رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی با بیان اینکه باید صندوق توسعه ملی را به صندوق ثروت ملی تبدیل کنیم گفت: امیدوارم این مفهوم برای کسانی که برنامه هفتم توسعه را تدوین می‌کنند به درستی تببین شود .
به گزارش «انتخاب»، صندوق توسعه ملی، با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز، میعانات گازی و فراورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و سرمایه‌های زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فراورده‌های نفتی تأسیس شده است.
بر اساس گزارش صداوسیما، رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی در همایش ملی اقتصاد هوشمند و توسعه مالی، با بیان اینکه دانش حکمرانی ما برای اداره صندوق در بین مقامات نقص داشته و از این بابت صندوق آسیب‌هایی دیده است، گفت: به طورمعمول کشور‌های نفت خیز از منابع نفتی و سایر کشور‌ها نیز از دیگر منابع خود توانسته‌اند صندوق ثروت ملی تاسیس کنند که برخی کشور‌ها این منابع را در بودجه جاری، برخی در بخش توسعه و برخی نیز برای نسل‌های آتی حفظ می‌کنند؛ صندوق توسعه ملی در کشورما طبق اساسنامه، با کارکرد توسعه‌ای و صیانتی تعریف شده، ولی درعمل کمتر این چنین بوده و بیشتر در جهت تثبیت بودجه استفاده شده است.
عدم هوشمند سازی مفاهیم علت اصلی شکست حساب ذخیره ارزی
مهدی غضنفری پیش نیاز هوشمند سازی اقتصاد را هوشمند کردن مفاهیم دانست و با ذکر مثالی، افزود: مفهموم اقتصادی که بر اساس آن حساب ذخیره ارزی تاسیس شد به درستی تببین نشد و هم اکنون نیز صندوق توسعه ملی با چنین چالشی مواجه است و نکته جالب این است که بیشترین نقش نیز بر عهدۀ حکمرانان و حسابرسانی است که با کامپیوتر‌های هوشمند ممکن است به اعمال مفاهیم نادرست با سرعت بیشتری دامن بزنند.
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی، با اشاره به طولانی شدن دوره ساخت و استمهال در پروژه‌هایی که از صندوق وام دریافت کرده اند، گفت: مشکل اساسی در این طرح‌ها چالش مفهومی بین تولید و توسعه است به طوریکه برخی تولید را مقدس دانسته و در مقابل از بازپرداخت وام خودداری می‌کنند در حالیکه ما به دنبال توسعه هستیم و مفهوم این دو متفاوت است و منابع صندوق در بخش تولید نباید رسوب پیدا کند چرا که به این شکل منجر به توسعه نمی‌شود و کاملا ضد تولید است، یعنی توسعه از تکرار منابع در تولید شروع می‌شود نه از رسوب منابع در یک یا چند طرح تولیدی.
مسیر توسعه نیروگاه‌ها کند است/ باید به بازار انرژی رسمیت بخشید
وی با بیان اینکه برخی پروژه‌های نفت و گاز نیز با وجود رسیدن به مرحله بهره برداری هم اکنون برای بازپرداخت منابع صندوق استنکاف داشته و برخی نیروگاه‌ها نیز به علت وجود مشکلات از درک درست مفاهیم اقتصادی از جمله عدم ساماندهی بازار انرژی به بن بست خورده اند، گفت: وقتی نیروگاهی، انرژی را به قیمت پایین می‌فروشد نمی‌تواند منابع را برگرداند؛ بنابراین مسیر توسعه نیروگاه‌ها کند و یا متوقف می‌شود؛ در اینجا نیز دو مفهوم تولید و توسعه به جای هم بکار رفته است.
غضنفری تاکید کرد: در حکمرانی اقتصادی کشور، یکی از مشکلات ما تعریف نا درست مفاهیمی است که منجر به توسعه می‌شود، از جمله بازار انرژی که تعریف نادرست آن موجب کند شدن توسعه حوزه نیروگاهی شده است.
وی با ذکر اینکه مسیری که صندوق طی می‌کند باید هوشمند باشد، گفت: در ابتدا باید استراتژی‌ها هوشمند باشد و سپس تاکتیک‌ها وابزارها؛ مقایسۀ صندوق با صندوق‌های ثروت ملی جهان برای ما بسیار هشدار دهنده بود در حالی که متوسط نرخ بازده آن‌ها حدود ۶ درصد بوده، متوسط نرخ بازگشت سرمایه برای صندوق توسعه ملی صفربوده است که نشان می‌دهد بعد از ۱۰ سال در عمل صندوق کوچک شده است و اگر مسیر استهلاک منابع ادامه یابد، صندوق به طور کامل از بین می‌رود و به جای صندوق هزار میلیاردی برای نسل‌های آینده درعمل چیز زیادی باقی نمی‌ماند.
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی با اشاره به فعالیت بیش از ۱۰۰ صندوق ثروت ملی در جهان، اضافه کرد: بر اساس مقایسه تطیبقی تفاوت‌های چشمگیری بین حکمرانی صندوق توسعه ملی و برخی از صندوق‌های ثروت ملی دیده می‌شود و آن‌ها رفتار هوشمندتری نسبت به ما دارند که به راحتی می‌توان از آن‌ها بعضا الگو برداری کرد؛ ظاهراً تنها صندوقی که در دنیا تسهیلات می‌دهد، صندوق توسعه ملی ایران است و یکی از صندوق‌هایی که در حوزه نفت در کشور‌های نفتی حضور ندارد نیز صندوق توسعه ملی است در حالی که بسیاری صندوق‌ها در سایر کشور‌های نفتی در حوزه نفت و توسعه میادین نفتی حضور دارند.
وی با اشاره به افزایش سرمایه صندوق دبی به بیش از یک هزار میلیارد دلار و سرعت بالای رشد صندوق نروژ و چین، گفت: صندوق ایران یک صندوق ۱۵۰ میلیارد دلاری است که حدود ۱۰۰ میلیارد آن توسط دولت‌های مختلف برداشت شده و حدود ۴۰ میلیارد نیز تسهیلات پرداخت کرده است.
وجوه صندوق باید نزد عموم مردم علنی باشد/هیچ دلیلی بر محرمانه بودن منابع صندوق وجود ندارد
غضنفری با تاکید براینکه منابع وجوه صندوق باید نزد عموم مردم علنی باشد، گفت: رویکرد کلی نسبت به برداشت از صندوق ثروت ملی و هزینه کرد دولت از آن، باید نزد مردم مشخص باشد؛ به نظر من هیچ دلیلی بر محرمانه بودن منابع صندوق وجود نداشته و مردم ذی نفعان اصلی صندوق هستند و با اطلاع رسانی از سوی ما می‌توانند بهتر بدانند صندوق توسعه ملی در چه موقعیتی قرار دارد و چگونه اداره می‌شود.
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی با اشاره به اصل ۱۲ اصول سانتیاگو، افزود: طبق این اصل، صورت‌های مالی باید به صورت سالانه و مستمر مطابق با استاندارد‌های پذیرفته شده ملی و بین المللی باشد که صندوق از این ناحیه آسیب زیادی دیده و طی چندین جلسه با سازمان حسابرسی نیز نتیجه‌ای حاصل نشده است در حالی که بعضاً منابع ارزی صندوق کم شود، ولی نظام حسابرسی ما، برای صندوق سود ریالی نشان می‌دهد؛ چنین رویکردی اوج ناهوشمندی حسابرسی است.
غضنفری با اعلام اینکه فصل مهمی از اصول سانتیاگو به سرمایه گذاری صندوق‌ها اختصاص دارد، ادامه داد: طبق اصل ۱۸ نیز سیاست سرمایه گذاری صندوق IPC باید واضح و مطابق با اهداف تعریف شده، میزان تحمل ریسک و استراتژی‌های سرمایه گذاری آن توسط مالک یا گردانندگان صندوق باشد؛ پس در حوزه حکمرانی صندوق‌ها یک منشور حکمرانی وجود دارد و بهتر است برای کسب هوشمندی لازم و مشخص به آن توجه کنیم.
باید صندوق توسعه ملی را به صندوق ثروت ملی تبدیل کنیم
وی با بیان اینکه باید صندوق توسعه ملی را به صندوق ثروت ملی تبدیل کنیم، افزود: امیدوارم این مفهوم برای کسانی که برنامه هفتم توسعه را تدوین می‌کنند به درستی تببین شود که طبق اساسنامه ممکن است به همۀ اهداف نرسیم یعنی هوشمندی لازم شکل نگیرد؛ بنابراین مجبوریم برای تبدیل صندوق توسعه ملی به صندوق ثروت ملی، برخی اصلاحات قانونی را انجام دهیم.
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی با تاکید بر ورود کلیه درآمد‌های نفتی و گازی کشور به صندوق و تزریق سود حاصل از سرمایه گذاری این منابع به بودجه، افزود: هم اکنون سه مفهوم اصلی در کشور دچار اختلاط معانی شده و موجب ناهوشمندی در حکمرانی صندوق شده است که اولین آن‌ها تفاوت میان مفهوم سرمایه و ثروت است است؛ در چهل سال گذشته سرمایه با ثروت اشتباه گرفته شده و از نفت به عنوان ثروت یاد شده و همۀ آن صرف بودجه شده و مازاد آن به صندوق رفته و دولت‌ها هر زمان که نیاز داشته اند از آن برداشت کرده اند در حالی که نفت سرمایه است نه ثروت و هیچ کسی از سرمایه برای مخارج خود استفاده نمی‌کند؛ بلکه از سود سرمایه گذاری آن استفاده می‌کند و چنانچه این قاعده مهم طی ۱۰ سال گذشته در صندوق اجرا می‌شد؛ هم اکنون یک صندوق یک هزار میلیارد دلاری داشتیم نه یک صندوق ۱۵۰ میلیارد دلاری.
لزوم تببین دقیق تفاوت بین مفاهیم سرمایه و ثروت در بین مقامات کشور
وی با تاکید بر تبیین دقیق تفاوت بین سرمایه و ثروت در بین مقامات کشور، اظهار داشت: صندوق توسعه ملی آمادگی دارد در صورت واریز کل درآمد‌های نفت و گاز به این بخش، فقط از طریق سرمایه گذاری، عددی برابر با متوسط ۱۰ سال گذشته بودجه کشور را تامین می‌کند؛ پس لازم نیست منابع نقتی مستقیم وارد بودجه شود و این اولین مفهومی است که باید در حکمرانی هوشمند اجرا شود.
صندوق هر سال بابت ضرر خود مالیات نیز پرداخت می‌کند
غضنفری در ادامه با اشاره به مشکل صندوق توسعه ملی با سازمان حسابرسی بر سر مالیات منابع ریالی صندوق، اظهار داشت: صندوق توسعه ملی، طبق قانون مجلس مبنی بر تبدیل ۲ تا ۱۰ درصد از منابع صندوق به ریال، حدود ۹ میلیارد دلار منابع صندوق را به ریال تبدیل کرده است که هم اکنون در صورت تبدیل این مبلغ به دلار با کاهش ارزش ۸ میلیارد دلاری منابع صندوق روبرو می‌شویم؛ ولی چگونه است که سیستم حسابرسی هر سال صندوق را سودده نشان می‌دهد؟ ریالی که پرداخت شده ۲۴ درصد سود نشان می‌دهد و باید مالیات آن پرداخت شود یعنی صندوق هر سال بابت ضرر خود مالیات نیز پرداخت می‌کند چرا که با واحد ریال سود نشان می‌دهد، ولی با واحد ارز ضرر است و با این طرز فکر، صندوق هر سال در حال کوچک‌تر شدن است.
وی با بیان اینکه ما صندوق ارزی هستیم و سازمان حسابرسی باید سود و زیان ما را باید براساس واحد ارزی تعیین کند، گفت: این سیسیتم حسابرسی به هیج وجه هوشمند نبوده و با این نظام حسابرسی به بن بست می‌خوریم؛ بنابراین در ابتدا باید مفاهیم هوشمند شود بعد مکانیزه و دیجیتال شود، چرا که با مفاهیم ناهوشمند فقط سرعت شکست را بالاتر می‌بریم.
صندوق باید هر سال بزرگتر شود
غضنفری با بیان اینکه هوشمند سازی از طریق داده‌ها حاصل می‌شود، و ما در حکمرانی اقتصادی به شدت نیازمند بازتعریف مفاهیم اقتصادی قبل از هوشمند سازی ابزار‌ها هستیم، اظهار داشت: هم اکنون با فریب نام مقدس تولید، از صندوق تسهیلات می‌گیرند و پس نمی‌دهند که این ضد توسعه است و باید از آن جلوگیری شود.
وی با تاکید بر اینکه صندوق باید هر سال بزرگتر شود، گفت: اگر صندوق کوچک شود ما هیچ چیز برای نسل نگذاشته ایم و کسانی که هیچ چیز برای نسل بعد نگذاشته اند نباید ادعا کنند هوشمند هستند این در حالی است که برخی نمایندگان اصرار بر دریافت منابع صندوق بدون در نظر گرفتن مطالعات امکان سنجی مالی آن هستند؛ بدون شک ۵ سال بعد در زمان بازپراخت و وقتی پروژۀ مزبور در بازپرداخت اقساط ناتوان و درمانده می‌شود، هیچ یک از این نمایندگان محترم به صندوق تشریف نمی‌آورند و بگویند صندوق چگونه منابعی را که با اصرار آن‌ها داده است پس بگیرد که این هم یک نوع ناهوشمندی است.
