هیئت های تجاری خارجی را ابزار چانه زنی سیاسی کنیم؟!

گشوده شدن دریچه های جدید در روابط خارجی کشورمان طی ماه های اخیر هیئت های تجاری از کشورهای مختلف به ایران سفر کرده اند تا امیدها در اقتصاد ایران برای بهبود روابط تجاری و جذب سرمایه گذاری خارجی پررنگ تر شود.

به گزارش انتخاب، اگر در کنار هیئت های تجاری، توافقات اقتصادی در مذاکرات متعدد مقامات سیاسی کشورهای مختلف با مسئولان کشورمان نیز لحاظ شود، می بینیم که حجم قابل توجهی از تعاملات اقتصادی در بستری از فضای جدید سیاسی شکل گرفته است و به عبارت دیگر گشایش های نسبی در فضای سیاسی تعاملات اقتصادی را افزایش داده است، اما این سوال اساسی مطرح است که آیا این تعاملات اقتصادی نیز اثرات سیاسی به دنبال خواهد داشت و آیا این تعاملات اقتصادی باعث تحکیم مناسبات سیاسی و رفع چالش های بین المللی کشور خواهد شد.

بدون تردید مسئله هسته ای اصلی ترین چالش سیاست خارجی کشور است و مذاکرات طولانی و نفس گیر ایران با ۱+۵ برای تثبیت حقانیت هسته ای و رفع فشارهای ظالمانه از جمله تحریم ها توجه جهان را به خود جلب کرده است. در این میان آن چه بر فضای مذاکرات موثر است فارغ از مذاکرات مستقیم و رو در رو، تأثیر عوامل پشت پرده و فشار بخش های ذینفع بر فرآیند مذاکرات است. اگر نگاه دقیق تری به عوامل پشت پرده و بخش های ذینفع شود، می توانیم تعاملات اقتصادی فعالان بخش خصوصی کشورهای مختلف با فعالان اقتصادی کشورمان را نیز در این چارچوب تفسیر کنیم. به عبارت دیگر فعالان اقتصادی چه در غرب به ویژه اروپا و چه در سایر کشورها از کشورهای منطقه نظیر امارات و کویت تا همسایگان کشورمان همگی بخشی از عوامل ذینفعی هستند که منافع خود را در لغو تحریم ها می بینند.

هر چند بر اساس تحلیل برخی رسانه های خارجی، هدف این هیئت های تجاری و فعالان اقتصادی از سفر به ایران صرفاً ارزیابی برای ورود به بازار ایران در صورت لغو قطعی تحریم ها ذکر شده است، اما باید به این نکته مهم توجه داشت که این هیئت های تجاری و فعالان اقتصادی را نه به عنوان عناصری منفعل و پذیرای تصمیمات سیاسی قدرت های جهانی در لغو تحریم ها، بلکه به عنوان عناصری اثرگذار بر فرآیند فشار به قدرت های غربی برای لغو تحریم ها می توان در نظر گرفت. برای این که بدانیم تا چه اندازه فعالان اقتصادی در غرب و سایر کشورهای علاقه مند به روابط اقتصادی با ایران عناصری اثرگذار هستند باید توجه داشت که در بسیاری از کشورها دولت نقش چندان مستقیمی در عرصه اقتصاد ندارد و تشکل های بخش خصوصی اثرگذاری پررنگی در اقتصاد دارند.

به همین ترتیب نمایندگان تشکل های بخش خصوصی از طریق تشکیل لابی های قدرتمند سعی می کنند در عرصه سیاسی صاحب نفوذ و اثرگذاری برای تأمین منافع صنفی خود باشند. البته در این میان بخشی از این تشکل ها و فعالان اقتصادی به دلیل تأثیرپذیری از لابی اقتصادی قدرتمند صهیونیست ها که در سطح جهانی نفوذ دارند، در بسیاری از اوقات متعهد به تأمین منافع سیاسی صهیونیست ها هستند، اما باید پذیرفت که بخش قابل توجهی از فعالان اقتصادی در کشورهای مختلف بیش از هر چیز به فکر منافع اقتصادی خویش هستند نه اهداف سیاسی طراحی شده از سوی دشمنان کشورمان و بر این اساس می توان به همکاری آنان به منظور فشار آوردن بر دولت های متبوع خود برای لغو تحریم ها امیدوار بود.

با این حال آن چه درباره اثرگذاری فعالان اقتصادی غرب بر مذاکرات هسته ای و تحریم ها گفته شد، ظرفیت بالقوه ای است که باید به فعلیت برسد و برای این کار نیازمند تدبیری هماهنگ از سوی وزارتخانه های خارجه، اقتصاد، نفت، صنعت، معدن و تجارت و اتاق بازرگانی هستیم. تدبیری که بتواند فعالان اقتصادی سایر کشورها را به این نتیجه برساند که برای حضور در ایران و کسب منافع اقتصادی، به لحاظ سیاسی بر تصمیمات دولت های متبوع خود اثرگذار باشند.

در نهایت باید به این نکته اشاره کرد که راه به نتیجه رسیدن تلاش های دیپلماتیک صرفاً از مسیر میزهای مذاکره و رایزنی های مقامات سیاسی نمی گذرد بلکه سایر عناصر اثرگذار و تصمیم ساز از جمله فعالان اقتصادی که به دنبال منافع خود در برقراری رابطه با ایران هستند می توانند با تلاش های پشت پرده خود دیپلماسی را تحت تأثیر قرار دهند.

منبع: خراسان