علم مدیریت و به خصوص شاخه انسانی آن در دهه های اخیر دچار تحولی اساسی شده است.دیگر نمی توان نیروی انسانی را به روش های قدیمی مدیریت کرد. علم مدیریت به ما می آموزد که چگونه از ابزارهای سامانی برای افزایش کارایی و ارتقای بازدهی استفاده کنیم.یکی از محورهای مهمی که در علم جدید مدیریت به آن توجه شده بر آوردن نیازهای مالی، درمانی و رفاهی کارکنان به عنوان ابزارهایی برای مدیریت و هدایت کارکنان در جهت اهداف سازمان است.
پس از تجربه تلخ سال های نخستین صنعتی شدن در کشورهای اروپایی در مواجهه با نیروی کار که نیروی کاری به شدت فقیر،بیمار و سرشار از استرس های شغلی را بر جای گذاشت،جنبش های مختلفی در محافل علمی درباره نحوه مدیریت نیروی انسانی شکل گرفتند.این جنبش ها با بررسی ویژگی ها و ابعاد پیچیده انسان، ثابت کرده اند که مدیریت سازمان در صورت بهتر برآورده ساختن نیازهای نیروی کار می تواند به بهره وری بیشتری دست یابد.
در این دیدگاه هزینه کردن مدیران برای امور رفاهی و درمانی به نوعی سرمایه گذاری بلند مدت و با دوام محسوب می شود.به عبارت دیگر مدیران برای حفظ رشد با دوام باید به امور رفاهی و خدماتی نیروی کار بیش از پیش اهمیت دهند.
یافته های علم مدیریت جدید نشان می دهد که تاثیر سطح دستمزدها و کیفیت خدمات رفاهی بر بازدهی نیروی کار عمیق و قابل ملاحظه است.این یافته ها نشان می دهد که نیروی کار برخوردار از خدمات درمانی،نیرویی سالم است، بنابراین بهتر می تواند در جهت اهداف سازمان تلاش کند،نیروی کار بر خوردار از امور رفاهی هم می تواند به تمدد اعصاب پرداخته و استرس های ناشی از کار را در محیط های تفریحی کاهش دهد و به این ترتیب به افزایش بازدهی برسد. علاوه بر این نیروی کاری که نیازهای مالی و معیشتیش بر طرف می شود، انگیزه بیشتری دارد تا از منافع سازمان خود دفاع کند.
عملکرد بانک ملی ایران در این عرصه نشان می دهد که مدیران بانک در ادوار مختلف این دیدگاه را در کنار تعهدی اخلاقی برای تامین نیازهای همکاران دنبال کرده است. در حال حاضر سطح دستمزدها و پاداش ها به گونه ای طراحی شده است که بخش مهم و عمده نیازهای همکاران اعم از مسکن،آموزش،اوقات فراغت و غیره را به خوبی پوشش می دهد.علاوه بر این بیمارستان بانک ، پیشرفته ترین خدمات پزشکی کشور را در کنار خدمات بیمه تکمیلی به همکاران ارائه می دهد.
مراکزی چون باشگاه آجودانیه،زائرسرای مشهد و مرکز رفاهی بابلسر نیز خدمات مطلوبی را به همکاران ارائه می دهند.
اما در این میان می توان دو دغدغه را مطرح کرد.اول:آیا سطح فعلی خدمات رفاهی را نمی توان افزایش داد؟
دوم:آیا این نحوه خدمات دهی به همکاران متناسب با افزایش بازدهی آنهاست؟
هیئت مدیره محترم بانک ملی ایران همواره نشان داده اند که دغدغه ای جدی در مورد امور رفاهی و خدماتی کارکنان بانک دارند و در تلاش هستند تا سطح خدمات اراده شده به همکاران را افزایش دهند اما در مورد تناسب بازدهی و سطح خدمات می توان به راه های بهتری فکر کرد که منجر به افزایش انگیزه همکاران شود.
در یک مدل می توان با پلکانی کردن خدمات رفاهی و ارائه آن در مقابل عملکردهای امتیاز بندی شده،راهی را برای افزایش بهره وری گشود.اما چگونه می توان امتیاز عملکردها را دقیق و صحیح ارزیابی کرد؟
پاسخ به این پرسش های می تواند به تحولی در عرصه ارائه خدمات رفاهی و معیشتی به همکاران بانک ملی ایران منجر شود.
حبیب اله رشید ارده
