تمایز امام خمینی با علمای دیگر از دید "سید حسن خمینی"

سید حسن خمینی تاکید کرد: باید مراقب بود، آن هنگام که تکلیف الهی ما اقتضایی دارد، علم ما موجب توجیه عمل نکردن به تکلیف نشود.

حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در دیدار با رئیس موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) قم و اعضاء دبیرخانه همایش تحریر الوسیله گفت: در کنگره «امام خمینی و انقلاب اسلامی» که به مناسبت یکصدمین سال میلاد امام برگزار شده بود مقاله ای تحت عنوان «پیرامون اصل شرطیت قدرت در تکالیف و تأثیر آن در اندیشه سیاسی امام» ارائه کرده بودم که بعدها منتشر شد. در آن مقاله بحثی اصولی را به سیاست گره زده بودم که مورد توجه نیز قرار گرفت.

وی افزود: موضوع مقاله این بود که امام قدرت را شرط تنجز می دانند نه شرط فعلیت. بر همین اساس اگر کسی نمی داند که برای انجام کاری قدرت دارد یا نه، نمی تواند برائت شرعی جاری کند بلکه باید برای تحقق آن فعل به میزانی تلاش کند که به فقدان قدرت یقین پیدا کند. اما سایر علما قدرت را شرط فعلیت می دانند و بر همین اساس وقتی شک در قدرت دارند، برائت شرعی جاری می کنند.

یادگار امام تصریح کرد: در آن مقاله چنین نتیجه گرفته شده بود که این مبنای اصولی در اندیشه امام بود که موجب شد ایشان از تلاش باز نایستد و در مسیر مبارزه با طاغوت تا پیدایش و پیروزی انقلاب ثابت قدم بماند. اما دیگرانی که این مبنا را نداشتند از همان ابتدا که در قدرت مخالفت با رژیم ستم شاهی یا عدم آن شک کردند با جاری کردن اصل برائت، از تلاش باز ایستادند.

سید حسن خمینی گفت: پس از پایان ارائه مقاله یکی از شاگردان امام که از سال 38 محضر امام را درک کرده بود و به عللی نمیخواهم نامشان را ببرم، به من گفت آنچه گفتی درست است اما علت مبارزه کردن امام و مبارزه نکردن غیر امام این نکته اصولی نبوده است علت واقعی آن بود که امام نمی ترسید و بقیه می ترسیدند.

وی افزود: تمایز امام با سایر بزرگان را از لابه لای خطوط کتب و تألیفات ایشان نمی توان یافت بلکه باید به روح و جوهره وجودی ایشان توجه کرد.

حجت الاسلام و المسلمین حاج سید حسن خمینی در بخش دوم از بیانات خود گفت: بحث و بررسی در مبانی علمی و پرداختن به تألیفات امام خمینی(س) ضروری است اما باید دانست آنچه جوهره حرکت امام را تشکیل می دهد روح آثار و مکتوبات ایشان است نه سطور آنها، و آنان که روی آثار امام پژوهش می کنند و به آن توجه دارند، نباید از این نکته غفلت کنند.

وی تاکید کرد: امام را می توان از لا به لای سطور تألیفاتشان و از بررسی فقه یا اصولشان شناخت اما باید دانست چنین تصویری از امام هرگز تصویر کاملی نیست. حقیقت امام آن چیزی است که در پس این سطور و به عنوان روح کلی حاکم بر آنها قابل مشاهده است.

سید حسن خمینی با اشاره به ضرورت طرح مباحث اخلاق نظری در میان مردم، آن را برای تربیت انسان ناکافی دانسته و گفت: تخلُق به اخلاق حسنه آن هنگام محقق می شود که در عمل انسان متبلور شود. اگر هزار بار به عنوان یک پیام اخلاقی دیگران را از ظلم کردن بر حذر داشتیم اما در حضور ما به کسی ظلم شد و ما ساکت نشستیم روشن می شود که این معارف از زبان ما تجاوز نکرده و به دل ما نرسیده است. اگر جایی دیدیم حقی، ناحق می شود اما از کنارش گذشتیم معلوم می شود آنچه گفته ایم فقط لقلقه لسان بوده و کرامتهای اخلاقی در ما محقق نشده است.

وی یادآور شد: گاهی برخی انسانها هر قدر از نظر علمی رشد می کنند توانایی توجیهات اعمالشان نیز بالاتر می رود و برای انجام دادن یا انجام ندادن یک عمل، توجیهات مختلفی را عنوان و خود را با آن توجیهات آرام می کنند در حالی که مردم عادی همان کار خیر را بی درنگ به انجام می رسانند. بنابراین باید مراقب بود، آن هنگام که تکلیف الهی ما اقتضایی دارد، علم ما موجب توجیه عمل نکردن به تکلیف نشود.

یادگار امام در بخش دیگری از سخنانش در خصوص همایش تحریر الوسیله که در بهمن ماه سال جاری توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) برگزار می شود افزود: هدف از همایش تحریر در حقیقت توسعه و بسط فقه امام با روشهای نوین و علمی روز دنیاست و بر همین اساس همایش تحریر در حقیقت بزرگداشت کتاب تحریر نیست بلکه بهانه ایست برای مطرح کردن فقه امام در حوزه های علمیه اما چون کتاب تحریر معروف ترین کتاب فقهی امام است این همایش روی محور آن تنظیم شده است و لازم است تلاش کنیم با تنظیم و ترویج فقه امام متن تحریر را به عنوان فقه امام، به متن درسی حوزه بدل کنیم.

در آغاز این دیدار حجت الاسلام و المسلمین سید حبیب موسوی مسئول موسسه نشر آثار امام خمینی(س) قم گزارشی در خصوص تلاشهای دبیرخانه همایش تحریر الوسیله ارائه کرد.