آیین افتتاحیه اولین دوره این رویداد سینمایی غروب روز سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت در محل بنیاد ایران‌شناسی در تهران برگزار شد.
سونیا پوریامین، مجری تلویزیون اجرای این برنامه را بر عهده داشت. او ضمن خوشامدگویی به حضار، روز بزرگداشت فردوسی، شاعر بزرگ ایران را گرامی داشت.
محمدحسین رجبی دوانی رئیس بنیاد ایران‌شناسی و رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره در ابتدای این مراسم طی سخنانی بیان کرد: «بنیاد ایران‌شناسی مفتخر است در دهه کرامت و در آستانه سالروز ولادت خجسته ولی‌نعمت ما ایرانیان، حضرت امام رضا (ع) این جشنواره را برپا می‌کند که افتتاحیه آن در روز پاسداشت زبان و ادبیات فارسی و فردوسی بزرگ و اختتامیه روز ۳۰ اردیبهشت، روز ملی ایران‌شناسی است.»
او گفت: «بنیاد ایران‌شناسی به‌عنوان مرکز و محوری برای معرفی و شناساندن هرچه بهتر ویژگی‌ها و عظمت و افتخارات و همه خوبی‌ها و زیبایی‌های ایران و ایران‌زمین در سطح ملی و بین‌المللی اقدام می‌کند تا این جشنواره در راستای وحدت ملی و انسجام اقوام بزرگ و کهن ایرانی برپا شود.»
رئیس بنیاد ایران‌شناسی همچنین اظهار کرد: «امیدواریم جشنواره ملی اقوام ایرانی آغازی باشد برای هنرمندان بخصوص جوانان که بتوانند با به نمایش گذاشتن عظمت‌های ایران‌زمین و زیبایی‌ها و افتخارات بزرگ ادوار تاریخ ایران، نقش بزرگ اقوام عظیم ایرانی در این عظمت‌ها را به نمایش بگذارند و به عرصه علم و دانش مملکت خدمت بزرگی کنند و مشوق و مؤیدی باشند برای وحدت ملی و هویت بزرگ ایرانی و اسلامی ما.»
رجبی دوانی با اشاره به این که ایران با افتخار، دارای قدیم‌ترین و عظیم‌ترین تمدن بشری است که در جغرافیای سیاسی فعلی کشور ما این عظمت، تنها نمی‌گنجد، گفت: «جغرافیای تمدنی ایران بس عظیم است، از شرق با چین آغاز می‌شود و تا مدیترانه ادامه دارد؛ از شمال تا سیبری و از جنوب تا شبه‌قاره هند و یمن این گستره وسیع ادامه پیدا می‌کند. امیدواریم این جشنواره برای سال‌های آینده در سطح بین‌المللی برگزار شود و هر جا که نشان از تمدن کهن ایرانی وجود دارد، دیده شود.»
او در پایان بیان کرد: «با افتخار مشاهده کردم در برخی مناطق، مردمان کشورهای دیگر به سابقه ایرانی بودن خود با عظمت نگاه و به آن افتخار می‌کنند. چه زیبا خواهد بود که آثار و تمدن ایران را در کشورهای دیگر به نمایش درآوریم. امیدوارم جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی آغازی برای به تصویر کشیدن این عظمت‌ها نه‌تنها در ایران، بلکه سراسر جهان باشد.»
نکوداشتی برای خسرو سینایی
در ادامه مراسم با پخش یک کلیپ اعضای هیئت انتخاب و هیئت داوران جشنواره معرفی شدند و سپس نوبت به پاسداشت زنده‌یاد خسرو سینایی، کارگردان و فیلمنامه‌نویس فقید سینمای ایران رسید که با نگاهی ناب به فرهنگ و جامعه ایران، لذت اثر سینمایی را به‌عنوان فردی خلاق برای هنردوستان به تصویر می‌کشید. این نکوداشت با پخش کلیپی از خسرو سینایی از کودکی تا سال‌های پایانی عمر همراه شد.
حبیب احمدزاده، رمان‌نویس، مستندساز و محقق که سابقه همکاری با زنده‌یاد سینایی را دارد به روی سن آمد و در سخنانی بیان کرد: «ما از دو نسل متفاوت بودیم. من نسلی هستم که از ۱۵ سالگی تا ۲۳ سالگی در جنگ بود و پس‌ازآن با خیلی از دوستانی که هنرمند و سینماگر بودند آشنا شدم و کار کردم. یکی از کارهایی که انجام دادم پژوهش درباره مرحوم صادق هدایت بود. خسرو سینایی را کنار رود اروند دیدم و با او دراین‌باره هم‌کلام شدم.»
او ادامه داد: «فروردین سال ۱۳۸۰ متن تحقیق خود را به او دادم و آقای سینایی از من پرسید چرا درباره هدایت تحقیق کردم. من گفتم هدایت برای ما سد است، درصورتی‌که باید پل باشد و بتوانیم او را تجزیه و تحلیل کنیم. این شروع آشنایی ما دو نفر شد. ما ملت جواب هستیم، چرا که از سؤال کردن می‌ترسیم. اولین دلیل این است که تنبل هستیم و جواب‌های از پیش آماده داریم. دلیل رفاقت من با سینایی با ۲۵ سال تفاوت سن این بود که هر دو کنجکاو بودیم. همراه با گیزلا وارگا سینایی، همسر و سمیرا، دختر آقای سینایی به مناطق محروم می‌رفتیم که برای کودکان تدریس نقاشی می‌کردند. ما یک جشنواره شاد دانش‌آموزی برگزار می‌کردیم که سخنران نداشت. بهترین چیزی که باید از سینایی آموخت اعتماد بدون جبهه‌گیری بود که به من بچه‌سال داشت.»
احمدزاده گفت: «در این تعامل دو طرف به هم یاد دادیم، من از او گذشت و تأمل آموختم و از همه مهم‌تر این که کودک درونم را حفظ کنم و نگذارم دیگران آن را پیر کنند.»
در ادامه مراسم هدیه‌ای از سوی بنیاد ایران‌شناسی و موسسه فرهنگی هنری فصل هنر به حبیب احمدزاده که از طرف خانواده مرحوم سینایی روی سن حضور یافته بود، اهدا شد.
یک قدم بزرگ در سینمای کشور
مهدی حیدری، مدیر جشنواره و قائم‌مقام شورای سیاست‌گذاری جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی نیز با حضور روی سن و خوشامدگویی به حضار گفت: «خدا را شاکرم، چرا که اتفاقی که در حال رخ دادن است. این یک قدم بزرگ در سینمای کشور است؛ یک رویداد جدید در سینمای کشور که به شکل تخصصی برای سینمای اقوام عزیز کشور در حال شکل‌گیری است. ما به جایی رسیدیم که این جشنواره در حال رشد است و از فردا خودش را نشان می‌دهد.»
او گفت: «این جشنواره متعلق به همه اقوام ایران است و دوست داریم هنرمندان و فیلمسازان حرفه‌ای و آماتور به آن اعتماد کنند، همان‌طور که اعتماد کردند و بیش از هزار اثر به دبیرخانه ارسال شد. جشنواره قرار بود در تبریز باشد که بنا به دلایلی این اتفاق رخ نداد، اما اکنون با حمایت بنیاد ایران‌شناسی برگزار و دیده می‌شود. ما چند ماه است که اینجا مهمان هستیم و از همه مدیران و عزیزان در بنیاد ایران‌شناسی تشکر می‌کنم، اگر حمایت این دوستان نبود جشنواره به سرانجام نمی‌رسید.»
دبیر جشنواره بیان کرد: «خیلی‌ها دوست داشتند جشنواره ملی اقوام ایرانی دیده و برگزار نشود، اما خدا را شاکرم که از فردا قرار است میزبان تمام هنرمندان کشورمان باشیم که آثارشان به بخش داوری رسیده است.»
حیدری همچنین با بیان این که این جشنواره قرار است به تقویم سینمایی کشور اضافه شود، افزود: «جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی قرار است آغازی باشد برای این‌که نشان دهد سینمای ما فقط سینمای تهران و پایتخت نیست، بلکه سینمایی برای ایران ما و برای تمام اقوام عزیز کشورمان است، جشنواره‌ای است که دوست دارد تمام هنرمندان عزیز کشور را نشان دهد و در عرصه حرفه‌ای سینما، آن‌ها را وارد بازار کار کند. نیازی به معرفی زیاد نیست و همه‌چیز در خودش نهفته است. استادانی که کنار جشنواره ایستادند، داوران، ستاد اجرایی و همه عوامل بسیار خوب که از یکایک آن‌ها تشکر می‌کنم.»
مدیرمسئول موسسه فرهنگی هنری فصل هنر در پایان اظهار کرد: «از مسعود نجفی و ابوالفضل جلیلی که با تمام دغدغه‌هایشان در کنار ما ایستادند، از مهرداد سلیمانی که کنار ما ایستاد و از همه بیشتر از برادرم، فرید حیدری که پابه‌پا هم‌قدم من بود، تشکر می‌کنم. مطمئنم جشنواره به شکلی برگزار خواهد شد که پس از اختتامیه به آن افتخار خواهیم کرد. زنده‌باد ایران، زنده‌باد اقوام.»
در ادامه گروه صهبای کهن به سرپرستی سجاد پورقناد روی صحنه رفت. در پایان برنامه تعدادی از هنرمندان حاضر در مراسم شامل لیلا زارع، مریم بحرالعلومی، حبیب احمدزاده، حسین ریگی، سهیل موفق، سیاوش چراغی‌پور و ابوالفضل جلیلی روی صحنه رفتند و کیک آغاز نخستین دوره جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی را بریدند.
این رویداد سینمایی با شعار «اقوام، ریشه ایران‌زمین»، ۲۶ تا ۳۰ اردیبهشت در پردیس سینمایی باغ کتاب برگزار می‌شود.
جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی در بخش‌های رقابتی شامل فیلم‌های بلند سینمایی، فیلم‌های کوتاه داستانی، انیمیشن، مستند، نماهنگ و فیلمنامه منطبق با موضوع جشنواره برگزار می‌شود که گستره زیست‌بوم، آیین‌های فرهنگی و مذهبی، سبک زندگی، آداب و رسوم و سنن اقوام ایرانی، تاریخ اقوام، میراث فرهنگی ملموس و ناملموس و ظرفیت‌های گردشگری را در برمی‌گیرد.
