تسنیم: دبیرکل سازمان ملل متحد در ۱۶مین گزارش خود در خصوص برجام گفت: ایالات متحده باید تحریم‌های خود علیه ایران را لغو کند و معافیت‌های مربوط به تجارت نفت با ایران را تمدید کند.
"رزماری دی‌کارلو"، مسئول امور سیاسی سازمان ملل متحد شب گذشته به‌وقت محلی در نشست شورای امنیت 16مین گزارش دبیرکل سازمان در خصوص برجام را قرائت کرد.
وی گفت: «دبیرکل همچنان بر این باور است که برجام بهترین گزینه موجود برای اطمینان از اینکه برنامه هسته‌ای ایران منحصراً صلح‌آمیز باقی می‌ماند، است.»
آنتونیو گوترش در ابتدای گزارش خود بدون توجه به عدم اجرای تعهدات آمریکا و کشورهای اروپایی ذیل برجام مدعی شد: «ایران ضروری است که اکنون از گام‌هایی که از زمان فروپاشی توافق برداشته شده است «که با تعهدات هسته‌ای‌اش تحت این برنامه سازگار نیست و متعهد شده قابل برگشت هستند، بازگردد.»
دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین تأکید کرد که ایالات متحده باید تحریم‌های خود علیه ایران را لغو کند و معافیت‌های مربوط به تجارت نفت با ایران را تمدید کند تا این توافق از سر گرفته شود.
گوترش همچنین در گزارش خود با وجود بازرسی‌های شدید و نظارت‌های گسترده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تأسیسات هسته‌ای ایران مدعی شد: «راستی‌آزمایی و نظارت بر برجام توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌طور جدی تحت تأثیر توقف تعهدات هسته‌ای ایران در چارچوب برجام قرار گرفته است. آژانس هنوز قادر به راستی‌آزمایی ذخایر اورانیوم غنی‌شده در ایران نیست و ایران بیش از 20 برابر حد تعیین‌شده در برجام، ذخایر اورانیوم غنی‌شده را حفظ می‌کند.»
این ادعاها در حالی مطرح شده است که بازرسان آژانس به‌طور دائم بازرسی‌های خود را از ایران انجام می‌دهند. پیشتر محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در جریان رونمایی از سه رادیوداروی جدید در خصوص بازرسی‌ها گفت: ما حدود 120 بازرس را پذیرفتیم و همین الآن که خدمت شما هستیم، دو بازرس به‌طور سرزده و البته در چارچوب پادمان بازدید دارند، اینها یک امر تعریف‌شده است. هیچ فعالیتی غیر از چارچوب پادمان و ان‌پی‌تی بین ما و آژانس وجود ندارد. آژانس گزارشی را که می‌دهد بر اساس برجام است و این یک امر روشن است، اما وقتی طرفین دیگر به تعهداتشان عمل نکردند فشار سیاسی و روانی به ایران که عین برجام عمل کند، درست نیست و به این مسئله هم پاسخ دادیم.
گوترش همچنین با وجود اعلام رسمی مقامات ایران مبنی بر دست نداشتن در حملات ارتش یمن به مواضع آمریکا و رژیم صهیونیستی و تأکید بر این نکته که این تصمیمات کاملاً توسط یمن اتخاذ شده است، مدعی شد که دبیرخانه ارزیابی کرده است که موشک کروز مورد استفاده در حمله نوامبر 2022 توسط یمن نیز منشأ ایرانی داشته است و ممکن است به‌روشی مغایر با قطعنامه 2231 منتقل شده باشد.
این ادعاها همچنین توسط ایروانی، نماینده ایران نزد سازمان ملل متحد مورد انتقاد قرار گرفت. وی در خصوص حق ایران برای کاهش تعهدات خود در قبال عدم اجرای کامل برجام توسط آمریکا و اروپا گفت: اقدامات اصلاحی ایران توسط بندهای 26 و 36 برجام مجاز شده است که بر اساس آن، در صورت «تحریم‌های جدید یا اعمال مجدد تحریم‌ها»، ایران «حق» دارد، تکرار می‌کنم، ایران «حق توقف اجرای» تعهدات خود را به‌صورت «کلاً یا جزئی» دارد، با این حال، به‌خلاف عواقب غیرقابل برگشت اقدامات غیرقانونی ایالات متحده، همه اقدامات ما به‌محض برداشته شدن همه تحریم‌ها به‌شیوه‌ای قابل راستی‌آزمایی قابل برگشت هستند.
نماینده ایران همچنین درخصوص ادعاهای مطرح‌شده در خصوص ارسال موشک و پهپاد توسط ایران گفت: محدودیت‌های مرتبط با تسلیحات و ممنوعیت‌های سفر ذیل قطعنامه 2231 در 18 اکتبر 2020، خوشبختانه تمامی محدودیت‌های مربوط به فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک و نقل و انتقالات به و از ایران و همچنین مسدود شدن دارایی‌ها بر افراد و نهادهای فهرست‌شده در قطعنامه 2231، به‌طور خودکار در 18 اکتبر 2023 خاتمه یافت، بر این اساس، دبیرخانه سازمان ملل فهرست 84 فرد و نهاد مشمول چنین تدابیری را از وب‌سایت شورا حذف کرد و رسماً این موضوع و خاتمه سایر اقدامات محدودکننده را به اطلاع همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد رساند.
