یادداشت‌های علم، چهارشنبه ۳ دی ۱۳۴۸: وقتی اوامر شاه را گفتم، کاردار انگلیس پکر شد

سرویس تاریخ «انتخاب»: اسدالله علم (۱ مرداد ۱۲۹۸ بیرجند – ۲۵ فروردین ۱۳۵۷ نیویورک)، یکی از مهم‌ترین چهره‌های سیاسی دوران محمدرضا شاه، وزیر دربار از ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۶ و نخست‌وزیر ایران از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۲ بود.  

 

«انتخاب» هر شب یادداشت‌های روزنوشت علم را منتشر می‌کند.

 

چهارشنبه ۳ دی ۱۳۴۸: صبح شرفیاب شدم. مذاکرات با شارژدافر انگلیس را عرض کردم. این مطلب را هم اضافه کردم که راجع به معامله و گله هایی که شاهنشاه دارند، عرض می کند واقعا من میخواهم بدانم گله از چیست؟ فرمودند: چه طور گله نداشته باشم؟ به اینها گفته ایم ما امسال ۱۱۵۰ ملیون دلار پول نفت می خواهیم، می گویند ما ۱۰۱۰ ملیون بیشتر نمی دهیم و غیر از این هم نیست. عرض کردم: پارسال ضمن مذاکرات برای امسال ۱۰۱۰ ملیون می گفتند و قبول کردند و این مبلغ را که می دهند. فرمودند: بلی، ولی من در بودجه، ۱۱۵۰ ملیون گذاشته ام، باید بدهند، احتیاج داریم. عرض کردم: شاید اعلیحضرت ۱۵۰۰ ملیون می گذاشتید، آن وقت هم باید پول می دادند؟ شاهنشاه خنده شان گرفت، ولی فرمودند: آخر از اوّل گفته بودیم که در ۱۹۷۰ به ۱۱۵۰ ملیون احتیاج داریم، منتها آنها زیر بار نرفته بودند. من عرض کردم و «نمی روند». فرمودند: به علاوه ویلسن به نخست وزیر ما در لندن گفته است من نمی توانم چکش به سر شرکت های نفتی بزنم، حالا من می خواهم به آنها بقبولانم که باید چکش را بزنند! من در قلب خودم به شاه دعا کردم!

 

 گله های دیگری هم فرمودند که من جمله این است که بی بی سی در برنامه های خودش راجع به شط العرب گفته است نمی دانیم حق با ایران یا عراق است؟ فرمودند: راجع به معامله کشتی های جنگی خیلی بد حسابی کردند. روزنامه هایشان هم که ماشاء الله است. باید بفهمند. فرمودند: عصری مجدّدا او را بخواه و به او بگو. به علاوه بگو چه طور به کویت که هیچ احتیاجی ندارد امسال ۶/۵ درصد اضافه استخراج می دهید؟ برای چه؟

 

عرض کردم از کویتی ها می ترسند، زیرا اگر کویت پول خود - ۱۷۰۰ ملیون پوند - را یک دفعه خارج کند، انگلیس ورشکست است.

 

بعد راجع به کنفرانس رباط صحبت کردیم که بیچاره ها رسما شکست خوردند و حتی اعلامیه پایان کنفرانس را هم نتوانستند بدهند. زیرا در جلسه آخر چند نفر آنها قهر کردند و در جلسه حاضر نشدند. حال آن که یک تهدید نفتی دسته جمعی ممکن بود خیلی روی آمریکا مؤثر باشد.

 

ساعت پنج شارژ دافر انگلیس آمد. اوامر شاهنشاه را گفتم، خیلی پکر شد. بعد از او نماینده غیررسمی اسرائیل دیدنم آمد. به علت شکست کنفرانس اعراب در رباط با دم خودش گردو می شکست...