سرویس تاریخ «انتخاب»: انفجار رستوران خوانسالار در شب ۲۲ مرداد ۱۳۵۷، ضربه سختی به شاه و آمریکایی‌ها در ایران بود. این اتفاق که توسط گروه توحیدی صف به رهبری شهید محمد بروجردی انجام شد، یکی از مهم‌ترین عملیات‌های نظامی قبل از انقلاب نام گرفت که در اثر آن تعداد قابل توجهی از آمریکایی‌ها کشته شدند. «انتخاب» بخش هایی از گزارش میدانی روزنامه کیهان در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۵۷ را در تنظیمی مجدد منتشر می‌کند:
انفجار خوانسالار
رستوران خوانسالار تهران ساعت ۹۳۰ دیشب با یک بمب قوی منفجر شد. در این حادثه بیش از ٤٠ نفر مجروح شدند. جریان این انفجار به ماموران پلیس و آتش نشانی اطلاع داده شد. ماموران پلیس و سازمان آتش نشانی خود را به محل انفجار رساندند و مجروحین را به بیمارستان‌های پاستور نو آسیا، سوانح و سوختگی فیروزگر شهرام تهران کلینیک منتقل کردند. انفجار هنگامی رخ داد که رستوران خوانسالار پر از مشتری بود و ارکستر سنتی رستوران آهنگ‌های مختلف می نواخت ناگهان همه چیز در سالن رستوران بهم ریخت. متعاقب یک صدای مهیب غرش‌آسا فریاد مشتریان سالن رستوران را پر کرد و عده ای که از انفجار جان سالم بدر برده بودند بطرف در خروجی خوانسالار هجوم بردند. ساکنان آپارتمان‌های بالای رستوران نیز بصدای انفجار به تصور اینکه زلزله اتفاق افتاده است به سرعت بیرون ریختند و با مشاهده مجروحینی که از در رستوران خارج می‌شدند متوجه واقعیت ماجرا شدند. دقایقی بعد از انفجار خبرنگاران سرویس حوادث کیهان که از ماجرا با خبر شده بودند به محل انفجار رستوران خوانسالار در میدان آرژانتین خیابان پارک رسیدند گزارش لحظه به لحظه خبرنگاران کیهان را از این انفجار می‌خوانید:
حمل مجروحین
پرویز کرمانشاهی یکی از خبرنگاران حوادث کیهان می نویسد: وقتی ما به محل انفجار رسیدیم ساعت نزدیک ده شب بود، ماموران آتش نشانی مشغول خارج کردن مجروحین از داخل رستوران خوانسالار بودند. در بیرون رستوران، ساکنان ۲۱ دستگاه آپارتمان
بالای خوانسالار با وحشت در خیابان اجتماع کرده بودند و از چگونگی این حادثه حرف می‌زدند. اغلب ساکنان آپارتمان ها خارجی بودند و نمی دانستند انفجار بخاطر چه رخ داده و مسبب آن کیست؟
«اکبر احمدزاده» یکی از ساکنان خیابان پارک در مورد چگونگی حادثه انفجار رستوران خوانسالار به خبرنگار کیهان گفت:
من تازه از سر کار برگشته بودم و مشغول خوردن شام بودم که ناگهان صدای مهیبی برخاست و ساختمان خانه ما لرزید. من که فکر کردم زلزله اتفاق افتاده از خانه بیرون دویدم دود غلیظی از در رستوران خوانسالا ز بیرون می‌امد. و در همین حال عده ای را دیدم که با سروصورت خونین از در رستوران بیرون می‌آیند. در این موقع یکی از کارکنان رستوران به سرعت خود را به تلفن رساند و جریان را به ماموران انتظامی و آتش نشانی اطلاع داد.
شاهدان حادثه چه گفتند؟
یکی از گارسون‌های رستوران خوانسالار در مورد چگونگی انفجار گفت و مردم مشغول صرف شام بودند. ارکستر موزیک ملایمی
را می‌زد. من و سایر همکارانم مشغول پذیرایی از مشتری ها بودیم. در این موقع من مردی را دیدم که با کیف سیاهرنگی وارد رستوران شد و در کناری ایستاد. در همین موقع که این مرد مشغول نگاه کردن به میز‌ها بود. ناگهان انفجاری رخ داد من تصور می کنم بمبی که داخل کیف این مرد بود باعث انفجار شد. بهرحال این چیزی است که من دیدم شاید هم علت انفجار چیز دیگری باشد و از طرف دیگر باید اضافه کنم این حدی من است. شاید هم بمب را در محلی مخفی کرده بودند و این انفجار اتفاق افتاده است. یکی دیگر از کارکنان رستوران که حاضر نشد خود را معرفی کند گفت:
من داشتم بشقاب شام یکی از مشتری‌ها را روی میز ی گذاشتم که ناگهان صدای انفجار بگوش رسید. بنظرم رسید که بعد از انفجار میز و بطلاب‌ها به اطراف پرت شدند. چون چیزی بصورتم خورد. و بعد سالن پر از دود شد. و صدای ناله و فریاد سالن را پر کرد. من فقط توانستم خودم را از سالن بیرون بکشم. وقتی بیرون سالن آمدم دیدم که مجروحین یکی بعد از دیگری از سالن بیرون می آیند وبین أنها تعدادی نیز زن و دختر بودند.
سعید محمدی یکی از مشتریانی که در جریان انفجار سالم مانده بود گفت:
میز ما انتهای سالن قرار داشت تازه مشغول صرف شام شده بودیم که ناگهان صدای انفجار یگوش رسید. برای چند دقیقه من تفهیمدم که چه روی داده اما با صدای ناله و فریاد فهمیدیم که اتفاقی افتاده است. ما در آخر سالن سالم ماندیم. اما عده زیادی مجروح شدند. بهر حال بمبی که منفجر شد، فوق‌العاده قوی بود چون سالن بشدت لرزید و همه چیز به هوا پرت شد.
داریوش گرجی محصلی که بهمراه خانواده خود به رستوران رفته بود و مجروح شده بود در حالیکه داخل آمبولانس اورژانس تهران کپسول اکسیژن روی دماغش گذاشته بودند بعد از برداشتن کپسول گفت:
و از صدای مهیبی که برخاست گوش‌های من بشدت ناراحت شد. چشمانم سیاهی رفت و چیزی به تنم خورد و به زمین افتادم وقتی چشم باز کردم داخل امبولانس بودم. با مامورانی که به محل حادثه آمده بودند گفت و گو کردیم ماموران اظهار داشتند دما نمی‌دانیم چه اتفاقی افتاده است. بما گفتند در رستوران انفجار رخ داده و خود را به اینجا رساندیم. مجروحین را به بسیمارستان‌ها رساندیم و حالا مشغول تحقیق هستیم که ببینیم چه اتفاقی افتاده است. ما نمی توانیم صریحاً اظهار نظر کنیم که انگیزه انفجار و بمبی که منفجر شده چه نوعی بوده است. گزارش خبرنگار کیهان حاکیست که صاحب رستوران وعلی عباسی صاحب یک سازمان سینمایی است. وی هنگام وقوع انفجار در رستوران نبود.
اسامی مجروحین
تا آخر وقت دیشب خبرنگاران حوادث کیهان اسامی این عده از مجروحین را بدست آوردند. مجروحین این واقعه که در بیمارستان فیروزگر تحت درمان قرار دارندن مینو وزیری ۳۸ ساله و شوهرش اکبر میر فخرایی ۵۰ ساله راضیه مشهد پور 26 ساله، البرت آوانسیان نام دارند. کسانی که در بیمارستان پاستور او تحت درمان قرار گرفتند عده ای نیز در این بیمارستان سرپایی تحت درمان قرار گرفتند و مرخص شدند. کسانی که در تهران کلینیک بستری شدند و تحت درمان قرار گرفتند. اسامی سایر مجروحین که در بیمارستان‌های دیگر تحت درمان قرار گرفته اند دیشب اعلام نشد این اسامی امروز اعلام خواهد شد.
بررسی انفجار
گزارش خبرنگار حوادث کیهان حاکیست که بعد از انفجار رستوران به خرابه ای مبدل شده است. میز و صندلی ها بگوشه ای پرت شده غذا‌ها در سالن پخش شده و بشقاب و قاشق و چنگال‌ها به اطراف پرت شده بود. در قسمت‌های مختلف سالن خون ریخته شده بود. و این منظره حکایت از شدت انفجار داشت در گوشه هایی از سالن لباس‌های معلی به چشم می‌خورد که گارسون‌ها بعد از انفجار آن‌ها را از تن خارج کرده و انداخته بودند. دیوار‌های داخل سالن خراب شده بود و بر سقف‌ها از لوستر‌ها و لامپ اثری دیده نمی‌شد. همه این‌ها حاکی از شدت انفجار بود. در این مورد بررسی هایی از طرف ماموران آغاز شده است و تحقیقات لازم در جریان است نتیجه این بررسی برای روشن شدن ملت انفجار و انگیزه آن ادامه دارد.
خبرنگار حوادث کیهان بامداد امروز از چند بیمارستان دیدن کرد و با مسنجر و حتی که حسال بهتری دارند گفتگو کرد. مریم اعظم زن ۲۲ ساله ای که در بیمارستان پاستور نو سخت درمان قرار گرفته بود و در این حادثه از ناحیه پا بشدت مجروح شده گفت: دیشب من به اتفاق خانواده ام برای خوردن شام به این رستوران رفتیم هنوز سفارش غذا نداده بودیم که ناگهان رستوران با صدای مهیبی منفجر شد و به دنبال آن همه جا خاموش شد و بوی آتش و دود.
و مواد دیگر فضای رستوران را پر کرد من دیگر چیزی نفهمیدم و وقتی چشم باز کردم خودم را در بیمارستان دیدم عزیز اعظم زن ۲۵ ساله ای که در این حادثه از ناحیه دومچ پا مجروح شده گفت وقتی سرمیز نشسته بودم ناگهان انفجار رخ داد و من از زیر میز احساس کردم که چیزی به پایم اصابت کرد و به دنبال آن میز شعله شد و هر دو پایم بشدت مجروح شد. برادر این زن به نام ظفر اعظم ۲۰ ساله هم از ناحیه مج با مجروح شد.
درمیان مجروحینی که به این بیمارستان آورده شده بودند یک پسر بچه ۵ ساله به نام کامران رضوی از ناحیه پا آسیب دیده بود که بعد از پانسمان از بیمارستان مرخص شد. احمد توماسی یکی از کارکنان رستوران خوانسالار هم از ناحیه پا مجروح شد و چون حالش نسبتاً خوب بود بعداز درمان سرپسالی مرخص شد نماد رو نداد هم یکی دیگر از مجروحان بود که در این حادثه آسیب دید در جریان این حادله مرد جوانی به نام حسین محمودی کرد که از هنرمندان رستوران بود از ناحیه هر دوزانو مجروح شده و تحت درمان قرار گرفت.
علاوه بر این عد‌های دیگر هم در بیمارستان پاستور نو بستری شدند و تحت درمان قرار گرفتند اسامی این عده عبارتند: «هایده سمیعی»، «زهرا صابونی» و «ناصر شراف» 12 نفر دیگر از مجروحان این حادثه هم به بیمارستان تهران کلینیک مراجعه کردند و بطور سریالی مورد معالجه قرار گرفتند و مرخص شدند. گزارش خبرنگار کیهان حاکیست که ۷ نفر دیگر از مجروحان در بیمارستان شهرام بستری شدند.
