عبدالناصر همتی، رئیس اسبق بانک مرکزی با انتقاد از رسانه‌های دولت در یادداشتی نوشت: اخیرا رسانه های دولت بازی جدیدی برای سرپوش گذاشتن به غفلت خود درتعلل در مذاکرات برای توافق لازم جهت آزادی منابع مسدود شده آغاز کرده اند و دریک تلاش هماهنگ برای انحراف افکار عمومی از نحوه آزاد سازی و مصرف منابع، می‌گویند : مقصر همتی است که به موقع این منابع را از وون کره به ارز معتبر دیگری تبدیل نکرده است!
اما ،اصل ماجرا چیست؟ کره جنوبی یکی از کشورهای خریدار میعانات گازی ایران بود. بخش قابل توجهی از صادرات میعانات گازی ایران به طور سنتی به کره جنوبی بود. چندین سال قبل،بانک مرکزی ایران در دولتهای قبلی حسابهایی را نزد بانکهای کره ای افتتاح کرده بود و منابع حاصل از صادرات میعانات گازی در این حسابها دریافت می شد. در این قراردادها قید شده بود که این منابع برای تجارت دوجانبه بین ایران و کره استفاده می شوند.
در سال ۲۰۱۲ قانون اجازه دفاع ملی یا NDAA در آمریکا به تصویب رسید. بر اساس این قانون، خرید نفت ایران تحریم شده بود. البته به خاطر اینکه قیمت نفت در سطح جهانی بالا نرود، رئیس جمهور آمریکا اجازه داشت که به خریداران نفت و محصولات نفتی ، که قبلاً از ایران نفت می خریدند، مجوز دهد که به خرید خود ادامه دهند، مشروط به اینکه میزان این خرید را در بازه های زمانی شش ماهه کاهش دهند و منابع ناشی از این خریدها نیز فقط برای خرید کالاها و خدمات غیر تحریمی استفاده شود و تراکنش های مالی آن صرفاً بین همان کشورها و ایران باشد (یعنی کشور ثالثی درگیر نشود).
به عبارت دیگر، این قانون، هرگونه انتقال منابع حاصل از صادرات نفت و محصولات نفتی از کشوری به کشور دیگر را منع می‌کرد و ایران ناچار بود به هر کشوری مثل چین، هند ، کره که نفت می فروشد از همان کشور هم کالا خرید کند.
مطابق توافق انجام گرفته با کره، حدود نیمی از منابع به وون کره و نیم دیگر به یورو دریافت می شد. منابع یورویی به تدریج مصرف می شد اما همه منابع وون کره مصرف نمی شد و بخشی از آن تجمیع می شد.
کره ای ها با آمدن ترامپ و بازگشت تحریمها اعلام کردند که بدون رضایت آمریکا قادر به انجام هیچ اقدامی برای جابجایی وجوه نیستند ( توجه شود من مرداد ۹۷ و بعد از بازگشت مجدد تحریم ها مسئولیت بانک مرکزی را به عهده گرفتم ) ولی اگر آمریکایی ها همراه شوند و رضایت دهند، آنها نیز حاضر به همکاری هستند. حتی یکی از مقامات کره در سئول در صحبت بامن اشاره به منطقه ای کرد و گفت آنجا باید اجازه دهد که منظورش سفارت آمریکا بود. آمریکایی ها هم همکاری در این زمینه را منوط به یک سری مسائل سیاسی کردند که ماهیتاً و موضوعاً از دست بانک مرکزی خارج بود و نیاز به تصمیم گیری در سطوح دیگری داشت.
بخشی از منابع موجود در کره، برای واردات اقلام دارویی و تجهیزات پزشکی قابل استفاده بود. به عبارت دیگر، یک مکانیزم مشخص برای استفاده از این منابع جهت واردات از خود کره وجود داشت که چند ایراد اساسی داشت: (۱) بسیار سخت و پیچیده بود و تشریفات شناسایی دقیق و بررسی های بسیار زیاد داشت؛ (۲) محدود به کالاهای بشردوستانه بود؛ (۳) محدود به خرید از خود کره بود و امکان خرید از کشور ثالث وجود نداشت.
بخشی از تعهدات بین المللی ایران به سازمان های بین المللی و همچنین تعهداتی که برای بدهی های قبلی وجود داشت، از این محل پرداخت شد. بنابراین، کم شدن منابع در حسابهای موجود در کره جنوبی برخلاف گفته آقای فرزین، صرفاً به دلیل کاهش برابری ارزش وون کره در مقابل یورو و دلار نبود، هرچند که کاهش ۱۵ درصدی ارزش وون کره در دوسال گذشته در دوره مدیریت دولت سیزدهم اتفاق افتاده و اگر قابل تبدیل به ارز معتبرتر بود، قصور به خودشان بر می گردد.
هنگامی که انعقاد قرارداد به ارز محلی انجام می شود، باید موضوع حفظ ارزش آن در مقابل سایر ارزها دیده شود که در قرارداد با کره دیده نشده بود. ولی در قرارداد مربوط به دریافت دینار در عراق، این موضوع، در دوره مسئولیت من، در قرارداد دیده شد .
بنابراین ، اینگونه خبر سازی از سوی رسانه های دولتی یک نوع شارلاتانیزم خبری است و باید بگویم نوعی تلاش مذبوحانه است و متأسفانه دردی هم از دولت سیزدهم دوا نمی کند. به قول جناب آقای رئیسی؛ اتقوالله!
برخی رسانه‌های نزدیک به دولت، در خبری مدعی شدند که «همتی رییس وقت بانک مرکزی، اطلاعات محرمانه را به صندوق بین‌المللی پول داد». رییس اسبق بانک مرکزی در جملاتی کوتاه در واکنش به این خبر گفت: ضمن اینکه حق شکایت به قوه‌قضائیه را برای خود محفوظ می‌دارم، اعلام می‌کنم که این ادعا، کاملاً دروغ و کذب محض است.
