باشگاه خبرنگاران جوان: مشاور وزیر اقتصاد گفت: در مرحله دوم طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان، افزایش قیمت نان نخواهیم داشت و محدودیت هم در تعداد خرید نان ایجاد نمی‌شود.
در میز اقتصاد امروز موضوع مرحله دوم طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان مورد بررسی قرار گرفت و محمد جلال مشاور وزیر اقتصاد و کوروش نجم آبادی مدیر اجرایی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان به سوالاتی پاسخ دادند.
سوال:طرح در مرحله اول به اهداف از پیش تعیین شده خود رسید؟
جلال: بله. این طرح از اردیبهشت آغاز شد و با همکاری دستگاه‌های کشور و نانوایان در کمتر از ۱۰۰ روز در کلیه نانوایی‌های کشور به مرحله تکمیل نزدیک شد. وقتی عملیات فروش نان را بررسی می‌کنیم واقف به این امر هستیم که تراکنش‌ها به بلوغ خود رسیده اند و تقریبا به یک ثبات عملکرد رسیدیم و آمادگی کافی برای ورود به مرحله دوم را داریم.
سوال: دستاورد مرحله اول طرح چه بود؟
جلال: در مرحله اول هدف اصلی طرح این بود که زیرساختی شکل بگیرد که عملکرد نانوایان در نظام تبدیل آرد به نان قابلیت مشاهده و برنامه ریزی پیدا کند. استقرار کارت خوان‌های هوشمند این امکان را فراهم کرد و تراکنش‌هایی را که امروز در حال مشاهده آن هستیم در مقایسه با قبل از شروع طرح حدود ۵۰ درصد به دلیل کاهش نقش اسکناس در فرایند فروش نان، افزایش پیدا کرده است. این عملیات فروش و داده‌ها به ما کمک می‌کند فاز دوم طرح که هدف اصلی آن جلوگیری از هدررفت منابع آرد و نان است را پیگیری می‌کند .
سوال: چند نانوایی داریم و در چند نانوایی کارتخوان‌های هوشمند نصب شده اند؟
نجم آبادی: تاکنون ۷۶ هزار و ۶۴۰ دستگاه هوشمند پروژه نان در نانوایی‌ها نصب شده و یک تعدادی هم دستگاه‌های پشتیبان هستند که از طریق خط تلفن ارتباط برقرار می‌کنند. ۲۶ درصد دستگاه جایگزین با همکاری مخابرات وصل شده، تقریبا ۹۸ درصد طرح کامل شده است. بخشی از نانوایی‌هایی که هنوز از این دستگاه استفاده نمی‌کنند بیشتر مواردی است که صاحب نانوایی فوت کرده و تعیین تکلیف وراث هنوز صورت نگرفته و یا هنوز کد مالیاتی ندارند. در حدود ۳ هزار نانوایی هنوز به این کارتخوان‌ها مجهز نیستند. در حال پیگیری از مراجع ذی صلاح هستیم که این نانوایی‌ها هم مجهز شوند.
سوال:تعداد تراکنش‌هایی که از ابتدای طرح ثبت شده چه میزان است؟
نجم آبادی: یک میلیارد و ۴۰۰ تراکنش با دستگاه‌های هوشمند از ابتدای طرح تاکنون به ثبت رسیده است.
سوال: برخی از نانوایی‌ها این دستگاه را استفاده نمی‌کنند. علت چیست؟
جلال: در فاز اول ساختار تامین آرد را به صورت مستقل برای نانوا نگه داشتیم و سامانه فروش نان هم به صورت مستقل کار خود را انجام می دهد. به این دلیل که استقرار کارتخوان‌های هوشمند به افزایش سواد عمومی نانوایان برای بهره برداری از آن‌ها نیاز دارد. در فاز دوم تمام نکات و تخلفات و رفتار‌های غیرمتعارفی که در بهره برداری از کارتخوان‌ها رخ می‌دهد بررسی می‌شود.
سوال: برخی نانوایان نرخ مصوب را رعایت نمی‌کنند. این موارد هم در فاز دوم بررسی می‌شود؟
جلال: در مرحله دوم مفهومی به نام پردازش تراکنش‌ها داریم. در واقع این پردازش در میزان آردی که قرار است به نانوا اختصاص پیدا کند تاثیرگذار است.
سوال: این کارتخوان‌ها باید در اختیار مردم باشد یا نانوا‌ها از آن استفاده کنند؟
جلال: برای ایجاد سهولت هیچگونه محدودیتی برای نانوایان قرار ندادیم. ممکن است خود نانوا به نیابت از خود مشتری، خودش تراکنش را انجام دهند، اما بسیاری از مردم هم خودشان از آن استفاده می‌کنند و هدف راحتی استفاده و عدم محدودیت در این بهره برداری است.
سوال:سرفصل‌های طرح دوم چیست؟
جلال: مرحله دوم سه نکته اصلی دارد. در بخش مردمی هیچ اتفاقی نخواهد افتاد و افزایش قیمت و آزادسازی قیمت نان نخواهیم داشت و نه محدودیت در تعداد خرید نان ایجاد می‌شود. تنها خریدار‌های صنعتی، واحد‌های بزرگ و کسانی که در حجم‌های بالا خرید می‌کنند باید از قسمت کسب و کار‌ها استفاده کنند.
سوال: در نحوه تخصیص آرد به نانوایان چه تغییری ایجاد می‌شود؟
جلال: دو اتفاق مهم داریم. نانوا برای فروش نان بیشتر با محدودیتی تحت عنوان سهمیه مواجه نیست. در گذشته بین نانوایان یک سهمیه معین آرد تعیین می‌شد که با اجرای این طرح محدودیت سهمیه برای نانوا برداشته خواهد شد. البته مشروط بر اینکه فروش صحیحی را در کارتخوان به ثبت برساند. حجم آرد حاصل از فروش به صورت سیستمی محاسبه می‌شود، تا ده درصد به آن اضافه می‌شود و در دوره بعدی امکان خرید آن برای آن فراهم خواهد شد. دوره‌های یک ماهه، مدت پیش‌فرض ما برای بررسی عملکرد است، اما دوره‌های خرید آرد متفاوت است.
سوال:تراکنش‌های غیر واقعی چگونه شناسایی خواهد شد؟
جلال: در موضوع تراکنش‌های غیر واقعی ۱۴ الگو را شناسایی کردیم. مفهومی را در این طرح به نام «الگوی متعارف» طراحی کردیم. در عملیات فروش نانوایان، فواصل تراکنش‌ها، حجم خرید به ازای هر تراکنش، تنوع کارت‌های بانکی که خرید می‌کنند، حجم کارت‌های هدیه به نسبت کارت‌های بانکی، میزان استفاده از کارت نانوا برای فروش نقدی نسبت به کلیه تراکنش‌ها و داده‌هایی از این مدل به صورت هوشمند و مستمر تحلیل می‌شود و در دوره‌های آتی تخصیص آرد و تخصیص کمک هزینه تاثیرگذار است.
سوال: در حوزه‌های کم فروشی و گران فروشی چه؟
جلال: در این حوزه‌ها ساختار‌های نظارتی مردم و بازرسان کمک می‌کند که داده‌ها دقیق‌تر شوند.
سوال: در مناطقی که دسترسی به اینترنت وجود ندارد این کارتخوان‌ها فعالیت می‌کنند؟
جلال: برای این دستگاه‌ها سیم‌کارت‌هایی از دو اپراتور تهیه شده که هردو سیم‌کارت‌های اختصاصی به ما داده اند که در زمانی که مشکلات قطعی اینترنت رخ می‌دهد به شکل برخط کار می‌کند و هیچ ارتباطی به اینترنت یا اینترانت ندارد.
