آخرین تحولات مذاکرات وین؛ اختلافات چیست؟

سید صاحب صادقی: در خصوص تمدید ضرب الاجل از 7 ژوئیه به 10 ژوئیه باید گفت که نوعی جنگ دقیقه نودی امتیاز گیری بین طرفین مذاکره شدت گرفته است. تیم ایرانی با توجه به ضرب الاجل 9 ژوئیه کنگره برای دولت آمریکا تلاش نمود که حداکثر فشار را برای امتیاز گیری به تیم آمریکایی وارد نماید. اظهارات ظریف و عراقچی مبنی بر اینکه از نظر ما هیچ ضرب الاجلی وجود ندارد و ما حاضریم تا هر وقت شده در وین بمانیم پاتک خوبی به طرف مقابل بود. در دو سه روز گذشته هم ایران با مطرح کردن موضوع تحریم های تسلیحاتی حرکتی رو به جلو را آغاز کرد. موضوعی که بیشتر برای امتیازگیری در سایر حوزه ها مطرح شد.

تیم آمریکایی در مقابل با طرح ضرب العجل 10 ژوئیه تلاش کرد نشان دهد که گذشتن از ضرب الاجل برای ما هم چندان مهم نیست و ما توافق مطلوب را فدای زمان نخواهیم کرد. البته در این مسیر فشارهای اعضای با نفوذ کنگره همچون سناتور کورکر نیز بی تاثیر نبود که تیم مذاکره کننده اوباما را به حذف اولویت ها و تلاش برای دستیابی به توافق به هر قیمتی متهم نمود.

تمدید ضرب الاجل 7 ژوئیه نشان داد که ببیشتر پیش بینی هایی که قبلا در مورد توافق صورت گرفته بود غلط از آب در آمده است. بسیاری در ایران معتقد بودند که توافق انجام شده است اما اعلام آن به زمان دیگری موکول شده است. همچنین برخی معتقد بودند که طرفین مذاکره، توافق کرده اند که حتما یا در روز چهارشنبه و یا پنج شنبه به توافق برسند. این پیش بینی ها البته ناشی از این بود که فضای مذاکره و جدال دیپلماتیک نفس گیر ایران و طرف مقابل به درستی درک نشده است و تجربه ادوار پیشین مذاکره چندان مورد توجه قرار نگرفته است.

به نظر می رسد که اختلافات باقی مانده که حول و حوش چند موضوع اساسی مانند ساز و کار بازگشت پذیری تحریم ها، تحریم تسلیحاتی ایران، تحقیق و توسعه و برخی موارد مربوط به جزئیات دیگر است، نیاز به تمرکز و البته تصمیم گیری سیاسی طرف مقابل دارد. همان گونه که مقامات کشورمان در بازه دیروز و امروز مطرح کرده اند، طرف مقابل نیازمند اتخاذ تصمیمات سختیست و در این خصوص باید بازنگری اساسی در رفتار طرف مقابل صورت پذیرد.

با این حال موضوع محوری اختلافات تحریم های تسلیحاتی شورای امنیت است. ایران معتقد است که این تحریم ها که بیشتر در قطعنامه 1929 مورد تاکید قرار گرفته است باید همراه با سایر تحریم ها لغو شود. استدلال ایران هم این است که باقی ماندن این تحریم ها موجب می شود زیرساخت کلی و بنیه تحریم ها علیه ایران باقی بماند و در آینده این موضوع بنایی برای برگشت غیر قانونی تحریم ها باشد.

استدلال دیگر ایران این است که با توجه به مفاد قطعنامه 1929، اکنون که ایران همکاری گسترده ای با آژانس داشته است و همچنین محدودیت های زیادی بر برنامه هسته ای خود اعمال کرده است، باقی ماندن این تحریم ها هم محلی از اعراب ندارد چون در متن این قطعنامه آمده است در صورت توقف فرآیند غنی سازی و اعمال محدودیت بر تاسیسات هسته ای خود، مفاد و محدودیت های گفته شده بر ایران که شامل تحریم های تسلیحاتی هم می شود می تواند رفع شود. ایران معتقد است که روح این توافق ناظر بر لزوم همکاری ایران با آژانس و اعمال محدودیت بر تاسیسات خود است که محقق شده است و از این رو باید در پرتوی توافق هسته ای و همکاری های زیاد ایران با آژانس، مفاد این قطعنامه که بیشتر در خصوص تحریم های تسلیحاتیست لغو شود.

رایزنی های فشرده در این خصوص در حال انجام است و هنوز هم نمی توان پیش بینی نمود که تا چه روزی این رایزنی ها به نتیجه می رسد. تاریخ های گفته شده مبنی بر توافق در روز جمعه با توجه به بازه زمانی ضرب الاجل کنگره و یا روزهای یکشنبه و دوشنبه بیشتر بر اساس حدس و گمانه زنی هاست تا اینکه ریشه ای در واقعیت های ماجرا داشته باشد.