آتلانتیک در مطلبی به قلم KRISHNADEV CALAMUR نوشت: دونالد ترامپ و مشاورانش در تقابل و تهدید جلوه دادن ایران سابقه ی زیادی دارند که برجسته ترین آن می توان به خروج آمریکا از توافق هسته ای اشاره کرد. در روز سه شنبه، ترامپ به تهدید کشورهایی پرداخت که با ایران تجارت می کنند. وی در یک پیام توئیتری گفت: «هر که با ایران معامله کند ، با آمریکا معامله نخواهد کرد.» در واقع این یک جبهه جدیدی از نبرد اقتصادی آمریکا با اروپایی خواهد بود که مصمم به تداوم تجارت با ایران است.
توئیت ترامپ: « تحریمهای ایران رسماً آغاز شد. این سنگین‌ترین تحریمی است که تاکنون (علیه ایران) اعمال شده است و در ماه میلادی نوامبر (آبان ماه) نیز شاهد افزایش مرحله‌ای آن خواهیم بود. هرکه با ایران وارد معامله شود، دیگر با آمریکا معامله‌ای نخواهد داشت. من خواهان صلح جهانم و به کمتر از آن راضی نمی‌شوم!»
به گزارش «انتخاب»، آتلانتیک ادامه داد: در حال حاضر اختلافاتی میان آمریکا و سایر طرف های توافق – چین ، فرانسه، آلمان، روسیه ، انگلیس و اتحادیه اروپا در مورد دامنه ای از مسائل فراتر از برجام مانند تعرفه و تجارت (چین و اتحادیه اروپا) ، هزینه دفاعی (اعضای اتحادیه اروپا در ناتو)، تغییرات آب و هوایی (چین ، روسیه و دولت های اتحادیه اروپا) و تحریم ها (روسیه) وجود دارد. در حالی که دولت ترامپ این مسائل را متمایز از مسئله توافق هسته ای در نظر می گیرد. اما این کشورها این اختلافات را قطعا به عنوان بخشی از تقابل بزرگتر با آمریکای ترامپ می نگرند.
ریچارد نفیو عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای آمریکا و کارشناس امور تحریم ها و امنیت بین الملل و عدم اشاعه تسلیحات در وزارت خارجه آمریکا گفت: «به عقیده من آسان‌ترین راه آنها برای دور زدن تحریم‌ها، ایجاد شکاف در شراکت های ماست. این حقیقت که ما با اروپایی ها همکاری نمی کنیم بلکه با آن ها مقابله می کنیم حاکی از این است که سیستم تحریمی گسترده در اتحادیه اروپا نخواهیم داشت که با آن ها همکاری کنیم. در عوض مسئله این خواهد بود که چه کسی در آمریکا مزایا دارد و چه کسی ندارد، چه کسی در ایالات متحده دارای منافع اقتصادی است و چه کسی نیست. این روش بدی برای اعمال تحریم ها خواهد بود.»
تحریم های ترامپ هر چند که قوی به نظر میرسد، اما غیرمحتمل است که تاثیر مشابه دوران اوباما را داشته باشد زیرا فاقد همکاری بین المللی است. اما تاکنون مقامات دولت ترامپ با همتایان خود در بیش از بیست کشور در مورد تحریم ها و همکاری برای ایجاد ائتلاف علیه ایران دیدار کرده اند.
فرانسه ، آلمان و انگلیس از خروج آمریکا از برجام انتقاد کردند. هر چند که مقامات دولت ترامپ بر پای بندی ایران به برجام تاکید کردند، اما دولت ترامپ می گوید که توافق هسته ای به مسائلی مانند توقف مداخلات منطقه ای ایران، برنامه موشکی و تهدید اسرائیل هیچ اشاره ای ندارد ، اما سایر کشورهای امضا کننده توافق بر این تصریح می کنند که برجام تنها مرتبط با تهدید برنامه هسته ای ایران است.
تحریم های روز دوشنبه آمریکا، بخش های صنعتی، معاملات مرتبط با دلار آمریکا، ریال ایران و صدور بدهی دولت ایران را مورد هدف قرار می دهد. این تحریم ها همچنین شامل بخش هواپیمای غیرنظامی و خودروسازی می شود. اقتصاد ایران که از مدت ها قبل، از تحریم های بین المللی دور شده بود ، قطعا بار دیگر پس از اعمال تحریم بر بخش صادرات نفتی ایران در ماه نوامبر تحت تاثیر آن قرار خواهد گرفت.
آمریکا هدف از تحمیل تحریم ها را اعمال فشار بر ایران برای شکل گیری مذاکرات با آمریکا در مورد مسائل برنامه هسته ای، مداخله نظامی و سیاسی آن ها در سوریه، یمن، لبنان و عراق، تهدید علیه اسرائیل و برنامه موشک بالستیک و سابقه بد حقوق بشری می داند. اما در مقابل ایران بر این تصریح می کند که با آمریکا در زیر سایه تحریم ها و در حالی که از برجام خارج شده است مذاکره نخواهد کرد.
اتحادیه اروپا درصدد است تا توافق هسته ای را از طریق مکانیسم های مسدود کننده – مجازات شرکت های اروپایی که به تحریم های ایالات متحده آمریکا پای بند هستند – توافق هسته ای با ایران را حفظ کند. اما مقامات اتحادیه اروپا تاکید دارند که آن ها نمی توانند شرکت های بزرگ اروپایی را به تداوم تجارت با ایران مجبور کنند در حالی که آنها به شدت برای معاملات بین المللی به دلارهای آمریکا متکی هستند. و همچنین آن ها خواهان این نیستند که به دلیل تداوم تجارت با ایران دسترسی به بازارهای آمریکا را از دست بدهند.
اما آنچه که اتحادیه اروپا می تواند انجام دهد این است که شرکت های کوچک تر که کمتر در معرض محدودیت های آمریکا هستند برای تجارت با ایران تشویق کند.
در همین حال، اگر چه برجام ممکن است برای ایران، مزایای اقتصادی محدود شده را فراهم کند، اما با خروج آمریکا از توافق هسته ای، این امر برای جمهوری اسلامی ایران نوعی مزایای سیاسی ایجاد کرده است این برای اولین بار پس از انقلاب اسلامی 1979 و قطع روابط ایران با غرب، قدرت های جهانی بر پای بندی ایران به توافق نامه بین المللی و نقض آن از سوی آمریکا تاکید می کنند. سایر اعضای برجام همچنین خواهان حفظ توافق هستند. روسیه و چین دارای روابط نزدیک سیاسی و اقتصادی با ایران هستند که متقاعد کردن آن ها برای قطع معاملات با ایران توسط آمریکا کاری دشوار است. روسیه و ایران از متحدان نزدیک بشار اسد هستند که در حفظ وی در قدرت نقش تعیین کننده ای را ایفا کرده اند. چین بزرگترین خریدار نفت ایران است و این کشور در زیرساخت ها و بخش های انرژی ایران نقش مهمی را ایفا می کند. علاوه بر این ، کشورهای دیگری مانند هند ، ترکیه و ژاپن دارای منافع قابل توجهی در ایران هستند. هند برای تامین نیازهای انرژی خود به شدت به جمهوری اسلامی ایران متکی است. ترکیه به عنوان یک قدرت منطقه ای روابط تجاری و فرهنگی عمیقی با ایران دارد. ژاپن به عنوان واردکننده انرژی به شدت به ذخایر ایران متکی است. بسیاری از این کشورها احتمالا درصدد هستند تا از امریکا برای تداوم فعالیت و معاملات خود با ایران معافیت دریافت کنند.
«جرت بلانک» هماهنگ کننده وزارت امورخارجه دولت اوباما در مورد برنامه هسته ای ایران گفت: «معاملات تجاری آینده ایران احتمالا بیشتر با کشورهای غیر اروپایی خواهد بود. اروپایی ها در اینجا ایفای نقش می کنند اما به هیچ وجه بزرگترین نقش نیست.»
اما مقامات دولت ترامپ تصریح کردند که آن ها خواهان پایان دادن به صادرات نفت ایران هستند. در این راستا یکی از مقامات ارشد اجرایی در روز دوشنبه به خبرنگاران گفت: «ما استثنا یا چشم‌پوشی نخواهیم داشت. اما خوشحال می‌شویم که درخواست‌ها را بشنویم و آنها را مورد به مورد برسرسی کنیم.» اما اینکه چنین رویکردی چطور با توییت سه‌شنبه ترامپ هماهنگ خواهد شد، اصلاً مشخص نیست.
