما آگاهی حق مردم است.

هاشمی: ما دلمان برای نظام پدرانه می‌سوزد.

اصلاح طلبان معتقدند اگر در شورا نباشم درست مدیریت نمی شود

 شما در آن دوره حمایت همه اصلاح طلبان را داشتید ولی به خاطر آن 2 تا رای نتوانستید شهردار شوید اما چه موضوعی باعث شد در این دوره از شورای شهر اصلاح طلب هیچکس از شما حمایت نکند که شهردار شوید؟ شما آمدید و به درخواست مردم شرکت کردید ولی نتوانستید شهردار شوید چه اتفاقی افتاد؟

هاشمی: آنها می‌گفتند که اگر من در شورا نباشم شاید شورا درست مدیریت نشود و گفتند نیاز به من در شورا بیشتر از شهرداری است که نظر اعضای فعلی شورا این بود و به همین علت 21 نفر به من رای دادند که رئیس شورای شهر بشوم.

 در حال حاضر تهران در یک سال اخیر 4 تا شهردار داشته و قرار است پنجمین شهردار انتخاب شود؟

هاشمی: آن بحثش جداست، این از بحث‌هایی که من نمیتوانم حرف بزنم و دستم بسته است

 درباره شهردار پنجم هم توضیح می‌دهید؟

هاشمی: مشکل امثال من این است که یک جاهایی نمی‌توانیم حرف بزنیم و دستم بسته است، شما یک سوال‌هایی می‌کنید که دیگران مشکوک می‌شوند. ( با خنده) هنوز به شهردار پنجم نرسیده‌ایم.

وزارت کشور هنوز پاسخ نامه شهردار ماندن افشانی را نداده است

 اخیرا شما نامه‌ای به وزیر کشور برای ماندن آقای افشانی داده‌اید؟

هاشمی: بله، هنوز پاسخ داده نشده چرا که وزیر کشور گفتند از خانم جنیدی و دیوان محاسبات بپرسم و بعد نظرم را می‌دهم که ما منتظر نظر وزیر هستیم.

فکر نمی کردم مقام شورای شهر تا این اندازه تشریفاتی باشد

 در جایی گفته اید فکر می‌کنم شورای شهر بیشتر یک مقام تشریفاتی و انتتظارتان از شورای شهر بیشتربود.

هاشمی: خیر. من گفتم فکر نمی‌کردم اینقدر تشریفاتی باشد، یعنی بدتر از آن جمله ای که شما گفتید. علتش هم این است که قوانین کشور عمل نشده است و در 23 موارد اختیارات باید به شهرداری داده شود اما هنوز این کار انجام نشده است و این موضوع منجر به مشکلاتی در کشور شده است.

 فکر نمی‌کنید که خودتان باید شهردار می شدید تا شاید جواب معقول‌تری به کسانی بدهید که به عملکرد مدیریت شهری فعلی نقد دارند؟

هاشمی: من که نمیتوانم از خودم تعریف کنم ولی همیشه اعلام آمادگی کرده بودم.

 یعنی اگر دوباره شما را انتخاب کنند قبول می‌کنید؟ اگر 21 نفر موافق باشند خودتان اعلام آمادگی می‌کنید؟

هاشمی: من اکنون هیچ اعلام آمادگی نمی کنم چون فرض ما بر این است که این چند ماه هم شهردار داریم.

 آقای لاریجانی قطعا گفتند که قرار نیست شهردار در پست خود بمانند، آقای سراج، رییس سازمان بازرسی هم همین موضوع را تایید کردند.

هاشمی: آقای سراج باید نظرشان را در این باره بدهند. ولی من فکر می کنم او باید صبر کنند تا این 2 ماه بگذرد و اگر کسی اعلام تمکین نکرد بعد نظرشان را اعلام کنند.

شرکت در انتخابات بعد از فوت پدرم خیلی به نفعم شد/اصلاح طلبان به خاطر برخی از مسائل سیاسی نگذاشتند که شهردار شوم

 آقای محمد هاشمی عموی شما گفتند که نگذاشتند شما شهردار بشوید، گویا اصلاح طلبان مخالف شهرداری شما بودند؛ چرا؟

هاشمی: مسائل سیاسی همیشه اینطوری بوده ولی خواست خداوند این بوده است که برخی اوقات این اتفاق ها رخ می دهد؛ مثلا من چند دوره قبل می خواستم در انتخابات شرکت کنم ولی بعضی اتفاقات باعث شد که نتوانم شرکت کنم.

 در انتخابات 1400 شرکت می کنید؟

هاشمی: آن که بحثش جداست و بعدش این انتخابات آخر بعد از فوت پدرم شرکت کردم خیلی بیشتر به نفعم شد چرا که یک دفعه زیاد رای آوردم بعد من فهمیدم که خداوند چقدر من را دوست داشت که اجازه نداد من در آن برهه در انتخابات قبلی شرکت کنم؛ ولی در این انتخابات یک وضعیت مناسبی پیش آمد که با توکل به خدا باعث شد اینطور رقم بخورد. در مورد شهرداری هم باید به خدا توکل کنیم، اگر شما انقدر علاقه دارید من شهردار شوم همه به خدا توکل کنید. البته می‌توانید یک ختم امن یجیب هم بگیرید. در توکل ختم هم می‌گیرند.(با خنده)

عقلانیت، واقعگرایی و عملگرایی گفتمان پیروز در انتخابات 1400 است/ انشاالله که بتوانیم این شعار را پیش ببریم/ کوته فکری است که فکر کنم سال 1400 رئیس جمهور می شوم

 طبق نظرسنجی و گفته های شخصیت های اصلاح طلب، به خصوص حامیان آقای روحانی، عملا گفتمان دولت آقای روحانی رو به افول است؛ همینطور که دیدیم 2 یا 3 سال آخر گفتمان آقای خاتمی رو به افول بود، همچنین آقای احمدی نژاد نیز همینطور بود و بعد آقای روحانی آمد روی کار، می خواستم بپرسم برای انتخابات 1400 چه گفتمان و ادبیاتی برای مردم جذاب‌تر خواهد بود و مردم به نامزد آن گفتمان رای می دهند؟

هاشمی: قطعا بدانید گفتمانی که مخالف افراط و تفریط و طرفدار عقلانیت، واقع گرایی و عمل گرایی باشد. در واژه‌های سیاسی عملگرایی خیلی مهم است ولی در ایده‌آل گرایی شما به دنبال بهترین ها هستید اما در واقع گرایی، شما بین بد و بدتر را انتخاب می‌کنید.

در یک جا شما مجبورید آزادی را برای حفظ یکپارچگی کشور مدنظر قرار ندهید؛ تصمیم گیری در مورد عمل گرایی بسیار مهم است. به طور مثال سوخت که برای شما زدم یک مثال عملگرایی است و اگر بخواهیم از منظر ایده‌آل گرایی این مساله را بررسی کنیم ممکن است گفته شود که به خاطر مستعضفین، قیمت سوخت باید کاهش داده شود ولی این یک حرکت عملگرا نیست و باعث صدمه به کشور می شود؛ در نتیجه شما باید عملگرایی دقیق داشته باشید. اینکه عقلانیت به خرج بدهید به این معناست که شما تنها با استفاده از عقلتان می توانید حل مساله کنید در غیر این صورت هیچ مساله‌ای را نمی توانید حل کنید. خداوند هم به همین دلیل به انسان عقل داده است بنابراین باید حل مساله کنید، و برای حل مساله کردن هم عقل می‌خواهد، در نتیجه اگر این سه واژه عملگرایی، واقع گرایی و عقلانیت در کنار یکدیگر قرار دهیم، همان اعتدالی می‌شود که خداوند در قرآن آورده است.

 یعنی 1400 همین راه ادامه پیدا می کند؟

هاشمی: انشاالله که بتوانیم این شعار را پیش ببریم.

 یعنی حضور شما را در انتخابات 1400 می‌بینیم یا اینکه یک تعریف جدیدی از اعتدال خواهد آمد؟

هاشمی: خیر. معلوم نیست من باشم یا فرد دیگری باشد.

 رای بالا برای 1400 وسوسه تان نکرده است؟

هاشمی: خیر(باخنده)

 از بالا هم کسی نگفته تا در انتخابات 1400 شرکت کنید؟

هاشمی: هیچ کس نگفته است.

 از این لحاظ که می‌گویید مسئولین علاقه ای به پذیرش مسئولیت ندارند؟

هاشمی: خیر، اینطوری نیست؛ به نظرم کوته فکری است که من اکنون فکر کنم سال 1400 رئیس جمهور می شوم و البته مشخص نیست تا آن موقع چه اتفاقاتی بیافتد.

در انتخابات هر کسی می تواند رای بیاورد و بعدش خراب کند

 ظرفیت آرا شما بالا است و می توانید رای بیاورید چرا که نتیجه انتخابات سال قبل نشان داده است، پس چرا در انتخابات 1400 شرکت نمی‌کنید؟

هاشمی: هر کسی می‌تواند رای بالا بیاورد و بعدش خراب کند که هنوز یک سال از رای من در شورای شهر می‌گذرد و با توجه به رو به افول رفتن گفتمان‌ها، امکان رو به افول رفتن من نیز است.

 اگر پدرتان اکنون حضور داشتند، از عملکرد دولت آقای روحانی راضی بودند؟ از طرفی حزب کارگزاران هم در بیانیه‌ای عملکرد حزب اعتدال و توسعه را نقد کرده بود؟

هاشمی: رضایت داشتن از یک عملکرد یا هر کار دیگری امری نسبی است، شما باید بپرسید از چه بخشی از این کار رضایت دارید.

اگر پدرم زنده بود در این شرایط دولت را تضعیف نمی کرد

 در بحث اقتصادی و معیشتی از دولت رضایت دارید؟

هاشمی: اکنون شرایط دولت به گونه‌ای است که نباید دولت را تضعیف کرد، پدر من هم اگر بودند اکنون دولت را تضعیف نمی کرد؛ مقام معظم رهبری نیز گفته‌اند که نباید دولت را تضعیف کنیم.

 اخیرا گفته شده است که آقای جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور تهدید به استعفا کرده و خواستار خروج از دولت شده است و به نظر می‌رسد که نقش آقای جهانگیری در دوره دوم آقای روحانی کمرنگ شده است، آیا این مطلب را تایید می‌کنید؟

روحانی به دلیل مشغله کاری کمتر فرصت برای ملاقات می دهد/بیشتر توصیه هایم را به معاون اول می گویم/تنها 2 بار رئیس جمهور را دیدم

هاشمی: خیر، من آقای روحانی را کمتر می‌بینم اما آقای جهانگیری را بیشتر در برخی جلسات کاری که با او دارم ملاقات می‌کنم و روحیه اقای جهانگیری بسیار مستحکم است و عزم بالایی دارند.

جلسات شما با آقای جهانگیری ماهیانه برگزار می‌شود یا به صورت هفتگی؟ توصیه‌های خود درباره دولت را هم به آقای جهانگیری می‌گویید؟

هاشمی: خیر بیشتر در جلسات کاری آقای جهانگیری را ملاقات می‌کنم، رئیس‌جمهور به علت مشغله کاری خود کمتر به افراد فرصتی برای ملاقات می‌دهند حتی درباره وزرای آقای روحانی نیز به همین صورت است، به همین دلیل وقتی بخواهم مساله‌ای را مطرح کنم خدمت آقای جهانگیری می‌روم. البته من دو بار برای دیدار با رئیس جمهور درخواست وقت کردم که هر دو بار اقای روحانی را ملاقات کردم اما هیچ وقت نخواستم آقای روحانی را اذیت کنم و هیچ زمانی نشده است که درخواست جلسه داشتم و آقای روحانی قبول نکنند.

 آخرین زمانی که آقای روحانی را ملاقات کردید چه زمانی بود؟

هاشمی: آخرین بار هشت ماه پیش بود، زمانی که می‌خواستند دانشگاه آزاد را از ما بگیرند، آقای روحانی را ملاقات کردم.

درباره ثبت نام آیت الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات 92 در دقایق پایانی و نحوه حضور ایشان در وزارت کشور برای انجام مراحل ثبت نام تا به حال ابهاماتی مطرح است که با توجه به اندک زمان باقی مانده چگونه در محل ثبت نام حاضر شدند؟

آیت الله هاشمی با توجه به اینکه مقام کشوری بودند و به علت نزدیکی مجمع با وزارت کشور از طریق خط ویژه خود را در دقایق پایانی به محل ثبت نام رساندند و ثبت نام کردند.

منبع:باشگاه خبرنگاران