اقتصاد آنلاین: جریمه راهنمایی و رانندگی می‌تواند به صورت نقدی یا غیرنقدی باشد. در بسیاری از کشورها، مبلغی به عنوان جریمه راهنمایی و رانندگی برای راننده تعیین می‌شود. به علاوه، در برخی کشورها، علاوه بر جریمه نقدی، امتیاز منفی نیز در پرونده رانندگی فرد به ثبت می‌رسد که در نهایت می‌تواند به باطل شدن گواهینامه رانندگی یا مجازات دیگری منجر شود.
جریمه رانندگی در ایران
در ایران، جریمه رانندگی برای رانندگان خودرو و موتورسیکلت به صورت نقدی تعیین می‌شود و در صورت عدم پرداخت، ممکن است به حبس تعزیری و محرومیت از دریافت گواهینامه رانندگی منجر شود. مجازات نقدی برای جریمه راهنمایی و رانندگی در ایران، بسته به نوع تخلف و میزان تخلف، متغیر است. علاوه بر این، امتیاز منفی در پرونده راننده متخلف به ثبت می‌رسد و در صورت رسیدن امتیازات منفی به میزان تعیین‌شده، گواهینامه باطل می‌شود.
احتمالا برای شما هم پیش آمده که مرتکب یکی از جریمه‌های رانندگی شده باشید و افسر راهور شما را جریمه کرده باشد. یا زمانی که قصد پرداخت خلافی را داشته باشید با طوماری از جریمه مواجه شوید. بد نیست بدانید که برخی از جریمه‌ها پس از ۶۰ روز دو برابر می‌شود و خیلی زود باید آنها را پرداخت کرد. بنابراین اطلاع از انواع جریمه رانندگی و قوانین مربوط به هر کدام اهمیت زیادی دارد.
جریمه دو برگی خودرو
جریمه دو برگی در صورتی صادر می‌شود که افسر راهنمایی و رانندگی، راننده را حین ارتکاب خلاف دیده باشد و راننده به ایست پلیس توجهی نکرده باشد. در این صورت پلیس دو برگ جریمه برای راننده صادر خواهد کرد که یکی به دلیل خلاف راننده و دیگری برای بی توجهی به ایست پلیس است.
جریمه‌های دو برگی از آن دست جریمه‌هایی است که راننده می‌تواند به آن اعتراض کند چراکه نه راننده به صورت فیزیکی در کنار پلیس حضور داشته است و نه پلیس برگه جریمه را به راننده تحویل داده است. در این حالت راننده می‌تواند به جریمه اعتراض کند که در زمان ثبت تخلف در آن مکان حضور نداشته و جریمه دو برگی به او مربوط نیست. البته باید در نظر داشت که پلیس در این نوع جریمه پلاک خودرو را ثبت می‌کند و اگر پلاک ثبت شده با خودرو یکی نباشد، راننده می‌تواند ادعا کند که جریمه متعلق به او نیست.
نحوه صدور قبض تسلیمی خودرو
پیش‌فرض به این صورت است که جریمه در حضور راننده به او داده شود. قبض تسلیمی نیز مربوط به جریمه‌هایی است که پلیس راننده را از خلافی که مرتکب شده آگاه می‌کند و به وی دستور ایست می‌دهد. افسر راهنمایی و رانندگی با گرفتن مدارک لازم، قبض تسلیمی را به راننده می‌دهد. با توجه به اینکه در این نوع جریمه هم پلیس و هم راننده در محل حضور دارند، اعتراض به آن چندان موثر نیست.
در این نوع جریمه، راننده تمام اطلاعات مربوط به خودرو را ثبت می‌کند و به راننده تحویل می‌دهد به همین دلیل احتمال خطای آن بسیار پایین است و راننده در صورت اعتراض به موفقیت چندانی دست پیدا نمی‌کند.
یکی از متداول‌ترین جریمه‌های رانندگی، جریمه الصاقی است. این جریمه در حالی ثبت می‌شود که راننده خودرو را در جایی پارک کرده و است و خودش حضور ندارد. اگر افسر رانندگی خلافی مانند پارک ممنوع و… را مشاهده کند به صورت غیابی برای راننده جریمه صادر می‌کند و برگه جریمه به بدنه خودرو الصاق می‌شود.
در این نوع از جریمه اطلاعات خودرو از قبیل، پلاک، مدل، زمان و مکان جریمه روی قبض ثبت می‌شود. با توجه به اینکه تخلف این نوع جریمه توسط پلیس ثبت می‌شود و خود پلیس در محل ارتکاب تخلف حضور دارد، اعتراض به آن کار به جایی نخواهد برد، مگر در صورتی که راننده بتواند مستنداتی ارائه دهد.
جریمه دوربین های هوشمند
دوربین‌های هوشمند به کمک هوش مصنوعی و به صورت اتوماتیک کلیه اطلاعات خودرو را ثبت می‌کنند. این دوربین‌ها در مکان‌هایی نصب می‌شود که نیاز به تحلیل فردی نباشد یعنی برای دوربین اینگونه تعریف می‌شود که هر خودرویی از این خیابان عبور کند، پلاک آن ثبت شود که در این صورت استثنایی وجود ندارد. بیشترین استفاده این دوربین‌ها برای محدوده طرح ترافیک و سرعت غیر مجاز است.
جریمه سرعت غیر مجازی که توسط دوربین ثبت شده باشد، یکی از سنگین‌ترین جریمه‌ها از نظر مبلغ محسوب می‌شود.
در مراکز پلیس تعداد زیادی اپراتور انسانی وجود دارد که هر کدام از آنها مسئول بررسی و نظارت بر دوربین‌های ثبت تخلف هستند. بررسی و نظارت اپراتورها ۲۴ ساعته است و به دلیل ثبت و ضبط تخلفات، امکان بررسی آن در روزهای آتی نیز وجود دارد.
جریمه‌هایی مانند پارک دوبل و پارک در محل ممنوع توسط دوربین‌های اپراتوری ثبت می‌شود. اگر جریمه‌های خودرویی در مجموع به یک میلیون تومان برسد، پلیس موظف است به صورت مکتوب و یا پیامکی به مالک خودرو اطلاع دهد. پیش از این، سقف جریمه همین یک میلیون تومان بود و بعد از آن با ارائه موعد پرداخت، دستور توقیف خودرو صادر می‌شد. اما چندی است که این سقف جریمه‌ها به سه میلیون تومان رسیده است.
توصیه می‌شود هر از گاهی و برای دوری از هرگونه دردسر درباره توقف تولید خودرو به دلیل نرخ بالای جریمه‌های خودرو، حتما جریمه‌های خودرویتان را استعلام بگیرد.
دو برابر شدن جریمه
مبلغ جریمه‌های الصاقی و تسلیمی در صورتی که در مدت مشخص پرداخت نشود، دو برابر خواهد شد اما جریمه‌های دو برگی و ثبت‌شده با دوربین به هیچ عنوان دو برابر نخواهد شد. بهترین راه برای جلوگیری از دو برابر شدن جریمه‌ها پرداخت آن در زمان مشخص است. مهلت زمان پرداخت قبض‌های جریمه دو ماه پس از تاریخ درج شده در قبض است. گاهی پیش می‌آید که جریمه‌های دو برابر شده بخشیده می‌شوند و رانندگان در مدت زمان معینی می‌توانند جریمه‌های خود را بدون دو برابری پرداخت کنند.
کاهش مبلغ جریمه رانندگی
اگر برای پرداخت جریمه خودرو مراجعه کرده و متوجه می‌شوید که مبلغ خلافی بیش از تخلفی است که تصور می‌کردید ثبت شده باشد، می‌توانید با مراجعه به مراکز پلیس +۱۰ نسبت به کاهش جریمه‌ها اقدام کنید. این اعتراض‌ها در مدت زمان کوتاهی بررسی و پاسخ داده می‌شوند و در صورتی که به پاسخ دریافت شده اعتراض دارید باید به واحد رسیدگی به تخلفات مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که تنها امکان کسر جریمه‌های الصاقی وجود دارد و جریمه‌هایی که با دوربین ثبت می‌شوند به هیچ وجه بخشیده نمی‌شوند.
نرخ جریمه در سال ۱۴۰۲
پلیس راهور نرخ جریمه رانندگی برای سال ۱۴۰۲ را اعلام کرد. بیشترین نرخ جریمه برای رانندگان متخلف در کلانشهرها، مراکز استان، جاده‌های بین شهری و مناطق آزاد اعمال می‌شود که در جدول زیر درج شده است. همچنین هر عنوان جریمه کد تخلف مخصوص به خود را دارد.
