پیشنهاد جذاب ایران به هند: قرارداد مشارکت در تولید

در حالی که وزیر نفت ایران طی هفته گذشته چندین بار از دستور بازنگری در نوع قراردادهای نفتی و گازی کشور با شرکت‌های خارجی خبر داده، هند می‌گوید که مقامات تهران از این کشور خواسته‌اند تا برای توسعه میدان گازی «فرزاد بی» ایران قرارداد «مشارکت در تولید» امضا کند.

به نوشته رادیو فردا ؛ این اولین بار است که ایران می‌خواهد با یک شرکت خارجی در بخش نفت و گاز قرارداد مشارکت در تولید امضا کند.

بر اساس قرارداد مشارکت در تولید، شرکت طرف قرارداد با تامین نقدینگی و تجهیزات و توسعه میدان نفتی و گازی، در ذخایر و مالکیت آن میدان سهیم می‌شود.

بیژن زنگنه اعلام کرد که در راستای تضمین «افزایش ضریب بازیافت» میادین در قراردادها و همچنین «جذاب‌تر» کردن پروژه‌ها برای حضور شرکت‌های خارجی نوع قراردادها باید بازبینی شود.

برعکس قراردادهایی از نوع پیمانکاری و بیع متقابل که شرکت طرف قرارداد بعد از مدتی بهره‌برداری از پروژه را کاملا تحویل می‌دهد، در قراردادهای مشارکت در تولید خود شرکت در ذخایر نفت و گاز میادین سهیم است و هرچه ضریب بازیافت ذخایر را بالا ببرد، تولید بیشتری انجام می‌شود و در نتیجه سود بیشتری می‌برد.

برای نمونه ذخایر اثبات شده میدان گازی «فرزاد بی» بیش از ۲۱ تریلیون فوت مکعب است که ۱۲ تریلیون فوت مکعب آن قابل بهره‌برداری است. هرچه طراحی، تکنولوژی و کیفیت توسعه این میدان بیشتر باشد، ضریب بازیافت آن افزایش یافته و حجم نهایی گاز استخراج شده از میدان بیشتر خواهد شد.

در همین زمینه روزنامه «بیزنس استندارد» هند ۱۹ شهریورماه بر اساس گفته‌های مقامات این کشور گزارش داد که ایران از هند خواسته است که اگر خواهان پرداخت کل پول نفت وارداتی از ایران با روپیه است، باید در عوض آن طی سه ماه آینده قرارداد توسعه میدان «فرزاد بی» را امضا کند.

هند و ایران قبلا توافق کرده بودند که ۴۵ درصد از پول نفت صادراتی ایران به هند از طریق روپیه و ۵۵ درصد آن از طریق یورو پرداخت شود، موضوعی که چند ماهی است به دلیل افزایش دامنه تحریم‌های آمریکا عملا متوقف شده است.

هند می‌خواهد کل پول نفت ایران را با روپیه تسویه کند. این کشور در سال ۲۰۱۱ کلا ۱۸ میلیون تن نفت از ایران وارد کرده بود، اما در سال گذشته به خاطر گرفتن معافیت از تحریم‌ای آمریکا، مجبور شد واردات نفت از ایران را به ۱۳٫۳ میلیون تن کاهش دهد.

با این همه، هند که با افت ارزش واحد پول ملی خود، روپیه، مواجه شده است به شدت نسبت به خروج دلار از کشور حساس است و از این که در ازای نفت ایران روپیه پرداخت می‌کند، خوشحال است.

ویراپا مویلی، وزیر نفت هند، اعلام کرده است که در راستای تقویت روپیه، طرحی برای جلوگیری از خارج شدن ۲۰ میلیارد دلار ارز خارجی از کشور برنامه‌ریزی کرده است.

روزنامه هندی می‌نویسد که انتظار می‌رود هند در سال جاری ۱۱ میلیون تن نفت از ایران وارد کند که ارزش آن بالغ بر ۸٫۵ میلیارد دلار است و می‌توان با پرداخت پول آن به روپیه، صرفه‌جویی ارزی بسیار هنگفتی داشت.

قبلا سه شرکت هندی «او وی ال»، «او آی سی» و «او آی ال» در سال ۲۰۰۲ قرارداد توسعه میدان عظیم گازی «فرزاد بی» در آب‌های خلیج فارس را با ایران امضا کرده بودند، اما بعد از یک دهه تعلل، ایران این قراردادها را لغو کرد.

پیش‌بینی این که آیا شرکت‌های هندی یاد شده با پیشنهاد جذاب «قرارداد مشارکت در تولید» دوباره به پروژه «فرزاد بی» بازگردند یا نه، موضوع مشکلی است.

برای نمونه علاوه بر تحریم‌های آمریکا که سرمایه‌گذاری بالای ۲۰ میلیون دلار در بخش نفت و گاز ایران را ممنوع کرده، شرکت‌های «او آی ال» و «او وی ال» هند سال گذشته، ۳۰ درصد از سهم ذخایر نفت شیل (نفت تولیدی از سنگ‌های رسی) یک شرکت آمریکایی در ایالت کلرادوی آمریکا را خریداری کرده‌اند و منافع مالی زیادی در این کشور دارند.

از طرفی، طبق ارزیابی ایران، برای توسعه این میدان مشترک گازی با عربستان، شریکی که هفت سال از ایران جلو افتاده است، حدود پنج میلیارد دلار سرمایه لازم است. این حجم از سرمایه‌گذاری به خودی خود ریسک بالایی است و تحریم‌ها علیه ایران این ریسک را چندین برابر نیز می‌کند.

از طرفی ارزش واردات هند از ایران تقریبا بیش از سه برابر ارزش صادرات هند به ایران است و معلوم نیست که با این اختلاف چشمگیر تراز بازرگانی، دولت دهلی نو چگونه می‌خواهد بدهی‌های نفتی ایران را تسویه کند.