شاید برای افرادی که متولد دهه 70 به قبل هستند، آشنایی با واژه "قطع برق" در تابستان قدری ملموس‌تر باشد. کاملا به خاطر داریم روزهایی را که برق سهمیه بندی بود و مجبور بودیم ساعت‌ها گرمای تابستان را تحمل کنیم و یا از دیدن سریال‌های محبوبی چون "جنگجویان کوهستان" و "روزی روزگاری" محروم شویم و در تاریکی بنشینیم و حرص بخوریم.
به گزارش انتخاب؛ در آن دوران کمبود ظرفیت تولید
باعث خاموشی و جیره بندی برق می‌شد اما امروز مشکلات آن دوران وجود ندارد،
اما با پیشرفت فن‌آوری و رفاه بیشتر خانواده‌ها لوازم خانگی پرمصرفی نظیر
کولورهای گازی، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، لوازم پخت و پز برقی بیشتر
از گذشته در خانه هایمان مورد استفاده قرار می‌گیرد که مصرف هر خانواده را
تا پنج برابر گذشته افزایش می‌دهد. حالا دیگر در تابستان تصور نبود کولر و
تحمل گرما آنقدر سخت است که می‌طلبد کمی بیشتر به اصلاح الگوی مصرف برق خود
فکر کنیم.
در این گزارش قصد داریم به مقایسه مصرف برق کولرهای گازی و آبی بپردازیم و نحوه استفاده بهینه از کولرهای گازی را بررسی کنیم.
شدت انرژی در ایران بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی است که نشان از مصرف بی رویه انرژی در بخشهای مختلف جامعه دارد. قیمت پایین انواع حامل‌های انرژی و وجود یارانه دولتی در این بخش، هزینه اتلاف انرژی را در ظاهر اندک و ناچیز و در نتیجه بی‌تاثیر نشان می‌دهد و فرهنگ صرفه جویی و مصرف بهینه را کمرنگ کرده است.
در طول سالهای اخیر مصرف برق در بخشهای مختلف رشد چشمگیری داشته است. رشد حدود 10 درصدی مصرف برق در کشور در مقایسه با متوسط جهانی(2 تا 3 درصد)، صنعت برق را درخصوص سرمایه گذاری و احداث نیروگاه و شبکه‌های انتقال و توزیع نیروی برق با مشکل مواجه کرده است.
سیستمهای سرمایشی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند در نقاط مختلف متفاوت هستند. از جمله این سیستمها که عمدتاً در مناطق جنوب و شمال کشور بعلت آب و هوای گرم و مرطوب مورد استفاده قرار می‌گیرند، کولرهای گازی هستند. حدود 70 درصد از خانوارهای ایرانی در فصل گرما از کولرهای آبی و یا گازی برای خنک کردن محیط زندگی خود استفاده می‌کنند. توان کولرهای آبی در حدود 500 وات و در مورد کولرهای گازی بالغ بر 2000 وات است.
استفاده از کولر گازی در مناطقی که شرایط آب و هوایی برای استفاده از کولر آبی مساعد است، اشتباه است. مصرف بالای انرژی الکتریکی در کولرهای گازی، اهمیت بهینه سازی و کنترل مصرف انرژی الکتریکی را در این وسایل ایجاب می‌نماید. مقدار انرژی مصرفی در کولرهای گازی تابع عوامل مختلفی است که از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر مصرف انرژی الکتریکی کولرهای گازی می توان به محل نصب، سرویس و نگهداری مناسب و تناسب ظرفیت برودتی کولر با فضای مورد استفاده(از لحاظ مساحت، دما و رطوبت) اشاره کرد.
نسبت بازده انرژی
نسبت توان خروجی به توان ورودی هر دستگاه برقی، بازده انرژی خوانده می‌شود و در کولرهای گازی این رقم از تقسیم ظرفیت سرمایشی کل به توان ورودی موثر بدست می‌آید و به E.E.r معروف است. در هنگام خرید کولر گازی، در کاتالوگ آن به ضریب E.E.r ، رتبه انرژی و کلاس کولر با توجه به شرایط اقلیمی منطقه توجه کنید. هرچه این شاخص‌ها بالاتر باشند، کارایی کولر بیشتر است. برای کولرهای با ظرفیت کمتر از Btu/h 20000 ، می بایست E.E.r حداقل برابر با 7/10 باشد.
توصیه‌های کاربردی
لازم است در موقع خرید کولر گازی به مساحت فضایی که نیاز به برودت دارد توجه نماییم. در جدول زیر ظرفیت مورد نیاز کولر گازی نسبت به مساحت فضای مورد استفاده، درج شده است.
| مساحت(متر مربع) | ظرفیت(BTU/H) |
| 32-37 | 9000 |
| 37-41 | 10000 |
| 41-50 | 12000 |
| 50-64 | 14000 |
| 64-91 | 18000 |
| 91-117 | 24000 |
چنانچه فضای مورد نظر آفتابگیر باشد به ظرفیتهای مندرج در جدول بالا ، 10 درصد اضافه می‌شود و اگر فضای مورد نظر سایه باشد، 10 درصد از ظرفیت مذکور کم خواهد شد و چنانچه کولر صرفا "برای آشپزخانه بکار میرود، می توان از یک رده بالاتر استفاده کرد.
باتوجه به جریان مصرفی بالا، نصب کولر گازی باید توسط تکنسین مجرب صورت پذیرد.
نصب اینورتر در کولرهای گازی پنجره ای باعث افزایش راندمان آنها می شود.
تمیز بودن کندانسورکولر به لحاظ عبور جریان هوا تا میزان زیادی از جریان برق مصرفی کولر می کاهد.
نصب کندانسور کولرهای گازی در سایه باعث جلوگیری از اتلاف میزان قابل توجهی از انرژی مصرفی آنها خواهد شد .
در صورت امکان کولرگازی را در مسیر باد نصب کنید، زیرا این کار باعث انتقال حرارت بهتر در کندانسور شده و در نتیجه افزایش بازده و کاهش مصرف انرژی حاصل خواهد شد .
سعی شود محوطه پشت کولر دارای فضای مناسبی جهت گردش هوا باشد .
درزگیری مناسب اطراف کولر، قرار نداشتن در معرض تابش مستقیم خورشید، سرویس به موقع و تمیز نمودن فیلترهای هوا و رادیاتور، تاثیر به سزایی در کاهش مصرف انرژی الکتریکی دارند .
در شهرهای جنوبی کشور که دارای آب و هوای بسیار گرم و مرطوب هستند ، کاشتن یک اصله درخت در نزدیکی کولرگازی ، حدود 10 تا 15 درصد کاهش مصرف انرژی الکتریکی را به همراه خواهد داشت . علاوه بر اینکه کاشتن درخت در مجاورت ساختمانها باعث زیبایی و عایق سرما و گرمای ساختمان نیز می‌گردد.
برق مصرفی کولرهای گازی همزمان با استفاده از لامپ‌های کم مصرف( بدلیل تشعشع حرارتی کمتر این لامپها) به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
تمامی کولرهای گازی دارای درجه تنظیم دما(ترموستات)هستند. لذا باتوجه به اینکه بهترین درجه برودت منزل در فصل تابستان بین 20 تا 25 درجه سانتی گراد است، می بایست از سرد کردن بیش از حد محل سکونت خودداری کرد.
اتاق های خواب را از 25 درجه سانتیگراد خنک تر نکنید.
استفاده بی مورد و یا همزمان از وسایل خانگی گرما زا مانند اجاق، سماور، لامپ رشته ای و ... باعث افزایش بار گرمایی محیط می‌شود، که این امر زمان کار کولرگازی را جهت رسیدن به برودت مطلوب، افزایش داده و در نتیجه منجر به مصرف بیش از اندازه انرژی الکتریکی در کولر گازی خواهد شد. بنابراین کارهایی نظیر پخت و پز، اتوکشی و ... را در ساعاتی انجام دهید که گرمای هوا کمتر است.
جهت استفاده بهینه از انرژی و پایداری بیشتر شبکه برق درساعات اوج بار(درتابستان از ساعت 19 تا 23 در مناطق عادی و از 13 تا 18 در مناطق گرمسیری) از استفاده همزمان چند کولر، حتی المقدور خودداری نمایید.
در تابستان معمولاً سه منبع عمده گرمای ناخواسته در منزل وجود دارد. گرمای هوای خارج که از طریق سقف و دیوار هدایت می‌شود، گرمایی که از لامپها و لوازم خانگی انتشار می‌یابد و نور خورشید که از راه پنجره‌ها به داخل می‌تابد. با استفاده از سایه بان، پرده کرکره و یا پرده پارچه ای با رنگ روشن، می توان نور خورشید را به سمت بیرون منعکس نمود.
