نشریه فارین پالیسی در مقاله ای به قلم مالی کیندر، به موضوع حضور هوش مصنوعی در محیط های کاری پرداخته و تلاش کرده پاسخی برای این پرسش پیدا کند که حضور ربات ها در محیط کاری انسان ها چه پیامدهای مثبت و منفی خواهد داشت.
به گزارش سرویس آی تی انتخاب در بخش ابتدایی این مقاله می خوانیم؛ در ماه ژانویه، آمازون سرویس جدید «amazon go» را طراحی کرد که یک فروشگاه راحت و بدون هزینه نقدی در سیاتل را شامل می شد . در این سرویس جدید، خطوط پرداخت و چندین کارمند اداری و فروش وجود ندارد. تنها وسیله مورد نیاز برای خرید ، دانلود نرم افزار آمازون است. مشتریان بدون نیاز به طی کردن مسیر طولانی با کیسه خرید ، می چرخند و آنلاین سفارش می دهند و سپس سیستم مجازی، خرید ها را به صندوق های مشتری منتقل می کند . اما این سیستم شگفت انگیز خرید، در کنار جذابیت خود، به مثابه یک چالش عمیق برای معیشت بیش از 3.5 میلیون آمریکایی است که به عنوان صندوقدار کار می کنند.
اخیرا شایعاتی در مورد موجی از فروشگاه های مشابه و کارخانه های رباتیک زمزمه می شود که به عنوان پیش بینی های آخرالزمانی حکایت از بیکاری عظیم در میان متخصصان و سیاستمداران می کند. سرفصل های اصلی این پیش بینی ها شامل عبارتی مثل این است؛ "شما کار خود را به یک ربات واگذار می کنید. " اما این ناامیدی ها بیش از هرچیز نشان دهنده ترس است. ترس از هوش مصنوعی و روبات هایی که در مقایسه با انسان ها به طرز هوشمندانه ای غیرقابل رقابت به نظر می رسند.
اما چنین چشم انداز غم انگیزی ناعادلانه است. تجزیه و تحلیل های اخیر سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه (OECD) و موسسه جهانی مکنزی تصویری بسیار متفاوت نشان می دهند. درواقع درست است که این نتایج حکایت از اتوماسیون برخی مشاغل دارند ، اما در کل ممکن است تعداد مشاغل به شکل قابل توجهی کم نشود، این موضوع به ویژه در اقتصادهای پیشرفته تر مشهود خواهد بود.
به بیانی دقیق تر، پیشرفت تکنولوژی همزمان برنده و بازنده هایی خواهد داشت. بعضی کارگران مشاغل خود را از دست خواهند داد. سهم بزرگی از کارگران کار خود را تغییر می دهند و بسیاری از مهارت ها قدیمی خواهند شد هزینه این تنظیم مجدد مشاغل به طور مساوی بین کشورها، جوامع، مشاغل یا سطح مهارت ها توزیع نخواهد شد. این انتقال برای افراد کم سواد بسیار دشوار تر خواهد بود. رشد شغلی ادامه خواهد یافت و درآمد برای کسانی که در سطوح بالا تری هستند، افزایش خواهد یافت، اما دستمزد افرادی که در سطوح پایین هستند،ناچیزتر ی شود، چرا که بسیاری از مشاغل به صورت اتوماتیک در خواهند آمد و تقاضای کار روزمره و کم هزینه مانند صندوقداران و کارگران فست فودها ، به تدریج کاهش می یابد.
در ادامه این مقاله می خوانیم؛ هیچ کشوری از این حادثه مصون نخواهد بود. واحد اطلاعات اکونومیست اخیرا آنچه را که آن را شاخص "آمادگی اتوماسیون" می داند منتشر کرد. یافته های کلیدی این پژوهش نشان داد که تعدادی از کشورها آموزش هایی قوی برای کارکنان و بخش های تحقیق و توسعه ارزشمندی داشتند، کشورهای کره جنوبی، آلمان و سنگاپور جزو این دسته هستند. اما حتی آنها، نیز باید همراه با سایر نقاط جهان، اقداماتی جسورانه را برای آماده شدن در قبال موج جدید اتوماسیون اجرایی کنند.
در این میان نباید فراموش کنیم که گرچه ممکن است فناوری کار را از بین ببرد، اما می تواند آن را ایجاد هم کند. مشاغلی مانند برنامه ریزی توسعه، مدیریت رسانه های اجتماعی و اپراتور هواپیماهای بدون سرنشین تا مدتی پیش وجود خارجی نداشتند. اما امروزه میلیون ها کارمند چنین عناوینی دارند. با توجه به اطلاعات موجود در لینکدین، موقعیت های شغلی دانشمندان حوزه "داده" در ایالات متحده بین سال های 2012 تا 2017 میلادی بالغ بر 650 درصد افزایش یافته است. تا سال 2015، در ایالات متحده تنها اندکی بیش از 2،3 میلیون شغلدر حوزه اطلاعات علمی و تجزیه و تحلیل وجود داشت که هر کدام از آنها تا سقف 80 هزار دلار حقوق داشتند . اکنون به گزارش مشترک آی بی ام و انجمن تجارت و آموزش عالی نیمی از رشد کار ایالات متحده از سال 1980 تا 2007 وابسته به تحولات و رده بندی های جدید اشتغال در حوزه فناوری است. ایجاد و گسترش دسته بندی های شغلی جدید از مزایای اتوماسیون است. از لحاظ تاریخی، تأثیر مثبت فناوری بر بهره وری، اشتغال بیشتری را در سراسر اقتصاد ایجاد کرده است افزون بر این گمانه زده می شود که هوش مصنوعی می تواند تا سال 2035 نرخ رشد اقتصادی را 2 برابر کند و بهره وری کار را تا 40 درصد افزایش دهد.
علیرغم ترس انسان ها از به خطر افتادن مشاغلشان در سایه حضور ربات ها، هم اکنون بسیاری از مردم با ماشین ها کار می کنند و در این فرآیند، کارامدتر و ماهرانه تر نیز عمل می کنند و حتی از لحاظ نظری بهتر می شوند. مثال شناخته شده این پدیده سیستم بانکداری است. همانطور که دستگاه های خودپرداز طی دهه های 1980 و 1990 گسترش یافت، حسابرسان بانک ها به سادگی تمرکز خود را به سمت خدمات مشتری تغییر دادند. کار ساده و پیش پا افتاده بانکی نیز به یک موقعیت با مهارت بالاتری تبدیل شد، که ممکن است موجب افزایش دستمزدها نیز شده باشد.بیشتر حسابداران نیز قشر دانشگاهی را تشکیل دادند.
در بخشی دیگر از این مقاله می خوانیم؛صرف نظر از تعداد خالص مشاغل ایجاد شده یا نابود شده توسط هوش مصنوعی در آینده ممکن است مشاغل کافی به طور کلی وجود داشته باشند. اما نه لزوما در همان مکان، در مشاغل مشابه و یا با استفاده از مهارت های مشابه،و ازهمه مهمتر ارائه همان پرداخت و ثبات امروزی. برای کارگران بسیار ماهر، اتوماسیون می تواند سطح زندگی کاری آنان را افزایش دهد. برای مثال دستیارهای مجازی کارهای برنامه ریزی و مدیریتی را بر عهده خواهند گرفت و الگوریتم ها به ساده سازی وظایف معمول کمک می کند. اماهوش مصنوعی تهدید بسیار مهمی برای میلیون ها نفر از کارگران کم درآمد است که با کار معمول، قابل پیش بینی و تکراری گذران زندگی می کنند. کارکنان اداری، صندوقداران، کارگران خرده فروشی، دستیارهای اداری، پیشخدمت ها ، آشپزهایفست فودی و کارگران مونتاژ همه در معرض خطر هستند.
این به این معنی نیست که تمام کارهای کم مهارت، از بین برود. با توجه به رشد جمعیت جهان در دهه های آینده، انتظار می رود که فرصت های شغلی در بخش مراقبت های بهداشتی، مانند کمک های مراقبت از سالمندان و دستیاران پرستاری، به میزان قابل ملاحظه ای افزایش پیدا کرده و برخی از تلفات شغلی پایین تر را جبران کند. حرفه هایی که تمایل به انعطاف پذیری، خلاقیت و قضاوت دارد، نیز از گردن ربات ها ساقط می شود، این مشاغل به کارکنانی نیاز دارند تا استراتژی های خود را برای حل مشکلات پیچیده و غیرقابل پیش بینی بجای اجرای قوانین ثابت ایجاد کنند. در حال حاضر، کامپیوترها به سادگی نمیتوانند وظایف هسته ای و هدف گرا را تقبل کنند.
پیش بینی می شود بیشتر مردم به جای اینکه از کار افتاده شوند، شغل خود را عوض کنند. درواقع به مرور زمان عدم اطمینان جایگزین ثبات می شود زیرا مهارت ها منسوخ می شوند. نتایج یک پژوهش نشان می دهد؛ تقریبا یک سوم مشاغل در کشورهای در حال توسعه نوعی آسیب پذیری خودکار دارند و می توانند به طور قابل ملاحظه ای تغییر کنند. مک کینزی تخمین می زند که بین 75 تا 375 میلیون نفر در سراسر جهان تا سال 2030 باید شغلشان را عوض کنند. تعداد بسیار بیشتری نیز، نیاز به توسعه مهارت های جدید برای انطباق با شرایط را دارند.چرا که بیش از یک سوم از وظایف انجام شده در نیمی از شغل های فعلی می تواند با تکنولوژی امروز اتوماتیک شود، این بدان معنی است که بیشتر کارگران باید به زودی اقدام به یادگیری کار با روبات و فناوری و یا بازآموزی برای مشاغلجدید کنند.
اما یکی از بخش های مهم این مقاله جایی است که می خوانیم؛ فناوری همچنین نابرابری را در کنار خطوط جغرافیایی تشدید می کند. در کشورهای ثروتمند مانند ایالات متحده و ژاپن، اتوماسیون به احتمال زیاد تغییر شغل بیشتری ایجاد کرده و نابرابری ها رشد خواهد کرد. در سپتامبر 2017، محققان دانشگاه ام آی تی و دانشگاه نورث وسترن و سازمان تحقیقاتی علمی و صنعتی کشورهای مشترک المنافع اعلام کردند که شهرهای کوچکتر بیش از شهرهای بزرگ در مسیر رشد اقتصادی و تمرکز تکنولوژی آسیب پذیر خواهند بود.
ریسک اتوماسیون در اشتغال در کشورهای با درآمد متوسط، بالاتر است. برای مثال تقریبا یک سوم کل مشاغل در اسلواکی در معرض خطر اتوماسیون است که این رقم در بریتانیا تنها تنها 12 درصد است. کشورهایی مانند لیتوانی، یونان و ترکیه نیز مشکلی مشابه اسلواکی دارند، مشکلی که در کشورهای ثروتمندتر مانند نروژ و ایالات متحده بسیار کوچک تر است. کشورهای آسیای جنوب شرقی که به شدت در تولید ارزان قیمت پارچه، ماشین و قطعات الکترونیک سرمایه گذاری می کنند، می توانند با بیشترین خطر روبرو شوند. سازمان بین المللی کار تخمین می زند که بیش از 137 میلیون نفر یا حدود 56 درصد از کارگران روزمزد در کامبوج، اندونزی، فیلیپین، تایلند و ویتنام در معرض خطر جایگزینی با ماشین هستند.
سوال بزرگتر این است که آیا این کشورها قادر خواهند بود پس از اتوماسیون نیز به بهره برداری از مسیر رشد بپردازند؟ و خواهد به اصطلاح ببر آسیا (هنگ کنگ، تایوان، سنگاپور و کره جنوبی) یک بار دیگر در مسیر رشد اقتصادی قرار می گیزند؟ مسیری که بین سالهای 1960 و 1995طی کردند. در سال 2015 دانی رودریک، اقتصاد دان دانشگاه هاروارد، در برنامه توسعه سازمان ملل متحد گزارش داد که چگونه بخش تولید به طور تاریخی به عنوان یک پله برقی کار می کند و کشورهای را از فقر به وضعیت متوسط و نهایتا با درآمد بالا منتقل می کند. کشورهای فقیر، با بهره گیری از نیروی کار ماهرخود، لباس، قطعات الکترونیک، اسباب بازی و کفش را برای صادرات ساخته اند که رشد و توسعه آنان را افزایش داده و اشتغالزایی نیز داشته. اما همان طور که تکنولوژی پیشرفت می کند، مشاغل ناپدید خواهند شد .
اما این همه ماجرا نیست. چرا که مشکل آموزش نیز در میان است. این یک مشکل بزرگ است، زیرا کارهایی که از طریق تکنولوژی و اتوماسیون ایجاد می شود، نیازمند آموزش و مهارتی بیشتر است. تغییرات اخیر در استخدام های بخش تولید در ایالات متحده این روند را نشان می دهد. طبق گزارش سرویس تحقیقاتی کنگره، 84000 نفر که در صنعت فولاد آمریکا در سال 2016 کار می کنند، 3 درصد فولاد بیشتر از 400 هزار کارگر در سال 1980 تولید کردند. نیاز کم به کارگران در کارخانجات به این معنی است که امروزه حدود 5 میلیون کار کمتر در حوزه مشاغل صنعتی در ایالات متحده نسبت به سال 2001وجود دارد. مشاغلی که ناپدید شده اند، تقریبا اغلب به افرادی با طیف پایین مهارت اختصاص داشته هستند و نیازی به بیش از مدرک دبیرستان (شغل هایی مانند جوشکاری، حذف قطعات و کار بر روی خط مونتاژ) نیز نداشته اند. درواقع کارگران با مدرک دبیرستان بیشترین کاهش اشتغال را تجربه کرد ه اند، در حالی که تعداد کارگران با تحصیلات تکمیلی بین سال های 2000 تا 2016 به میزان 35 درصد افزایش یافته است.
با این حال، نوآوری در اعتبار سنجی و آموزش می تواند به این کارگران کمک کند. به عنوان مثال، در ایالات متحده، دوره های آنلاین آموزش تخصصی به احیای برخی مشاغل کمک کرده است. آموزش های حوزه آی تی و هوش مصنوعی نیز به حضور کارمندان در بخش های تولید و خدمات کمک می کند. بر همین اساس است که یکی از چالش های اصلی سیستم های آموزش و پرورش در سراسر جهان این است که اطمینان حاصل شود کارکنان آینده به حوزه فناوری احاطه بالاتری دارند.
جالب است بدانید برخی از کشورها در مسیر سرمایه گذاری در آموزش و پرورش بسیار قوی عمل می کنند. پنجاه سال پیش، موسسات آموزشی و اقتصاد کره جنوبی در سطح فقیرترین کشورهای جهان بود. اما امروز کره جنوبی یکی از برترین کشورهای جهان در زمینه پیشرفت تحصیلی در زمینه های اجتماعی و اقتصادی است. واحد اطلاعات اکونومیست رتبه یک آموزش در شاخص آمادگی اتوماسیون را به کره جنوبی اعطا کرده است.
در بخش پایانی این مقاله می خوانیم؛ با توجه به اینکه تکنولوژی شغل های آینده را تغییر می دهد، ممکن است با توجه به سیاست هایی که دولت ها اتخاذ می کنند، آینده شغلی کارکنان نیز با خطر یا فرصت هایی رو به رو شود. صندوقدارانی که از طریق نوآوریهای جدید مانند اقدام آمازون گو بیکار می شوند، می توانند بیکاری بلندمدت را در پیش بگیرند و یا می توانند مهارتهای بین فردی، دیجیتال و تکنیکی را آموخته و باز هم وارد محیط کار شوند. موضوعی که اتفاقا کشورها نیز برای حل مشکلات اقتصادی به طور فزاینده ای به آن نیاز دارند. دولت ها نیز 2 راهکار دارند. رها کردن نیوری کار تا خودش برای خود کاری کند و یا کمک مالی و راهنمایی های آموزشی برای بازآموزی و انطباق.
رویا پاک سرشت
