درگیری بزرگ در دریای سرخ نزدیک است؟ / اعراب موافق حمله به یمن هستند؟ / اگر جنگ شود، تهران و ریاض وارد ماجرا نخواهند شد

احتمال اقدام نظامی آمریکا و اسرائیل در دریای سرخ علیه یمن، نگرانی‌های متفاوتی را میان اعراب از جمله در عربستان و قطر و امارات به وجود آورده است. در این بین عربستان نگرانی‌های بیشتری دارد، زیرا حمله به حوثی‌ها می‌تواند منجر به شکسته شدن آتش بس و برهم خوردن نسبی روابط با ایران شود. 

 

رحمان قهرمان پور، کارشناس بین الملل، درباره احتمال افزایش تنش در دریای سرخ به «انتخاب» گفت: تقریبا از دو دهه پیش رقابت بین قطر، امارات و عربستان در دریای سرخ جدی‌تر شد. نه تنها این سه کشور در حوزه دریای سرخ رقابت می‌کنند بلکه در آفریقا نیز رقابت جدی دارند. کشور اریتره از اتیوپی جدا شده و به دریای سرخ راه دارد، اما اتیوپی ندارد. سه کشور عربی سعی کردند در آن ناحیه از طرفین دعوا حمایت کنند که باعث اختلاف شد. حتی امارات و عربستان که ارتباط نزدیک دارند در بحث یمن دچار اختلاف هستند. با وجود اینکه این سه کشور دچار اختلاف هستند، در مورد حفظ امنیت کشتی رانی در دریای عمان و دریای سرخ اجماع نظر دارند. امارات در سال‌های اخیر یک ناوگان دریایی نسبتا قدرتمند را شکل داده تا امنیت خطوط کشتی رانی را تامین کند که جز اصول سیاست خارجی امارات در سال‌های اخیر شده است. الان امارات در جزیره سقطری حضور نظامی دارد تا بتواند امنیت خطوط کشتی رانی و تجارت را در این منطقه تامین کند. شرکت دبی پورت نیز یکی از اصلی‌ترین شرکت‌های حاضر در جیبوتی است که امارات نیز بخشی از عملیات خود را علیه یمن از این ناحیه انجام می‌داد. با وجود این هر سه کشور عربی برای تامین امنیت در دریای سرخ اجماع نظر دارند، چون تهدید امنیت در آن نقطه باعث کاهش درآمد هر سه کشور خواهد شد.

 

وی در رابطه با مواضع هر یک از سه کشور امارات، قطر و عربستان نسبت به تنش در دریای سرخ اظهار داشت: قطر حتما مخالف هرگونه اقدام نظامی علیه حوثی هاست. قطر با ایران و حماس روابط نزدیک دارد و با توجه به اینکه حوثی‌های یمن و انصارالله این اقدام را برای حمایت از فلسطین انجام دادند بعید است که قطر موافق اقدام نظامی علیه حوثی‌ها باشد. بعد از بهبود روابط ایران و عربستان، خود عربستان هم با حوثی‌ها به صلح رسیده و حمله آمریکا به آن‌ها ممکن است آتش بس را بهم بزند. نتیجتا عربستان تمایلی برای جنگ انصارالله و آمریکا ندارد. آمریکایی‌ها می‌دانند که در این شرایط حمله به انصارالله باعث بهم خوردن آتش بس می‌شود. اماراتی‌ها مواضع مبهمی دارند؛ از نظر معادلات داخلی در یمن، اماراتی‌ها طرفدار تضعیف انصارالله است؛ ضمن اینکه طرفدار تضعیف عربستان در آنجا هم هست، اما می‌داند که دست بازی ندارد. ممکن است که در ظاهر اماراتی‌ها از اقدام نظامی حمایت نکند، اما در پشت پرده از هر اقدامی که باعث شود انصارالله تضعیف شود حمایت می‌کند. در کل موضع عربستان و قطر و امارات درباره برخورد آمریکا با انصارالله تفاوت دارد.

 

وی سپس درباره وضعیت دریای سرخ و آفریقا پس از اقدام نظامی احتمالی آمریکا بیان کرد: ضلع غربی دریای سرخ یک منطقه شکننده است؛ در دهه‌های گذشته بحث دزدی دریایی در این منطقه زیاد بود؛ الان در سومالی دو دولت حاکم است. در اتیوپی هم دولت مرکزی با چریک‌های تیگاری در جنگ است؛ اختلاف بین اریتره و اتیوپی خیلی جدی است و فقط در جیبوتی به خاطر امنیت دریایی، خیلی از کشور‌های غربی در انجا پایگاه نظامی دارند. سودان هم در شمال دچار جنگ داخلی است و سودان هم با مصر اختلاف دارد. متاسفانه آن ناحیه از نظر امنیتی بسیار شکننده است و پتانسیل ایجاد ناامنی را دارد و رقابت قطر و عربستان و امارات هم این رقابت را تشدید کرده است. این رقابت به ضرر ایران بوده و حضور ایران در آن منطقه را محدود کرده است. اما وقتی به ناحیه مقابل دریای سرخ می‌رسیم، عربستان و یمن منافع مهمی در دریای سرخ دارند. عربستان برای اینکه به اهداف اقتصادی خود برسد نیازمند یک دریای سرخ آرام است، چون برای گسترش توریسم نیازمند عدم تنش است تا بتواند در آنجا جزایر مصنوعی بسازد. آرام بودن دریای سرخ تنها با آرام بودن یمن ممکن است؛ بنابراین عربستان به شدت نگران تشدید درگیری‌ها در دریای سرخ است.

 

قهرمانپور گفت: به نظر من احتمال درگیری اندک است و مسئله فعلی این است که آمریکا و متحدان او به دنبال این هستند که ائتلافی بین المللی برای تامین امنیت خطوط کشتی رانی ایجاد کنند. اما در صورتی که درگیری نظامی اتفاق بیوفتد ایران و عربستان خویشتنداری خواهند کرد و وارد درگیری نمی‌شوند. آن چیزیکه الان حوثی‌ها اعلام کردند هدف قرار دادن کشتی‌های اسراییلی است و قصد جنگ با هیچ کجای دیگر را ندارند.