50 هزار تومان هزینه عبور از یک آزادراه!

ساخت و بهره برداری از آزادراه‌های جدید در ایران این روزها با یک ابهام جدی روبه رو شده است، راه هایی که از یک سو به عنوان شاخصه توسعه حمل و نقل شناخته می شوند و از سوی دیگر برای بسیاری از مردم قابل استفاده نیستند.

هزینه بسیار بالای ساخت آزادراه های جدید به طوری که طبق اعلام شرکت ساخت برای هر کیلومتر از آن به بیش از 15 میلیارد تومان اعتبار نیاز است باعث شده بخش قابل توجهی از طرح های جدید از سوی دولت به سرمایه گذاران غیر دولتی واگذار شود.

هرچند این راهبرد توانسته بخشی از کسری بودجه جدی در این حوزه را برطرف کند اما به نظر می رسد در حوزه ای دیگر مشکل آفرین شده است. طولانی بودن زمان ساخت طرح های عمرانی و زمان بهره برداری از آنها باعث شده در زمان بهره برداری، بخش خصوصی در نرخ گذاری عوارض دست بالا را بگیرد و در نتیجه نرخ عوارض آزادراهی افزایش پیدا کند.

هرچند در سال های گذشته با توجه به محوریت داشتن آزادراه های دولتی رقم عوارض چندان به چشم نمی امد اما رفته رفته با اضافه شدن تعداد این آزادراه ها که بهره‌برداری جز دولت دارد نرخ عوارض در بعضی نقاط بسیار بالا رفت. در طول این مدت هرچند دولت تلاش کرد در مقابل درخواست ها برای افزایش نرخ آزادراه‌ها ایستادگی کند اما سرانجام چند ماه قبل نرخ های جدید ابلاغ شد و هزینه استفاده از آزادراه ها بالا رفت.

در این بین وضعیت در آزادراه جدیدالتاسیسی مانند قم – گرمسار تا حدی پیش رفت که هزینه عبور یک کامیون از آن به 50 هزار تومان رسید، رقمی که باعث شد بسیاری از راننده ها ترجیح دهند از همان مسیر قدیم استفاده کنند.

با وجود نارضایتی مردم از این نرخ ها اما به نظر می رسد رییس سازمان راه داری نسبت به بالا بودن نرخ عوارض نظر دیگری دارد. کشاورزیان گفته" محاسبات انجام شده برای تعیین عوارض این آزاد‌راه درمعاونت برنامه ریزی وزارت راهو شهرسازی و سازمان راهدری این‌گونه بود که نرخ این عوارض باید گرانتر باشد." این گرانی حتی شامل آزادراه قم به گرمسار نیز می شود تا جایی که وی گفته " نرخ عوارض برای کامیون‌ها ۵۰ هزار تومن در نظر گرفته شده‌است که ما در محاسبات‌مان به عدد ۶۰ هزار تومان رسیدیم .ولی با توجه به محدویت‌هایی که وجود داشت این نرخ‌ها ابلاغ شد. "

هرچند صحبت های کشاورزیان خبر از تخفیف ده هزار تومانی به رانندگان می دهد اما مشخص نیست تا چه میزان هزینه 50 هزار تومانی رفت و آمد در یک آزادراه برای رانندگانی که دائم باید در این مسیر حرکت کنند قابل پرداخت است. تداوم این رویکرد شاید نتایج منفی دیگری نیز داشته باشد زیرا بالا رفتن هزینه ها برای عبور از آزادراه احتمالا انتخاب بسیاری از مردم را تحت الشعاع قرار می دهد و راه هایی که قرار بود نسل جدید جاده های ایران را بسازند شاید خالی از مسافر شوند.