نقویان: عوام زدگی مانعی برای جولان نخبگان است/ عملا چیزی به نام کرسیهای آزاداندیشی دیده نمی شود

حجت الاسلام والمسلمین محسن غرویان عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) العالمیة در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد آسیب شناسی نخبگان فکری در جامعه ما گفت: نخبگان کسانی هستند که که در یکی از رشته های علمی و دینی در دانشگاه یا حوزه از استعداد بالایی برخوردار هستند؛ قدرت تئوری پردازی و اندیشه ورزی بالایی دارند و نقش مؤثری در فرهنگسازی در جامعه دارند.

وی افزود: البته در رشته های عملی هم نخبگانی داریم ولی عمدتاً نخبگان در بعد علمی مطرح می شوند. یکی از آسیبهایی که متوجه نخبگان است عدم آزادی فکر و بیان است که ممکن است نتوانند آن اندیشه خودشان را بیان کنند و یا این مورد که قدرت تفکر و زمینه تفکر آزاد برایشان فراهم نیست. آزادی اندیشه  وبیان باید تأمین شود تا نخبگان بتوانند نظریه پردازی کنند و این مسئله همان فرمایش مقام معظم رهبری است که فرمودند کرسیهای آزاداندیشی و تولید علم و نظریه پردازی باید جدی گرفته شود تا نخبگان پرورش یابند.

غرویان ادامه داد: مسئله دیگر وابستگی ذهنی و فکری نخبگان به شرق و غرب است. به هر حال هر نوع عدم آزادی، وابستگی می آورد؛ وابستگی به شرق و غرب می آورد. این هم نوعی آسیب و آفتی برای نخبگان است. آسیب بزرگ دیگری که وجود دارد مسئله دلبستگی آنان به زندگی و حیات دنیا و اشتغال و معیشت است، زیرا عالمان و اندیشمندان باید از نظر دغدغه های معیشتی درحدی باشند که به راحتی بتوانند فکرشان را برای تئوری پردازی به کار گیرند. وقتی دلمشغولی هایشان زیاد شد و دلبستگی به پول و ثروت و مقامات ظاهری زیاد باشد اینها آسیب بزرگی بر نخبگان می آورد.

این نویسنده و محقق در مورد اینکه چرا تحرک فکری در جامعه نخبگان و اندیشمندان کم شده است هم گفت: مهمترین نکته اش همان عدم وجود فضای آزاد برای تفکر و اندیشه است که در جامعه وجود دارد و بعضاً اندیشمندان امنیت خاطر ندارند، لذا قدرت تفکر ضعیف شده و همچنین همان دلمشغولی های زیاد معیشتی و زندگی باعث می شود که اصلاً فرصت تفکر برای بسیاری از دانشمندان ما دیگر وجود نداشته باشد و تماماً دغدغه زندگی و تأمین معاش خانواده اشان را داشته باشند. در حالی که در کشورهای پیشرفته از نظر سطح معیشت، اندیشمندان و دانشمندان را در حدی تأمین می کنند که آن شخص اصلاً دغدغه معیشتی نداشته باشد و دائماً از تعقل و تفکر خود استفاده کند و زمینه های پیشرفت کشور را فراهم کند.

عضو هئیت علمی جامعة المصطفی(ص) در مورد اینکه علت رابطه غیر مؤثر نخبگان با جامعه چیست یادآورشد: البته نخبگان رابطه مؤثری با جامعه دارند. نوع نخبگان با یکدیگر متفاوت است؛ ولی مقداری عوام زدگی مانعی برای جولان نخبگان است. نخبگان کسانی هستند که عوام زده نیستند و نمی خواهند عوام زده باشند و از آن طرف، ظرف تحمل جامعه هم گاهی مقداری پایین تر است؛ لذا نخبگان نمی توانند آن تأثیرگذاری لازم را در جامعه داشته باشند.

حجت الاسلام غرویان در مورد اینکه چرا فضای دیالوگ و گفتگوی فکری در جامعه رونق نمی گیرد، تصریح کرد: زیرا اراده جدی برای این کار وجود ندارد. یعنی نمی خواهیم که کرسیهای دیالوگ و گفتگو را راه اندازی کنیم. آن اراده جدی و عزم اساسی از سوی مسئولان ذیربط وجود ندارد. لذا این مسئله پای نمی گیرد و در حد شعار باقی می ماند و عملاً چیزی بنام کرسیهای آزاداندیشی دیده نمی شود.

وی در مورد اینکه چگونه می توان مناظرات و بحثهای علمی را در جامعه رونق بخشید، تصریح کرد: مناظره و گفتگو کار زیادی ندارد. محیطی یا سالن آمفی تئاتر یا کوچکتر از آنرا می خواهد که یک میز و دو تا صندلی برای مناظره کنندگان باشد و وقتی دو استاد آمدند افراد هم برای شنیدن صحبتهای آنها می آیند. گاهی اوقات بورکراسیها و نامه نگاری های عجیب و غریب مانع از برپایی مناظرات می شود، یعنی مقدمات کار را آنقدر طولانی می کنند تا اصل ذی المقدمه گم شود.

این استاد حوزه و دانشگاه عنوان کرد: برپایی مناظره کار آسانی است و علاقه مندان زیادی دارد. مخاطبین آنکه بیشتر دانشجویان و جوانان هستند به طور طبیعی نظرات مختلف را می شنوند و با مقایسه و تطبیق بین نظرات مناظره کنندگان آن نتیجه لازم را می گیرند. برپایی مناظره کار زیادی ندارد ولی موانع و مقدمات طولانی باعث از بین رفتن اصل آن هدف و غرض می شود.