مقام آمریکایی: آمریکا عمر دوستی ایران-روسیه-ترکیه در سوریه را کوتاه کند

وزیر دفاع آمریکا در سال‌های 2001 تا 2004 طی یادداشتی درباره تداوم نزدیکی ایران، روسیه و ترکیه در سوریه هشدار داده و خواستار اقدامات واشنگتن برای کوتاه کردن عمر این همکاری شده است.

به گزارش انتخاب، معاون وزیر دفاع آمریکا در سال‌های 2001 تا 2004 در یادداشتی نوشته که «یکی از تحولات دردسرساز در جنگ داخلی سوریه، نزدیکی و ایجاد روابط حسنه ترکیه و روسیه و همکاری آن با ایران بوده است».

«داو زاخیم» در فارین پالیسی، خواستار اقدامات آمریکا در ممانعت از تداوم همکاری و دوستی ایران، روسیه و ترکیه شده است.

متن این یادداشت به شرح ذیل است:

«برای قرن‌ها ترکیه و روسیه فارغ از آنکه چه کسی بر کشورشان حاکم بوده باشد،‌ با هم دشمن بودند. پس از فروپاشی بیزانس در برابر ترکیه‌ای‌ها، روسیه خود را حافظ واقعی کلیسای ارتدوکس می‌دانست و هنوز هم خود را اینطور می‌داند. عثمانی‌ها مرتبا با سرازها می‌جنگیدند. در جنگ جهانی دوم که ترکیه بیطرف بود، از این وضعیت آلمان نازی بسیار بیشتر از روسیه شوروی سود جست و پس از آن، ترکیه به ناتو پیوست و به ائتلاف نظامی غرب بزرگترین مرزش با اتحاد شوروی را هدیه داد. هرگز بین دو کشور(روسیه و ترکیه) عشق و دوستی وجود نداشت.

برای 150 سال، روابط ترکیه با ایران هم تقریبا به همان اندازه(روابط با روسیه) متخاصمانه بود اما پس از آن روابط به سمت احتیاط و تردید دوجانبه و متقابل تحول یافت. به هر حال، سرزمین فارس شیعه، هرگز تحت کنترل عثمانی‌های سُنی در نیامد.

حالا که سه کشور(ایران، روسیه و ترکیه) برای مهار جنگ داخلی سوریه، در کنار هم در حال کار و همکاری هستند، بیشتر برآمده از درک و برداشت آنها از ضعف آمریکا است تا اینکه ربطی به افزایش ناگهانی عشق و روابط نزدیک متقابل بین آنها داشته باشد.

در حالی که دولت ترامپ در قیاس با سلف خود(اوباما)، در سوریه فعالتر بوده است، از قبیل ارسال سلاح و حمایت یگان‌های مدافع خلق و حمله موشکی به پایگاه هوایی شعیرات سوریه. البته خاطره "خط قرمز" اوباما همچنان طنین انداز است. اصلا مشخص نیست که واشنگتن در کوتاه مدت تا حد مایل به گیر افتادن و دخیل شدن در سوریه باشد چه برسد به میان مدت و طولانی مدت.

روسیه اما قراردادهای اجاره جدید و بلندمدتی برای پایگاه‌هایش در سوریه دارد و ایران در قیاس با مواضع واشنگتن نسبت به اپوزیسیون ضعیف شده سوریه، منافع گسترده‌ای در قبال سوریه و رژیم بشار اسد دارد.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه ترس کمتری از خلفای عثمانی و جمهوریخواه خود نسبت به روسیه دارد و به موازات این موضوع، روابطش با ناتو و اتحادیه اروپا هم در حال بدتر شدن است.

روابط روسیه با ترکیه به طرز فزاینده‌ای در حال گرم شدن است در حالی که به دنبال ساقط کردن سوخو 24 روسیه در مرز ترکیه در تاریخ 24 نوامبر 2016 روابط خراب شده بود.

روابط ترکیه با ایران مناسب و خوب است اگرچه این روابط محتاطانه است و توافق آستانه که بین سه کشور و بدون مداخله آمریکا در می 2017 حاصل شد، همین حالا به ایجاد سه منطقه کاهش تنش در سوریه منجر شده است.

به طور قطع این موضوع ممکن است که عمر مشارکت سه جانبه(ایران، روسیه و ترکیه) کوتاه باشد. منافع ملی این سه کشور، مطابق و منطبق با هم نیست. البته بخش اعظم این قضیه به آمریکا بستگی خواهد داشت. اگر واشنگتن همچنان در سوریه فعال باقی بماند یا تلاشهایش را افزایش دهد، ترکیه بسیار بعید است غرب را به خاطر شرکای دیگرش رها کند اما اگر آمریکا حضور و مداخله خودش در سوریه را پایان دهد، ارتباط و تماس ترکیه-روسیه-ایران شاید آغاز یک دوستی زیبا باشد».